Σαν Σήμερα Σάββατο 5/02/2022, 10:56
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ

JP Morgan – Ο άνθρωπος πίσω από το όνομα: Ληστής βαρόνος ή ήρωας;

JP Morgan – Ο άνθρωπος πίσω από το όνομα: Ληστής βαρόνος ή ήρωας;

5 Φεβρουαρίου 1901 

Μέσω της συγχώνευσης διαφόρων εταιρειών χάλυβα, ο John Pierpont Morgan ιδρύει την US Steel Corp., που ήταν την εποχή εκείνη η μεγαλύτερη επιχείρηση του κόσμου. 

Μία επιχείρηση με κεφαλαιοποίηση – μαμούθ για τα δεδομένα της εποχής, στα 1,4 δισ. δολάρια, ήταν, όπως είχε γραφτεί τότε «ένας γίγαντας ή ένα τέρας, ανάλογα με την οπτική του καθενός». 

Τον 20ο αιώνα, ο χάλυβας κινούσε τα πάντα: Από τις υποδομές και τις νέες πόλεις που χτίζονταν στις Δυτικές ΗΠΑ έως την αυτοκινητοβιομηχανία που γεννιόταν και την παραγωγή των αναγκαίων υλικών για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όπως οι σημερινοί γίγαντες της τεχνολογίες, η US Steel βρισκόταν παντού στην παγκόσμια οικονομία. 

JP Morgan – Ο άνθρωπος πίσω από το όνομα: Ληστής βαρόνος ή ήρωας;-1
φωτ.: Shutterstock

Όμως, εκτός από ένας εκ των ισχυρότερων βιομηχάνων όλων των εποχών, ο J.P. Morgan έμεινε στην ιστορία ως ο «βασιλιάς της Wall Street» ή για άλλους, ένας από τους «ληστές βαρόνους» της Αμερικής. Η ισχυρότερη τράπεζα του κόσμου φέρει μέχρι και σήμερα το όνομά του. 

Γεννημένος στις 17 Απριλίου του 1837 στο Κονέκτικατ, ήταν σαφές από την αρχή ότι το μέλλον του βρισκόταν στο banking. 

Ο πατέρας του, Junius Spencer Morgan, ήταν εταίρος στην τράπεζα του George Peabody. Γνωρίζοντας ότι προοριζόταν για να πάρει τη θέση του πατέρα του, ο J.P. Morgan μορφώθηκε στην Ευρώπη και έμαθε τη δουλειά, περιμένοντας να αναλάβει τα ηνία της τράπεζας που αρχικά μετονομάστηκε σε J.S. Morgan & Co και στη συνέχεια συγχωνεύτηκε για να δημιουργήσει την Drexel-Morgan. 

Ο βασιλιάς της Wall Street

Την εποχή εκείνη, η Wall Street και η αμερικανική κυβέρνηση ανησυχούσαν όλο και περισσότερο για τον μεγάλο δανεισμό των ΗΠΑ. Η Wall Street πίστευε ότι η Αμερική χρειαζόταν ένα σταθερό νόμισμα για να βγει από την «τρύπα» του χρέους  και έτσι έστειλε τον J.P. Morgan στον Λευκό Οίκο να συζητήσει το θέμα με τον πρόεδρο. Αυτό ενίσχυσε την εντύπωση των Αμερικανών ότι ο Morgan ήταν ο «βασιλιάς της Wall Street», με αποτέλεσμα, όμως, να γίνει και ο αποδέκτης της οργής τους για την υιοθέτηση του κανόνα του χρυσού, που αποτέλεσε ένα βαρύ πλήγμα για τους αγρότες, σε ένα βασικά αγροτικό -τότε- έθνος. Πλέον, ο J.P. Morgan θεωρούνταν ο βασιλιάς ανάμεσα σε αυτούς που ονομάστηκαν «βαρόνοι ληστές». 

Ο Morgan, ο Cornelius Vanderbilt, ο John D. Rockefeller και οι άλλοι μεγιστάνες της Αμερικής πίστευαν την εποχή εκείνη ότι ο σκληρός ανταγωνισμός είναι απλά καταστροφικός και ότι το κλειδί για την αποδοτικότητα βρισκόταν στις συγχωνεύσεις και τα μεγάλα μεγέθη. 

Ο ίδιος ο Morgan χρησιμοποίησε την προσωπική δύναμη και φήμη του για να ενθαρρύνει τη δημιουργία των τραστς και τις συγχωνεύσεις στη βιομηχανία. 

Ένα τέτοιο μονοπώλιο ήταν η US Steel, όμως η λογική των μεγάλων επιχειρήσεων την οποία υπερασπιζόταν δημιούργησε και άλλα τεράστια ονόματα που είναι γνωστά έως και σήμερα, όπως η General Electric, ενώ βοήθησε τις ΗΠΑ να προοδεύσουν τεχνολογικά. 

Η δύναμή του είχε μεγάλο κόστος για τη δημόσια εικόνα του: Όταν η αμερικανική οικονομία πήγαινε άσχημα, όλοι τον κατηγορούσαν ότι την κρατούσε πίσω. Και όταν η αμερικανική οικονομία πήγαινε καλά, όλοι τον κατηγορούσαν ότι πλούτιζε. 

Ο πανικός του 1907 

Στις αρχές του 1900, ο J.P. Morgan προκαλούσε εξίσου το μίσος αλλά και τον σεβασμό. Όμως το 1907, θα έσωζε την αμερικανική οικονομία από μία κρίση που έμελλε να οδηγήσει στη δημιουργία του Federal Reserve System. 

Στις 25 Μαρτίου του 1907, το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης  άρχισε να βουλιάζει υπό το βάρος ενός πρωτοφανούς κύματος από πωλήσεις πανικού. Η υπερβολή σύντομα διορθώθηκε, όμως αυτό έδειξε στην κοινότητα του finance ότι κάτι δεν πήγαινε καλά στο χρηματιστήριο. 

Ο Morgan ήταν ήδη 70 ετών και σχεδόν είχε αποσυρθεί. Όμως έως τον Οκτώβριο φάνηκε ότι μία κρίση ετοιμαζόταν. Στις 19 Οκτωβρίου, ο ηλικιωμένος τραπεζίτης επέστρεψε στη Νέα Υόρκη για να προσπαθήσει να αποτρέψει την καταστροφή. Χρησιμοποίησε τις μεγάλες διασυνδέσεις του για να συγκεντρώσει πόρους από όλους τους εμπλεκόμενους στην οικονομία, προκειμένου να αυξηθεί η ρευστότητα. 

Δόθηκε εντολή στους ταμίες να μετρούν αργά τα χρήματα για να ανακοπεί ο ρυθμός των εκροών και στους ιερείς να συμβουλεύουν το ποίμνιό τους να ηρεμήσει. 

JP Morgan – Ο άνθρωπος πίσω από το όνομα: Ληστής βαρόνος ή ήρωας;-2
Ο J.P. Morgan με τον γιο του, Junius S. Morgan. (φωτ.: AP)

Τραπεζίτες και διευθυντές επιχειρήσεων είχαν συγκεντρωθεί στη βιβλιοθήκη του Morgan, όπου και στήθηκε ένα σχέδιο για τη διάσωση του χρηματοοικονομικού συστήματος. Ό,τι δηλαδή κάνει σήμερα η Federal Reserve όταν υπάρχει μία κρίση. Το σχέδιο εξασφάλισε την προεδρική έγκριση και ο πανικός υποχώρησε. 

Αναγνωρίζοντας ότι μόνο ένας ηλικιωμένος τραπεζίτης έσωσε τις ΗΠΑ από την οικονομική καταστροφή, η κυβέρνηση αποφάσισε να αναμορφώσει τον τραπεζικό κλάδο και να δημιουργήσει το Federal Reserve System. 

Ο πανικός του 1907 ήταν η καλύτερη στιγμή του Morgan, όμως η συνειδητοποίηση της δύναμής του επί της οικονομίας επιδείνωσε την εικόνα που είχε το ευρύ κοινό για εκείνον, με αποτέλεσμα να κληθεί να καταθέσει ενώπιον της επιτροπής που ερευνούσε τα μονοπώλια. 

Πικραμένος από την κριτική, ο Morgan μετακόμισε στην Ευρώπη, όπου έζησε έως τον θάνατό του, στις 31 Μαρτίου του 1913.  

moneyreview.gr

Διαβάστε επίσης: 

Όταν πέθανε το «πρόσωπο» του καπιταλισμού

«Ο άνθρωπος που πεθαίνει πλούσιος πεθαίνει ατιμασμένος»: Ο μετανάστης που έγινε ο πλουσιότερος άνθρωπος της γης

Ο ισχυρότερος τραπεζίτης του κόσμου αποκαλύπτεται: Ο Έλληνας παππούς του και το μυστικό χαρτάκι που κουβαλά πάντα

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News