Reuters: Το Νόμπελ του Μπερνάνκι για τις τραπεζικές κρίσεις και το επόμενο επεισόδιο
Σπανίως ένας ακαδημαϊκός θέτει τη θεωρία του σε πράξη, όπως ο Μπεν Μπερνάνκι. Ο πρώην πρόεδρος της Fed κέρδισε το Νόμπελ Οικονομίας μαζί με δύο άλλους ακαδημαϊκούς, για την έρευνά τους σχετικά με τον ρόλο των τραπεζών και τις οικονομικές κρίσεις που δημοσιεύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και η οποία βοήθησε στην αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης 25 χρόνια αργότερα.
Ωστόσο, η εποχή του αυστηρού ρυθμιστικού πλαισίου για τις τράπεζες που επακολούθησε και τα υπερβολικά χαμηλά επιτόκια οδήγησαν σε αύξηση των κινδύνων στις χρηματοοικονομικές αγορές, οι οποίοι άρχισαν αργά αλλά σταθερά να γίνονται όλο και πιο φανεροί.
Η προσέγγιση του Μπερνάνκι και των συναδέλφων του Ντάγκλας Ντάιμοντ και Φίλιπ Ντίμπβινγκ »θέτει τους πιστωτικούς ομίλους στην «καρδιά» της οικονομίας. Ο βασικός λόγος για τον οποίο το κραχ της Wall Street του 1929 γύρισε σε βαθιά και παρατεταμένη ύφεση, σύμφωνα με την ανάλυση του Μπερνάνκι, ήταν επειδή οι αλυσιδωτές τραπεζικές κρίσεις ανέκοψαν τη ζωτικής σημασίας ροή κεφαλαίων από τις τράπεζες στις διψασμένες για πιστώσεις επιχειρήσεις. Την ίδια στιγμή, Ντάιμοντ και Ντίμπβιγκ αναφέρθηκαν στη διαδικασία κατά την οποία οι τράπεζες μετατρέπουν τις βραχυπρόθεσμες καταθέσεις τους σε μακροπρόθεσμα δάνεια. Οι ακαδημαϊκοί αυτοί έδειξαν ότι η εν λόγω πρακτική είναι οικονομικά σημαντική αλλά ταυτόχρονα και ριψοκίνδυνη, εφόσον οι καταναλωτές μπορούν να αποσύρουν τα χρήματά τους ανά πάσα στιγμή από τις τράπεζες, καθιστώντας τις κυβερνητικές εγγυήσεις των καταθέσεων άκρως αναγκαίες.
Ωστόσο, το ιστορικό αυτό του Μπερνάκι καθιστά αρκετά περίεργο το γεγονός ότι ως πρόεδρος της Fed καθυστέρησε να αντιληφθεί το μέγεθος της επερχόμενης κατάρρευσης, υποστηρίζοντας ότι οι ζημίες της αγοράς ενυπόθηκων δανείων υψηλού ρίσκου στις ΗΠΑ το Μάιο του 2007 δεν θα επεκτείνονταν σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα, λίγους μόλις μήνες προτού ξεσπάσει η παγκόσμια κρίση.
Η βαθιά γνώση του για τις κρίσεις τραπεζών δεν εμπόδισε τη Fed και τις υπόλοιπες αρχές να επιστρέψουν την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008, πυροδοτώντας πανικόβλητες ρευστοποιήσεις που εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη Wall Street.
Tουλάχιστον το συνεπακόλουθο κύμα τραπεζικών διασώσεων στηρίχθηκε στην έρευνα του Μπερνάκι, αποτρέποντας μία παγκόσμια ύφεση. Εν συνεχεία, η ρύθμιση του κεφαλαίου και της ρευστότητας των δανειστών μείωσε τις πιθανότητες ενός νέου κύματος καταρρεύσεων τραπεζών ανάλογου με αυτό της δεκαετίας του 1930.
Το πρόβλημα είναι ότι, αποφεύγοντας μία κρίση, οι ρυθμιστικές αρχές μετέφεραν τον κίνδυνο αλλού. Οι ελαφρώς ρυθμιζόμενες αγορές παραγώγων, για παράδειγμα, έχουν φθάσει σε έκρηξη αρκετές φορές τα τελευταία έτη. Το Μάριο του 2020, τα αυξημένα margin calls ανάγκασαν τους επενδυτές να ρευστοποιήσουν αμερικανικά κρατικά ομόλογα προκειμένου να αυξήσουν τα collateral, ωθώντας τελικά τη Fed να παρέμβει. Τα άκρως μοχλευμένα συνταξιοδοτικά ταμεία της Βρετανίας προκάλεσαν νέο ανάλογο επεισόδιο.
Επιπλέον, οι λεγόμενες σκιώδεις τράπεζες κάλυψαν το κενό που άφησαν οι παραδοσιακοί τραπεζικοί παίκτες. Το ενεργητικό που διακρατούν οντότητες, όπως τα ταμεία διαθεσίμων, οι ασφαλιστικοί όμιλοι και τα αντισταθμιστικά ταμεία αυξήθηκε κατά 5,9% ετησίως την περίοδο από το 2014 έως το 2019 συγκρατικά με την αύξηση 3,7% των τραπεζών. Το 2021 εκπροσωπούσαν περίπου το ήμισυ του συνόλου του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού ενεργητικού, συγκριτικά με τα μόλις δύο-πέμπτα των τραπεζών.
Τα χρόνια χαλαρής νομισματικής πολιτικής, υπό τα ηνία του Μπερνάνκι και των διαδόχων του, ευνόησαν ιδιαίτερα την ανάληψη ρίσκου από τους παραπάνω παίκτες της αγοράς. Συνεπώς, τώρα οι πιθανότητες μίας νέας έκρηξης στις αγορές αυξάνονται επικινδύνα με τη σημερινή άκρως επιθετική νομισματική πολιτική.
Αυτό ενδεχομένως θα μπορούσε να αποτελέσει μελέτη για ένα μελλοντικό Νόμπελ Οικονομίας.
moneyreview.gr με πληροφορίες από Reuters
Διαβάστε επίσης:
Νόμπελ Οικονομίας για τον Ben Bernanke και άλλους δύο οικονομολόγους
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
