ας τα ξαναδώ
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η χώρα είχε το μέγιστο πληθυσμό της το 2011. Από τότε, και σταδιακά, έχει αρχίσει μία μείωση πληθυσμού. Στο δημόσιο διάλογο αυτό παρουσιάζεται συχνά ως αποφευκτέο, συνέπεια της μετανάστευσής λόγω της κρίσης, πρόβλημα υπογεννητικότητας, κ.α. Ωστόσο, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Eurostat αυτό είναι μία τάση που αναμένεται να συνεχιστεί σταθερά μέχρι το 2100 τουλάχιστον. Προσπαθήσαμε λοιπόν να δούμε τι σημαίνει αυτό σε οικονομικούς όρους. Πόσο σημασία έχει για την ανάπτυξη της χώρας τελικά;
Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) είναι ο πιο κοινός δείκτης μίας οικονομίας. Μακροπρόθεσμα, το ΑΕΠ μίας χώρας εξαρτάται από την αθροιστική μεταβολή δύο συντελεστών. Του πληθυσμού και της παραγωγικότητας. Εδώ να σημειώσουμε ότι η παραγωγικότητα δεν αναφέρεται μόνο σε παραγωγικότητα της εργασίας, αν και είναι σημαντική. Στην συνολική παραγωγικότητα της οικονομίας συμβάλει και η εξέλιξη της τεχνολογίας (που δεν χρειάζεται να είναι εγχώρια) αλλά και του κεφαλαίου. Για παράδειγμα μία χώρα με δύσκολο πτωχευτικό δίκαιο «παγιδεύει» κεφάλαια σε μη παραγωγική απασχόληση δυσκολεύοντας την ανάταξη των παραγωγικών μέσων (κεφαλαιουχικών αγαθών) σε πιο παραγωγική απασχόληση.
Στην Ελλάδα, η μακροχρόνια ανάπτυξη της οικονομίας έχει προέλθει κυρίως από αύξηση της παραγωγικότητας, και λιγότερο από αύξηση του πληθυσμού. Η παραγωγικότητα είναι δύσκολο να μετρηθεί βραχυπρόθεσμα, μπορεί όμως να συναχθεί από την αφαίρεση της μεταβολής του πληθυσμού από την πραγματική ανάπτυξη του ΑΕΠ (αποπληθωρισμένης δηλαδή).
Βλέπουμε εδώ τόσο τη (συναγόμενη) μεταβολή στην παραγωγικότητα όσο και τη μεταβολή του πληθυσμού (από το IMF και την ΕΛΣΤΑΤ αντίστοιχα) από το 1980 και μετά. Πρέπει να σημειώσουμε ότι οι μεταβολές στον πληθυσμό είναι τόσο μικρές που δεν γίνεται οι δύο μεταβλητές να απεικονιστούν στο ίδιο γράφημα, καθώς απαιτούν άλλη κλίμακα.
Συγκεκριμένα, η μέση μεταβολή του ΑΕΠ την περίοδο 1980-2023 ήταν 0,984%. Αυτή αναλύεται σε 0,982% αύξηση παραγωγικότητας και 0,02% αύξηση πληθυσμού. Κοιτώντας τώρα στην περίοδο 2024-2010, η αναμενόμενη μέση ετήσια μείωση του πληθυσμού θα είναι 0,007%. Αν υποθέσουμε λοιπόν την ίδια μέση ετήσια μεταβολή στην παραγωγικότητα, η αναμενόμενη μέση αύξηση του ΑΕΠ θα είναι 0,975%.
Από τη μία, λοιπόν, δεν είναι σωστό να χρησιμοποιούμε τα ιστορικά στοιχεία μεγέθυνσης της οικονομίας ως βάση πρόβλεψης όταν, π.χ., κάνουμε εκτιμήσεις για το μέλλον εταιριών, αφού ξέρουμε ότι στη μελλοντική περίοδο τα μεγέθη θα επηρεαστούν από μείωση πληθυσμού που δεν υπήρχε στα ιστορικά. Από την άλλη, η διαφορά φαίνεται ότι είναι αμελητέα.
10- 5- 5, 6/2+8
20 φορές το 15, 11+7 18
σύνολο 16, πρέπει να `ναι εντάξει
λες να `χω λάθος, ας τα ξαναδώ
10 5 5, 6/2+8
20 φορές το 15, 11+7 18
σύνολο 16, μάλλον είν’ εντάξει
ώρα να πέσω και να κοιμηθώ
Αν κοιμηθώ νωρίς θα σηκωθώ νωρίς
θα ξεκινήσω νωρίς και θα παρκάρω νωρίς
αν κοιμηθώ αργά, θα σηκωθώ αργά
κι όταν θα ψάχνω για θέση θα `ναι αργά
Λέγαμε λοιπόν πως -5, 6/2+8
20 φορές το 15, 11+7 18
10- 5, 3 παρά 5
άστα και σπίτι, θα τα ξαναδώ
10- 5- 5, 6/2+8
20 φορές το 15, 11+7 18
σύνολο 16, όλα είν’ εντάξει
ώρα να φάω και να κοιμηθώ
Αν κοιμηθώ νωρίς θα σηκωθώ νωρίς
θα ξεκινήσω νωρίς και θα παρκάρω νωρίς
αν κοιμηθώ αργά, θα σηκωθώ αργά
κι όταν θα ψάχνω για θέση θα `ν’ αργά
Έχουμε και λέμε -5, 6/2+8
20 φορές το 15, 11+7 18
σύνολο 16, σίγουρα είν’ εντάξει
δεν έχω λάθος μ’ ας τα ξαναδώ
10- 5- 5, 6/2+8
20 φορές το 15, 11+7 18
κι όμως κατά βάθος κάπου υπάρχει λάθος
κάπου την έχουμε πατήσει κι οι δυο
Λουκιανός Κηλαηδόνης, Κάπου την έχουμε πατήσει, από το άλμπουμ «Είμαι ένας φτωχός και μόνος κάου- μπόυ», 1978
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
