GREEN ECONOMY

Η αλλαγή στη διατροφή μας που θα κάνει μεγάλη διαφορά στο περιβάλλον

φωτ. Shutterstock

21 Φεβρουαρίου, 2024 Τε 21/02/2024, 13:06

Την επόμενη φορά που θα βγείτε για φαγητό, δοκιμάστε ένα παιχνίδι: Μαντέψτε τις επιλογές στο μενού που είναι περισσότερο και λιγότερο φιλικές προς το περιβάλλον. Σε αντίθεση με την τιμή ενός γεύματος, το κλιματικό αποτύπωμα συνήθως δεν αναφέρεται στον κατάλογο. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να ρωτήσετε κάποιον επιστήμονα για να το μάθετε. Συνήθως, το βοδινό κρέας είναι αυτό που πιθανότητα έχει το μεγαλύτερο κλιματικό αποτύπωμα, ενώ η μείωση της κατανάλωσής του θεωρείται ότι κάνει μεγάλη διαφορά στο περιβάλλον.

Μια μελέτη του 2022 στο American Journal of Clinical Nutrition διαπίστωσε ότι η αντικατάσταση του μοσχαρίσιου κρέατος σε ένα μόνο γεύμα μπορεί να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα ενός ατόμου για εκείνη την ημέρα σχεδόν κατά το ήμισυ. Όσο περισσότεροι άνθρωποι ενστερνίζονται αυτές τις αλλαγές, τόσο περισσότερο περιορίζονται οι εκπομπές αερίων που σχετίζονται με τα τρόφιμα, ενώ επιπλέον υπάρχουν και οφέλη για την υγεία. «Δεν χρειάζεται να γίνουμε χορτοφάγοι για να περιορίσουμε το αντίκτυπο στο αποτύπωμα άνθρακα», λέει ο Diego Rose, καθηγητής και διευθυντής του προγράμματος διατροφής στο Πανεπιστήμιο Tulane. «Πρέπει απλώς να μην καταναλώνουμε μοσχαρίσιο κρέας».

Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των τροφίμων

Το σύστημα παραγωγής τροφίμων ευθύνεται για το 30% περίπου των εκπομπών που προκαλούνται από τον άνθρωπο σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με μελέτη του 2021 στο Nature Food. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι σχεδόν το 60% αυτού του ποσοστού προέρχεται από προϊόντα ζωικής προέλευσης. Αυτό είναι αποτέλεσμα σε μεγάλο βαθμό της γης που χρησιμοποιείται για την κτηνοτροφία -με την εκχέρσωση δασών και βλάστησης να έχει τεράστιο αντίκτυπο- όπως και της γής και των λιπασμάτων που απαιτούνται για την καλλιέργεια ζωοτροφών.

Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του βοείου κρέατος είναι ιδιαίτερα μεγάλο. Πρώτον, υπάρχουν περίπου 1,5 δισ. αγελάδες στον πλανήτη. Περίπου 13 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα (3,2 δισεκατομμύρια στρέμματα) γης χρησιμοποιούνται για την εκτροφή όλων αυτών των βοοειδών, μαζί με τα βουβάλια, και της τροφής τους. Αυτό είναι το ένα τέταρτο του συνόλου της γης που χρησιμοποιείται για τη γεωργία, σύμφωνα με στοιχεία του 2017 του Παγκόσμιας Ασφάλειας Τροφίμων (Global Food Security).

Ένα επιπλέον ζήτημα είναι το μεθάνιο. Οι αγελάδες και τα άλλα μηρυκαστικά έχουν ένα μοναδικό πεπτικό σύστημα που τους επιτρέπει να μετατρέπουν το χορτάρι σε καύσιμο, αλλά κατά τη διαδικασία αυτή τα ειδικά βακτήρια του εντέρου τους απελευθερώνουν μεθάνιο, ένα αέριο του θερμοκηπίου 80 φορές πιο ισχυρό από το διοξείδιο του άνθρακα βραχυπρόθεσμα.

Δεν υπάρχει ένας συνολικός αριθμός για τον αντίκτυπο των εκπομπών του βοείου κρέατος, καθώς ποικίλλουν ανάλογα την περιοχή, τον τύπο της φάρμας, τις συνήθειες βόσκησης και άλλους παράγοντες. Ωστόσο, δεκάδες μελέτες προσδιορίζουν την παραγωγή βοείου κρέατος ως έναν από τους πιο «σκανδαλώδεις» παράγοντες εκπομπών ρύπων. Οι εκπομπές μόνο από την παραγωγή βοοειδών κυμαίνονται συνήθως από περίπου 79 έως 101 χλμ. ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα ανά κιλό βρώσιμου βάρους, σύμφωνα με μία μελέτη. Το νούμερο αυτό συγκρίνεται με 3 έως 21 χιλιόγραμμα διοξειδίου του άνθρακα για ολόκληρη της αλυσίδα παραγωγής και διακίνησης των πουλερικών. Σημειωτέον ότι οι εκπομπές των γαλακτοπαραγωγών αγελάδων ανέρχονται σε 8 έως 75 χιλιόγραμμα διοξειδίου του άνθρακα, σαφώς χαμηλότερες επειδή μοιράζονται τόσο στα προϊόντα κρέατος όσο και στα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Η κατανάλωση βοείου κρέατος

Το 1961, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), παρήχθησαν παγκοσμίως περίπου 28 εκατομμύρια τόνοι κρέατος βοοειδών και βουβαλιών. Μέχρι το 2022, ο αριθμός αυτός είχε υπερδιπλασιαστεί σε περίπου 76 εκατομμύρια τόνους, ενώ προβλέπεται ότι θα αυξηθεί περαιτέρω καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός διογκώνεται.

Η κατά κεφαλήν κατανάλωση βοείου κρέατος αρχίζει να επιβραδύνεται σε ορισμένα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προβλέπεται, επίσης, ότι θα μειωθεί σε πολλά μέρη του κόσμου κατά την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης και του FAO για το 2023. Στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, ωστόσο, η κατανάλωση βοείου κρέατος προβλέπεται να συνεχίσει να αυξάνεται.
Εκτός από την κατανάλωση λιγότερου βοείου κρέατος, άλλες σημαντικές διατροφικές αλλαγές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν το περιβάλλον είναι η κατανάλωση ολόκληρων φρούτων αντί για χυμούς και η αντικατάσταση του γάλακτος με φυτικό γάλα όπως σόγιας ή αμυγδάλου.

moneyreview.gr με πληροφορίες από Bloomberg

Διαβάστε επίσης:

Αυτές οι τέσσερις τροφές καταπολεμούν το Αλτσχάιμερ

Πώς τρώνε οι Έλληνες; Προτιμούν φρέσκα τρόφιμα, αλλά πηγαίνουν συχνά στα φαστφουντάδικα

Τα «κρυμμένα» κόστη της βιομηχανίας τροφίμων: Πώς φτάνουν τα 10 τρισ. κάθε χρόνο

Μπορεί το συνθετικό κρέας να σώσει τον πλανήτη;