Τα μυστικά του σύμπαντος στον πυθμένα της βαθύτερης λίμνης του κόσμου
Μία γυάλινη σφαίρα βυθίζεται σε μία τρύπα στον πάγο και κατεβαίνει με ένα μεταλλικό καλώδιο προς τον πυθμένα της βαθύτερης λίμνης στον κόσμο. Μετά και δεύτερη και τρίτη… Οι σφαίρες αυτές ανίχνευσης φωτός ακινητοποιούνται σε κατασκότεινα βάθη. Οι επιστήμονες εκτιμόυν ότι συνολικά 2.304 σφαίρες σε καλώδια θα έχουν βυθιστεί έως ότου λιώσει ο πάγος αυτόν τον μήνα. Το project λαμβάνει χώρα στη Σιβηρία, τρία χιλιόμετρα από τη νότια όχθη της Λίμνης Βαϊκάλης, της οποίας ο πυθμένας είναι σε βάθος μεγαλύτερο των 1.600 μέτρων.
Αυτό είναι ένα τηλεσκόπιο, το μεγαλύτερο του είδους του στο Βόρειο Ημισφαίριο και έχει δημιουργηθεί για να εξερευνήσει τις μαύρες τρύπες και τους μακρινούς γαλαξίες. Το κάνει αναζητώντας νετρίνα, κοσμικά σωματίδια τόσο μικροσκοπικά, που τρισεκατομμύρια περνούν από μέσα μας κάθε δευτερόλεπτο. Εάν μπορούσαμε να μάθουμε να διαβάζουμε τα μηνύματα, που φέρουν, θα μπορούσαμε να χαρτογραφήσουμε το σύμπαν, πιστεύουν οι επιστήμονες.
«Δεν θα πρέπει ποτέ να χάνεις την ευκαιρία να ρωτάς τη φύση την όποια ερώτηση» λέει ο Grigori V. Domogatski, 80 ετών, Ρώσος φυσικός που κυνηγάει την ιδέα αυτή εδώ και 40 χρόνια. «Ποτέ δεν ξέρεις τι απάντηση θα λάβεις».
Δεκάδες όργανα αναζητούν τα σωματίδια ανά τον πλανήτη. Το ρωσικό project θα δράσει συμπληρωματικά στο IceCube, το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο νετρίνων στον κόσμο, ένα αμερικανικό project αξίας 279 εκατ. δολαρίων στην Ανταρκτική. Το IceCube εντόπισε ένα νετρίνο το 2017, που οι επισήμονες λένε ότι πιθανότατα ήρθε από μία τεράστια μαύρη τρύπα. Ήταν η πρώτη φορά που οι επιστήμονες είχαν εντοπίσει σωματίδια από το διάστημα, γνωστά ως κοσμικές ακτίνες, μία εξέλιξη – ορόσημο για την αστρονομία των νετρίνων.
«Είναι σαν να κοιτάς στον ουρανό τη νύχτα και να βλέπεις ένα αστέρι» λέει ο Francis L. Halzen, αστροφυσικός στο Πανεπιστήμιο Γουισκόνσιν – Μάντισον και διευθυντής του IceCube. H λίμνη έχει πεντακάθαρο φρέσκο νερό. Το πιο σημαντικό, καλύπτεται από πλάκα πάγου ενός μέτρου τον χειμώνα: είναι ιδανική για το εγχείρημα.
Το τηλεσκόπιο της Βαϊκάλης κοιτάζει κάτω, μέσω ολόκληρου του πλανήτη, προς την άλλη πλευρά, προς το κέντρο του γαλαξία και παραπέρα, χρησιμοποιώντας ουσιαστικά τη Γη ως γιγαντιαίο κόσκινο.
Όταν ένα νετρίνο χτυπά έναν ατομικό πυρήνα στο νερό, παράγει έναν κώνο μπλε φωτός που ονομάζεται ακτινοβολία Cherenkov από έναν Σοβιετικό φυσικό. Εάν περάσετε χρόνια παρατηρώντας βαθιά ύδατα για να βρείτε μικροσκοπικές αναλαμπές ακτινοβολίας Cherenkov, πιστεύουν οι φυσικοί, θα βρείτε νετρίνα που μπορούν να εντοπιστούν σε κοσμικές αναβολές που τις εξέπεμψαν δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά.
Ο προσανατολισμός των μπλε κώνων αποκαλύπτει την ακριβή κατεύθυνση από την οποία προήλθαν τα νετρίνα που τους προκάλεσαν. Χωρίς ηλεκτρικό φορτίο, τα νετρίνα δεν επηρεάζονται από μαγνητικά πεδία που ανακατεύουν τις διαδρομές άλλων κοσμικών σωματιδίων, όπως είναι τα πρωτόνια τα και ηλεκτρόνια. Τα νετρίνα κατευθύνονται ευθεία στο σύμπαν όσο επιτρέπει η βαρύτητα.
«Ταξιδεύει στο σύμπαν, χωρίς να συγκρούεται με σχεδόν τίποτα και κανέναν», λέει ο Δρ. Domogatski για το νετρίνο. «Για αυτό, το σύμπαν είναι ένας διαφανής κόσμος».
Copyright:
2021 The New York Times
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
