Η βιομηχανία που «γεννιέται» από το πλαστικό
Ντακάρ, Σενεγάλη – Άνθρωποι που κρατούσαν μεταλλικά καρφιά όρμησαν πάνω στα σκουπίδια που έπεφταν από απορριμματοφόρο στη μεγαλύτερη χωματερή της Σενεγάλης, σκίζοντας τα σκουπίδια προκειμένου να βρουν το πολύτιμο πλαστικό.
Πολύ κοντά, γυναίκες -γεμάτες αφρό μέχρι τους αγκώνες- έπλεναν πλαστικά μπιτόνια, τα οποία ήταν πολύχρωμα και κομμένα σε κομμάτια. Τριγύρω, υπήρχαν σωροί από χαλασμένα παιχνίδια, πλαστικά βάζα μαγιονέζας και εκατοντάδες συνθετικές περούκες. Όλα απλωμένα μέχρι εκεί που έβλεπε το μάτι. Όλα έτοιμα να πουληθούν και να ανακυκλωθούν.
Τα πλαστικά απορρίμματα αυξάνονται δραματικά στη Σενεγάλη, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, καθώς μεγεθύνονται οι πληθυσμοί και τα εισοδήματα -και μαζί με αυτά η ζήτηση για συσκευασμένα προϊόντα μαζικής παραγωγής.
Αυτό έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας νέας βιομηχανίας, η οποία βασίζεται στην ανακύκλωση πλαστικών απορριμμάτων τόσο από επιχειρήσεις όσο και από πολίτες. Από Κινέζους εμπόρους έως κατασκευαστές επίπλων και πρωτοποριακούς σχεδιαστές μόδας, ολοένα και περισσότεροι χρησιμοποιούν τα πλαστικά απόβλητα.
Το Mbeubeuss, η χωματερή που εξυπηρετεί την παραθαλάσσια πρωτεύουσα της Σενεγάλης (Ντακάρ), είναι το σημείο, όπου ξεκινούν όλα. Περισσότεροι από 2.000 συλλέκτες σκουπιδιών, άνθρωποι που πλένουν, κόβουν και μεταφέρουν με καρότσια, καθώς και μεσάζοντες – χονδρέμποροι ζουν από την εύρεση, την επεξεργασία και τη μεταφορά των ανακυκλώσιμων απορριμμάτων. Πρόκειται για μια τεράστια άτυπη οικονομία, η οποία υποστηρίζει χιλιάδες οικογένειες.
Για περισσότερα από 50 χρόνια στη χωματερή, ο Pape Ndiaye, βετεράνος στη συλλογή απορριμμάτων, παρακολουθεί την ανάπτυξη της κοινότητας, η οποία ζει από τη χωματερή. Το πλαστικό είναι ένα υλικό, το οποίο οι συλλέκτες θεωρούσαν άχρηστο πριν από 20 χρόνια.
«Είμαστε οι άνθρωποι που προστατεύουν το περιβάλλον», δήλωσε ο 76χρονος Ndiaye. «Ό,τι μολύνει, το μεταφέρουμε στις βιομηχανίες κι αυτές το μεταμορφώνουν».
Αλλά πολλά από τα απορρίμματα της Σενεγάλης δεν φτάνουν ποτέ σε χώρους υγειονομικής ταφής. Αντίθετα ρυπαίνουν το τοπίο. Οι λεπτές πλαστικές σακούλες κουνιούνται πέρα δώθε, σαν μέδουσες. Οι πλαστικές σακούλες για ψώνια καίγονται στις γειτονιές, στέλνοντας σύννεφα καπνού με άρωμα χημικών στον μουντό ουρανό.
Finbarr O’Reilly για τους The New York Times
Η Σενεγάλη είναι μόνο μία από τις πολλές χώρες που προσπαθούν να «καθαρίσουν» το περιβάλλον, να βελτιώσουν το σύστημα απόθεσης απορριμμάτων και να υιοθετήσουν την ανακύκλωση σε μεγαλύτερη κλίμακα. Μέχρι το 2023, υποστηρίζει η Αφρικανική Ένωση, το 50% των απορριμμάτων στις αφρικανικές πόλεις θα πρέπει να ανακυκλώνεται.
Αλλά αυτό σημαίνει ότι η Σενεγάλη πρέπει επίσης, να αντιμετωπίσει το άτυπο σύστημα, το οποίο έχει αναπτυχθεί εδώ και δεκαετίες και του οποίου η μεγάλη χωματερή στο Mbeubeuss αποτελεί ένα σημαντικό τμήμα.
Το ανακυκλωμένο πλαστικό καταλήγει σε επιχειρήσεις κάθε είδους σε όλη τη Σενεγάλη, η οποία έχει μια από τις πιο εύρωστες οικονομίες στη Δυτική Αφρική.
Σε ένα εργοστάσιο στο Thies, μια πόλη της ενδοχώρας γνωστή για τη βιομηχανία ταπισερί, τα ανακυκλωμένα πλαστικά μετατρέπονται σε μακριά κουβάρια, τα οποία στη συνέχεια υφαίνονται σε πολύχρωμα πλαστικά χαλάκια που χρησιμοποιούνται στα νοικοκυριά της Σενεγάλης.
Ειδικά χαλάκια από αυτό το εργοστάσιο επέστρεψαν στην πασαρέλα της Εβδομάδας Μόδας του Ντακάρ τον Δεκέμβριο, η οποία πραγματοποιήθηκε σε ένα δάσος μπαομπάμπ, προωθώντας τη βιωσιμότητα. Τα τραπέζια και οι καρέκλες ήταν κατασκευασμένα από λιωμένο πλαστικό.
Η συγκεκριμένη τάση έχει άλλαξε την εστίαση των συλλεκτών απορριμμάτων, οι οποίοι δούλευαν στη χωματερή για δεκαετίες, συγκεντρώνοντας οτιδήποτε είχε αξία.
«Τώρα όλοι ψάχνουν για πλαστικό» επεσήμανε ο 50χρονος Mouhamadou Wade, χαμογελώντας ενόσω έφτιαχνε ένα τσάι μέντας έξω από την καλύβα του στο Mbeubeuss, όπου ήταν συλλέκτης απορριμμάτων για περισσότερα από 20 χρόνια.
Η Adja Seyni Diop, η οποία φορούσε ένα μακρύ και κομψό φόρεμα, συμφώνησε.
Όταν ξεκίνησε για πρώτη φορά να μαζεύει απορρίμματα, σε ηλικία 11 ετών (το 1998), κανείς δεν ενδιαφερόταν να αγοράσει πλαστικό, όπως εξήγησε. Οπότε το αγνοούσε, συλλέγοντας μόνο παλιοσίδερα. Αλλά αυτές τις μέρες, το πλαστικό είναι μακράν το πιο εύκολο υλικό για πώληση σε μεσάζοντες και εμπόρους. Συντηρεί την οικογένειά της με το εισόδημα των 25 – 35 δολαρίων την εβδομάδα.
Ο κύριος Wade και η κυρία Diop εργάζονται στο Bokk Jom, ένα άτυπο σωματείο που εκπροσωπεί περισσότερους από τους μισούς συλλέκτες απορριμμάτων του Mbeubeuss.
Λίγες μέρες αργότερα, έπεσα πάνω στην Diop στο χώρο εργασίας της -μια πανύψηλη πλατφόρμα με απόβλητα. Σχεδόν δεν την αναγνώριζα, με το πρόσωπό της να είναι καλυμμένο με μπαντάνες, δύο καπέλα και γυαλιά ηλίου. Στόχος ήταν να προστατευτεί από τα σκουπίδια.
Γύρω μας, κοπάδια λευκών βοοειδών τρυπούσαν με τα κέρατά τους τα σκουπίδια καθώς δεκάδες συλλέκτες πήγαιναν σε κάθε απορριμματοφόρο, αδειάζοντας το φορτίο του. Μερικοί νεαροί άντρες κρεμάστηκαν ακόμη κι από τις κορυφές των φορτηγών για να πιάσουν το πολύτιμο πλαστικό, πριν έρθουν οι μπουλντόζες για να απομακρύνουν ό,τι είχε απομείνει στην άκρη του βουνού σκουπιδιών.
Οι περισσότεροι από τους συλλέκτες που αναζητούν πλαστικό, όπως η Diop, το πωλούν, για περίπου 13 σεντς το κιλό, σε δύο Κινέζους εμπόρους που έχουν αποθήκες στον χώρο υγειονομικής ταφής. Οι έμποροι το μετατρέπουν σε πέλλετ και το στέλνουν στην Κίνα για να παραχθούν νέα αγαθά, δήλωσε ο Abdou Dieng, διευθυντής του Mbeubeuss, ο οποίος εργάζεται για την υπηρεσία διαχείρισης απορριμμάτων της Σενεγάλης και έχει φέρει κάποια τάξη στο χάος των χωματερών.
Η Σενεγάλη είναι πλημμυρισμένη από πλαστικά απόβλητα άλλων χωρών, καθώς κι από δικά της.
Όταν η Κίνα σταμάτησε να δέχεται τα μη επεξεργασμένα πλαστικά απόβλητα του υπόλοιπου κόσμου το 2018, τα κράτη άρχισαν να στέλνουν τα απόβλητά τους σε άλλες τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένης της Σενεγάλης.
Ωστόσο, η κυβέρνηση της Σενεγάλης φαίνεται να αντιμάχεται τα πλαστικά απόβλητα από το εξωτερικό. To προηγούμενο έτος, σε μια γερμανική εταιρεία επιβλήθηκε πρόστιμο 3,4 εκατομμυρίων δολαρίων, όταν ένα από τα πλοία της συνελήφθη να προσπαθεί να μεταφέρει λαθραία 25 τόνους απορριμμάτων.
Τα τελευταία δύο χρόνια, ο αριθμός των φορτηγών που έρχονται καθημερινά στο Mbeubeuss έχει αυξηθεί από 300 σε 500.
Ωστόσο, η κυβέρνηση επιμένει ότι σε λίγα χρόνια η γιγάντια χωματερή θα κλείσει και θα αντικατασταθεί από μικρότερα κέντρα διαλογής και κομποστοποίησης, στο πλαίσιο ενός κοινού έργου με την Παγκόσμια Τράπεζα.
Στη συνέχεια, τα περισσότερα από τα χρήματα που προέρχονται από τα πλαστικά απόβλητα, θα καταλήγουν στα κρατικά ταμεία.
Οι συλλέκτες απορριμμάτων ανησυχούν για τα προς το ζην.
Ο Dieng υποστήριξε ότι οι συλλέκτες είτε θα βρουν δουλειά στα νέα κέντρα διαλογής, είτε θα τους βοηθήσουμε να βρουν μια δουλειά, η οποία θα τους επιτρέψει να ζουν καλύτερα από πριν.
Προς το παρόν, εκατοντάδες συλλέκτες απορριμμάτων συνεχίζουν να μαζεύουν απορρίμματα.
Αποφεύγοντας μπουλντόζες, σωρούς από έντερα ζώων και βοοειδή, επιστρέφουν στη μάχη.
*Η Mady Camara συνέβαλε στο άρθρο.
Διαβάστε επίσης:
Copyright – 2022 New York Times
Διαβάστε επίσης:
Το «σκοτεινό» εμπόρευμα που προκαλεί γεωπολιτικές εντάσεις
Το νεότερο ναρκο-κράτος του κόσμου
Γιατί η οικονομία ανησυχεί για μία ουσία που βρίσκεται στα ούρα μας
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
