Ο «ξαφνικός θάνατος» της SVΒ και η κατάρρευση του αφηγήματος της Goldilocks economy

Φωτ.: Shutterstock

12 Μαρτίου, 2023 Κυ 12/03/2023, 08:10

Η είδηση προκάλεσε ισχυρούς τριγμούς στα χρηματιστήρια και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Η κατάρρευση της Silicon Valley Bank (SVB) βύθισε στο «κόκκινο» τις διεθνείς μετοχές, με τη Wall Street να κλείνει με τις χειρότερες εβδομαδιαίες απώλειες από τον Ιούνιο.

Για τον τραπεζικό κλάδο, η εβδομάδα που πέρασε ήταν η χειρότερη από το 2009, με τις αμερικανικές τράπεζες να χάνουν μόλις σε δύο ημέρες κεφαλαιοποίηση 100 δισ. δολαρίων και τις ευρωπαϊκές να χάνουν περισσότερα από 50 δισ. δολάρια, σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters.

H Ομοσπονδιακή Αρχή Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC) έθεσε την Παρασκευή την SVB σε καθεστώς αναγκαστικής διαχείρισης, μετά τη μεγαλύτερη τραπεζική κατάρρευση στην ιστορία των ΗΠΑ από την εποχή της πιστωτικής κρίσης του 2008 και τη δεύτερη μεγαλύτερη όλων των εποχών. Η πτώση της SVB πραγματοποιήθηκε μέσα σε δύο μόλις ημέρες, όταν την Τετάρτη αιφνιδίασε τους επενδυτές με την ανακοίνωση ότι χρειάζεται να αντλήσει 2,5 δισ. δολάρια για την ενίσχυση του ισολογισμού της. Ο πανικός που κυρίευσε τη venture capital κοινότητα -μια κοινότητα άρρηκτα συνδεδεμένης με τις δραστηριότητες της SVB- οδήγησε σε «ξαφνικό θάνατο» την SVB, έπειτα από 40 χρόνια επιτυχημένης λειτουργίας.

Ταυτόχρονα, αποτελεί πικρή υπενθύμιση του πόσο ευμετάβλητες είναι οι αγορές, πόσο γρήγορα το κλίμα ευφορίας μπορεί να μετατραπεί σε κλίμα πανικού, εξανεμίζοντας μέσα σε λίγα 24ωρα τα κέρδη των προηγουμένων ετών.

Οι επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων από τη Φέντεραλ Ριζέρβ των ΗΠΑ στις προσπάθειες να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό ευθύνονται εν μέρει για την κρίση της SVB.

Τους τελευταίους μήνες, το αφήγημα στους κύκλους των επενδυτών ήταν ότι η επιθετικότερη καμπάνια επιτοκιακών αυξήσεων εδώ και τέσσερις δεκαετίες θα έχει ως αποτέλεσμα την υποχώρηση του πληθωρισμού, αφήνοντας περιθώρια για χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής προς τα τέλη του 2023.

Μια τέτοια εξέλιξη θα βοηθούσε τις μεγαλύτερες οικονομίες -και κυρίως την οικονομία των ΗΠΑ- να αποφύγουν την ύφεση. Μάλιστα, οι επενδυτές πόνταραν στο σενάριο μιας «Goldilocks» οικονομίας, με ισχυρή ανάπτυξη, θετική πορεία των αγορών και ταυτόχρονα απουσία πληθωριστικών πιέσεων και χαμηλό κόστος χρήματος.

Οι προσδοκίες για μια Goldilocks economy, δηλαδή μια οικονομία χρυσών ισορροπιών, ήταν η βασική κινητήριος δύναμη για τη δυναμική ανάκαμψη των αμερικανικών μετοχών από τις αρχές του έτους, αλλά και για τα χρηματιστήρια της Ευρώπης, εν μέρει χάρη στις ήπιες συνθήκες που επικράτησαν τον χειμώνα, αποκλιμακώνοντας τις ενεργειακές τιμές. Η αισιοδοξία είχε ως αποτέλεσμα και την αύξηση των εισροών κεφαλαίων προς τις αναδυόμενες.

Μόνο που το αφήγημα αποδείχθηκε παραπλανητικό, όπως καταδεικνύει η περίπτωση της SVB. Η μάχη των κεντρικών τραπεζών με τον πληθωρισμό απέχει πολύ από το να φθάσει στο τέλος της. Και το σενάριο αισιοδοξίας -παρόμοιο με την εποχή της «παράλογης χρηματιστηριακής ευφορίας» όπως είχε χαρακτηρίσει ο Άλαν Γκρίνσπαν τη φούσκα του Διαδικτύου την εποχή της δεκαετίας του ’90- κατέρρευσε, δίνοντας τη θέση του σε μια απότομη και επώδυνη διόρθωση.

Μια νέα πιστωτική κρίση;

Ο δισεκατομμυριούχος μεγαλοεπενδυτής και hedge fund manager Μπιλ Άκμαν συνέκρινε την κατάρρευση της SVB με την Bear Stearns, την πρώτη τράπεζα που κατέρρευσε κατά την έναρξη της παγκόσμιας πιστωτικής κρίσης του 2008. Οι περισσότεροι όμως αναλυτές και παράγοντες της αγοράς συμφωνούν ότι αυτή τη φορά η κατάρρευσή της αποτελεί μεμονωμένο γεγονός που δεν θα συμπαρασύρει και το υπόλοιπο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Από την άλλη, θα επηρεάσει το οικοσύστημα των νεοφυών(startups) επιχειρήσεων στις ΗΠΑ, καθώς η SVB χρηματοδοτούσε κυρίως νεοφυείς επιχειρήσεις.

H Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών, Τζάνετ Γιέλεν, εξέφρασε απόλυτη εμπιστοσύνη ότι οι ρυθμιστικές αρχές θα λάβουν τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, το οποίο παραμένει ανθεκτικό. Εξάλλου, μετά την κρίση του 2008, δημιουργήθηκαν τα κατάλληλα εργαλεία για την αντιμετώπιση και διαχείριση τέτοιων περιστατικών.

Αλλά και ο Αμερικανός σχολιαστής Ρόμπερτ Άρμστρονγκ υποστηρίζει ότι η περίπτωση της SVB δεν αποτελεί προάγγελο μιας νέας κρίσης. Σε άρθρο του στους «FT», ο Άρμστρονγκ εξηγεί: «Ο κίνδυνος μετάδοσης στο τραπεζικό σύστημα φαίνεται περιορισμένος. Αλλά στο τέλος κάθε κύκλου αύξησης επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, υπάρχει μια φάση όπου εμφανίζονται ρωγμές στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αυτές οι ρωγμές, είτε μικρές είτε μεγάλες, υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών και καταναλωτών, αυξάνοντας τις πιθανότητες μιας ύφεσης. Η κατάρρευση της SVB δεν σηματοδοτεί μια νέα κρίση, όπως αυτή του 2008, αλλά την έναρξη μιας τέτοιας φάσης».

Διαβάστε επίσης:

«Λουκέτο» από τους ρυθμιστές στη Silicon Valley Bank

Η κατάρρευση της SVB συγκλονίζει τον τραπεζικό κλάδο

Capital Economics για SVB: Από την πληθωριστική κρίση σε μια νέα χρηματοοικονομική κρίση;