Χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την Ουκρανία, ο Πούτιν χτίζει νέες συμμαχίες

Ρίο ντε Τζανέιρο – Εν μέσω της κρίσης στην Ουκρανία, ο πρόεδρος Vladimir V. Putin ήταν επίσης απασχολημένος με την προσπάθεια επέκτασης της ρωσικής επιρροής χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στη Λατινική Αμερική. 

Συνομίλησε με τον Daniel Ortega, τον ισχυρό πρόεδρο της Νικαράγουας, για πρώτη φορά από το 2014. Τηλεφώνησε στους ηγέτες της Βενεζουέλας και της Κούβας. Φιλοξένησε τον πρόεδρο της Αργεντινής, Alberto Fernández, ο οποίος δεσμεύτηκε να μειώσει την εξάρτηση της χώρας του από τις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Και στις 16 Φεβρουαρίου, ο Putin συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Βραζιλίας, Jair Bolsonaro, ο οποίος μετέβη στη Μόσχα παρά τις ικεσίες των Αμερικανών αξιωματούχων για αναβολή του ταξιδιού, ενόσω η Δύση προσπαθούσε να ασκήσει πιέσεις στον Putin για την Ουκρανία. 

Η προσωπική διπλωματία του Putin, η οποία εστιάζει στη Λατινική Αμερική, ρίχνει φως στις φιλοδοξίες του Ρώσου προέδρου: Δημιουργεί δεσμούς με μια διευρυνόμενη περιοχή του Δυτικού Ημισφαιρίου -συμπεριλαμβανομένων χωρών, όπως η Βραζιλία και η Αργεντινή, οι οποίες ήταν κοντά στην Ουάσιγκτον. 

Ο ευρύτερος στόχος είναι η Ρωσία να ανακτήσει το καθεστώς μιας μεγάλης δύναμης, ικανής να αμφισβητήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Ο Putin μπόρεσε να εκμεταλλευτεί τους δεσμούς στην περιοχή, οι οποίες χρονολογούνται από τη σοβιετική εποχή, τη δυσαρέσκεια κατά των Ηνωμένων Πολιτειών και τις ιδιοτροπίες συγκεκριμένων ηγετών. 

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς τα πλούσια έθνη συγκέντρωναν εμβόλια για την Covid-19, το ρωσικό εμβόλιο Sputnik V ήταν το πρώτο που έφτασε στην Αργεντινή, τη Βενεζουέλα, τη Νικαράγουα, τη Βολιβία και την Παραγουάη. 

«Ήσουν εκεί» ανέφερε ο Fernández στον Putin, «όταν ο υπόλοιπος κόσμος δεν ήταν». 

Φωτ. Ronaldo Schemidt/Agence France-Presse — Getty Images)

Οι ΗΠΑ και η Κίνα έχουν πολύ μεγαλύτερους οικονομικούς δεσμούς με την περιοχή. Το 2019, η Νότια Αμερική εξήγαγε αγαθά αξίας 5 δισ. δολαρίων στη Ρωσία, σε σύγκριση με τα 66 δισ. δολάρια στις Ηνωμένες Πολιτείες και τα 119 δισ, δολάρια στην Κίνα, σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. 

Η επιρροή της Κίνας έχει αυξηθεί χάρη στα δεκάδες δισ. δολάρια, τα οποία έχουν επενδυθεί σε έργα υποδομής σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική -από ένα υπερυψωμένο μετρό στην Κολομβία έως έναν διαστημικό σταθμό στην Αργεντινή. Αυτή η μόχλευση έχει φέρει τη διπλωματική δύναμη της Κίνας στην περιοχή, αναμφισβήτητα, στο ίδιο επίπεδο με την αντίστοιχη των ΗΠΑ. 

Ο Putin ήταν μια διπλωματική σανίδα σωτηρίας για τους αυταρχικούς ηγέτες της Βενεζουέλας, της Κούβας και της Νικαράγουας. 

Και για τον Bolsonaro, ο οποίος άσκησε έντονη κριτική στην Κίνα και αμφισβήτησε την εκλογική νίκη του Αμερικανού προέδρου Joe Biden. O Putin τού απηύθυνε πρόσκληση συνάντησης, όταν πολλές άλλες χώρες φάνηκε ότι δεν θα το έκαναν. 

Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Donald J. Trump, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βραζιλία ήταν πιο κοντά από ποτέ. Όταν όμως ο πρόεδρος Biden έφτασε στην Ουάσιγκτον, δεν προσέγγισε τον Bolsonaro. 

Ο  Bolsonaro δήλωσε στον βραζιλιάνικο Τύπο ότι η σύνοδος κορυφής με τη Ρωσία είναι σημαντική για τη διακυβέρνησή του και ότι δεν θα είχε ως αντικείμενο συζήτησης την Ουκρανία. Η βραζιλιάνικη κυβέρνηση πρόσθεσε ότι δεδομένων των σχέσεων Βραζιλίας – Ρωσίας, ο συνεχιζόμενος διάλογος «είναι κάτι περισσότερο από αναμενόμενος, είναι απαραίτητος». 

Ωστόσο, ο Bolsonaro αντιμετώπισε έντονη κριτική κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, μεταξύ άλλων από ορισμένους συμμάχους του, λόγω του χρόνου του ταξιδιού, ο οποίος συνέπεσε με την κρίση στην Ουκρανία. 

«Νομίζω ότι είναι λάθος από πολλές απόψεις» εξήγησε ο Ernesto Araújo, πρώην υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνηση Bolsonaro. «Υπό άλλες συνθήκες, θα ήταν εντάξει. Αλλά με την επικείμενη κρίση, δεν είναι». 

Το πιο εμπρηστικό βήμα που θα μπορούσε να κάνει ο Putin, θα ήταν η παροχή στρατιωτικής υποστήριξης ή η ανάπτυξη όπλων. 

Οι αναλυτές στη Λατινική Αμερική δεν πιστεύουν ότι ο Putin θα αναπτύξει όπλα στην περιοχή, εν μέρει επειδή κάτι τέτοιο θα μπορούσε να καταστρέψει μεγάλο μέρος των όσων έχει ήδη δημιουργήσει στην περιοχή. 

Ωστόσο, η Ρωσία έχει συμβάλει καθοριστικά στον εξοπλισμό των συμμάχων της. Έχει πουλήσει όπλα και άρματα μάχης στην Κούβα και τη Νικαράγουα, καθώς και αεροσκάφη με αντιπυραυλικά συστήματα στη Βενεζουέλα. Διεξήγαγε επίσης, διμερείς στρατιωτικές ασκήσεις με τη Βενεζουέλα. 

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πιστεύουν ότι η Ρωσία βοηθά τον στρατό της Βενεζουέλας, πέραν του ότι χρησιμοποιεί τη χώρα για επιχειρήσεις πληροφοριών και ξέπλυμα χρήματος, δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος. 

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν επίσης, για τις ρωσικές απόπειρες παρέμβασης στις εκλογές της Κολομβίας τον Μάιο, πιθανώς για να βοηθήσουν τον αριστερό πρωτοπόρο, ο οποίος θα μπορούσε να είναι πιο φιλικός διαπραγματευτικός εταίρος για τον Putin σε σχέση με την τρέχουσα δεξιά κυβέρνηση. 

Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα, εξηγούν οι αναλυτές, το πιο σημαντικό όφελος της Ρωσίας από τη Λατινική Αμερική πιθανότατα θα ήταν η διπλωματική υποστήριξη. 

Αναζητώντας νέους υποστηρικτές, ο Fernández επισκέφτηκε και την Κίνα κατά τη διάρκεια της περιοδείας του. Η Αργεντινή οφείλει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) περισσότερα από 40 δισ. δολάρια και είναι αποκλεισμένη από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές. 

«Η Αργεντινή πρέπει να σταματήσει να εξαρτάται από το ΔΝΤ και τις Ηνωμένες Πολιτείες» δήλωσε ο Fernández, απευθυνόμενος στον Putin. «Γι’ αυτό η Ρωσία έχει μια πολύ σημαντική θέση». 

* Οι Michael Crowley, Flávia Milhorance, Daniel Politi, Isayen Herrera και Yubelka Mendoza βοήθησαν στη συγγραφή του άρθρου. 

Copyright:
2021 The New York Times

Διαβάστε επίσης:

Ο ηγέτης που βρίσκεται στον έλεγχο του Πούτιν

Τι συμβαίνει; 6 πραξικοπήματα σε 5 χώρες τους τελευταίους 18 μήνες

Γιατί οι αυταρχικοί ηγέτες αφήνουν καμένη γη πίσω τους

Ένας δεύτερος εμφύλιος πόλεμος στις ΗΠΑ;

Το νεότερο ναρκο-κράτος του κόσμου

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News