Efood και Gig economy: Όχι τόσο Gig
Οι τελευταίες εξελίξεις στην ελληνική αγορά του e-delivery με όχημα τα «δίκυκλα» της efood έρχονται να προστεθούν στην ανοιχτή αντιπαράθεση γύρω από τις εμπορικές μετακινήσεις με Ι.Χ. και αποτελούν case study για τον βαθμό αποδοχής του συστήματος που αποκαλείται Gig economy στη χώρα μας.
Η λέξη Gig είναι αργκό ορολογία που χρησιμοποιούσαν οι τζαζ μπάντες από τη δεκαετία του 1920, για να περιγράψουν το ένα και μοναδικό σόου που έδιναν, προτού αναχωρήσουν για το επόμενο. Ο όρος αντιστοιχεί σήμερα στην εργασία – υπηρεσία που προσφέρει κανείς για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, χωρίς δέσμευση και εξάρτηση, συντελώντας έτσι στο οικοσύστημα που ονομάζεται τελικά Gig economy.
Η περιβόητη αυτή αγορά, για άλλους διαβόητη, βασίζεται σε startups επιχειρήσεις, ψηφιακές πλατφόρμες, οι οποίες συνεργάζονται με ανεξάρτητους contractors και freelancers, για να παράσχουν στον πελάτη – καταναλωτή την υπηρεσία που εμπνεύστηκαν. Κοινώς, η αποκάλυψη γύρω από τις εργασιακές σχέσεις της efood, μέσω ενός post στα social media, δεν ήταν επί της ουσίας αποκάλυψη. Το freelancing είναι εξ ορισμού θεμελιακό στοιχείο στη λειτουργία μιας startup – πλατφόρμας.
Παρ’ όλα αυτά, τόσο η efood όσο και η Rocket, μετατρέποντας κατόπιν εορτής – βεβαίως όχι όλες – τις συνεργασίες τους σε εργασιακές συμβάσεις αορίστου χρόνου, εκ του αποτελέσματος αναγνώρισαν ότι κακώς μέχρι σήμερα χρησιμοποιούσαν freelancers για την παροχή των υπηρεσιών τους. Η Rocket μάλιστα ζητεί τώρα και από τους υπόλοιπους παίκτες της αγοράς – βλ. Wolt – να πράξουν το ίδιo, αφού προηγουμένως δημιούργησε για τον εαυτό της ένα συγκριτικό μειονέκτημα στο πεδίο του ανταγωνισμού.
Η δύναμη της επικοινωνίας, ωθούμενη από τη σφοδρότητα των social media, ήταν εύλογα ο απόλυτος κυρίαρχος στην πολύκροτη υπόθεση. Όμως ο τομέας της Gig economy δεν είναι «παίξε γέλασε». Αφορά τον πιο γρήγορα αναπτυσσόμενο τομέα της παγκόσμιας οικονομίας. Η McKinsey έχει μετρήσει ότι περισσότερα από 150 εκατ. άτομα στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. – σε ορισμένες περιπτώσεις αναλογούν έως και στο 30% του εργατικού πληθυσμού – με μέση ηλικία τα 35 έτη εμπλέκονται σε κάποια Gig δραστηριότητα.
Η λειτουργία αντίστοιχων startups έχει δύο όψεις, όπως αυτές αναδύονται μέσα από τουλάχιστον 4 διαφορετικά χαρακτηριστικά της:
- Προσπερνά, κατά πολλούς υπονομεύει, την παραδοσιακή οικονομία που στηρίζεται σε θέσεις εργασίας με πλήρη απασχόληση και πλήρη δικαιώματα και προνόμια.
- Συνδέεται με ανασφάλεια για όσους έχουν στόχο μια σταθερή και μακροχρόνια θέση εργασίας ως υπάλληλοι σε μία επιχείρηση.
- Προσφέρει ευελιξία τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στους συνεργάτες – εργαζομένους τους. Παρέχει δηλαδή τη δυνατότητα να προσαρμόζονται και τα δύο μέρη στις ανάγκες της στιγμής ή της συγκυρίας, καθώς οι μεν επιλέγουν κάθε φορά πόσους και ποιους θα επιστρατεύσουν και οι δε πότε και πόσο θα δουλέψουν.
- Οδηγεί συχνά σε φθηνότερες υπηρεσίες, ενίοτε και πιο αποτελεσματικές, για τον τελικό αποδέκτη, δηλαδή τον καταναλωτή που επιλέγει να χρησιμοποιεί τις αντίστοιχες πλατφόρμες, αφού έχει κρίνει ότι τον εξυπηρετούν.
Ως εκ τούτου, αυτή η μορφή επιχειρηματικότητας γεννά ερωτήματα τα οποία θα μας ακολουθούν για χρόνια. Δεν γνωρίζω αν αυτή η υπόθεση έκανε καλό ή κακό σε αυτήν την ούτως ή άλλως δύσκολη συζήτηση. Γνωρίζω όμως ότι δεν υπάρχουν μόνο «κακοί εργοδότες» και «ανυπεράσπιστοι εργαζόμενοι», ούτε μόνο «άγιοι εργοδότες» και «αχάριστοι εργαζόμενοι». Γνωρίζω επίσης τι μου είπαν δύο ευγενέστατοι διανομείς στην πόρτα του σπιτιού μου:
– «Σώθηκα. Ήμουν άνεργος. Τώρα βγάζω μεροκάματο. Κάποιους μήνες, δούλευα όλη μέρα βέβαια, εγώ το επέλεγα, έχω βγάλει πάνω από 2 χιλιάρικα» (Wolt)
– «Το πρόβλημά μου είναι ότι αν με γυρίσουν freelancer θα πρέπει να ανοίξω βιβλία ως ελεύθερος επαγγελματίας, πράγμα που θέλω να αποφύγω πάση θυσία. Γιατί θα έχω πάγια να πληρώνω το κράτος χωρίς να ξέρω τι θα βγάζω κάθε μήνα» (Efood)
Δύο μόνο αναφορές που θα ήταν ίσως η βάση για μια παραγωγική συζήτηση, μακριά από εντάσεις, ιδεοληψίες και εκατέρωθεν προκαταλήψεις.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
