Διχάζει την Ε.Ε. η ενεργειακή κρίση: Το φυσικό αέριο, η πυρηνική ενέργεια και ο ρόλος της Αν. Μεσογείου

Ρήγμα φαίνεται να έχει ανοίξει στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τoν τρόπο αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης. Η διχογνωμία έχει ως αποτέλεσμα να καθυστερεί η λήψη των αποφάσεων την ώρα που οι εκρηκτικές ανατιμήσεις στο φυσικό αέριο και τους λογαριασμούς ρεύματος «καίνε» την τσέπη των καταναλωτών και απειλούν να ανακόψουν την ανάκαμψη της βιομηχανίας και ευρύτερα των οικονομιών.  Ήδη η άνοδος των τιμών στο χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας που υπερβαίνει τα 200 Ευρώ/ΜWh, υπολογίζεται ότι επιβαρύνει έως και 40% στο κόστος παραγωγής της ελληνικής βιομηχανίας.

Παρά την αναγνώριση των σοβαρών επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης, αρκετά κράτη – μέλη κατά οποιασδήποτε εσπευσμένης παρέμβασης κατά των υψηλών τιμών της ενέργειας. Στο τραπέζι τέθηκε η πρόταση για ενιαία αγορά φυσικού αερίου από την Κομισιόν εκ μέρους των 27 (όπως ακριβώς έγινε και στην περίπτωση των εμβολίων), αλλά δεν υπήρξε επαρκής στήριξης για να προχωρήσει άμεσα. Ορισμένες χώρες έθεσαν και θέμα αναθεώρησης των στόχων για τη μείωση των εκπομπών ρύπων, επιρρίπτοντας εμμέσως πλην σαφώς την ευθύνη για την κρίση στη μετάβαση προς πιο «καθαρές» μορφές ενέργειας. Ωστόσο οι Βρυξέλλες είναι κάθετα αντίθετες σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.Έτσι προς το παρόν η κάθε κυβέρνηση δρα μεμονωμένα είτε με επιδοτήσεις είτε με μειώσεις φόρων. 

Φυσικό αέριο, αλλά και πυρηνική ενέργεια στο προσκήνιο

Κατά τη Σύνοδο η πλειονότητα των κρατών – μελών ζήτησαν να αναγνωριστεί ο σημαντικός ρόλος του φυσικού αερίου, αλλά και της πυρηνικής ενέργειας στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, με την ένταξή τους στη λεγόμενη «ταξινομία». Ωστόσο ούτε σε αυτό το πεδίο κατέστη δυνατή η ομοφωνία, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει σχετική αναφορά στη δήλωση συμπερασμάτων. Για αρκετές χώρες το φυσικό αέριο θα πρέπει να αποτελέσει μόνο προσωρινή λύση, ένα καύσιμο – γέφυρα στη μεταβατική φάση προς την πράσινη ενέργεια, καθώς είναι μεν λιγότερο ρυπογόνο από το πετρέλαιο, αλλά δεν παύει να είναι ένα ορυκτό καύσιμο. 

Τη λύση της πυρηνικής ενέργειας προωθούν περίπου 10 κράτη – μέλη με επικεφαλής τη Γαλλία, που επισημαίνουν ότι η χρήση της δεν εκπέμπει ρύπους και επομένως πρέπει να ενταχθεί στη στρατηγική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Απαντώντας στην κριτική για τις καταστροφικές συνέπειες που μπορεί να έχει σε περίπτωση ατυχήματος, σημειώνουν ότι στόχος θα πρέπει να είναι ο εκσυχρονισμός των αντιδραστήρων και η ενίσχυση της ασφάλειας των συστημάτων πυρηνικής ενέργειας. Οι χώρες που στηρίζουν τη γαλλική πρόταση είναι οι Ολλανδία, Ρουμανία, Τσεχία, Φινλανδία,  Σλοβακία, Κροατία, Σλοβενία, Βουλγαρία, Πολωνία και Ουγγαρία. Ωστόσο αντιστέκονται σθεναρά η Γερμανία (η οποία βάζει λουκέτο στα πυρηνικά εργοστάσιά της), η Αυστρία, το Λουξεμβούργο και άλλες χώρες.

Σύμφωνα με πηγές, που επικαλείται το Bloomberg, ο Ιταλός πρωθυπουργός, Μάριο Ντράγκι, κάλεσε την Κομισιόν να εκπονήσει το τάχιστο δυνατόν κανονισμό για τα αποθέματα φυσικού αερίου, με στόχο να είναι όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. εξίσου προστατευμένα και θωρακισμένα έναντι ακόμη και ενδεχόμενων πολιτικών πιέσεων. Μέχρι τα τέλη του έτους η Κομισιόν σχεδιάζει να παρουσιάσει τις προτάσεις της για τη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου, τους νέους κανόνες για την αποθήκευση ενέργειας και τα μέτρα για να διασφαλισθεί η επάρκεια προσφοράς ενέργειας. Σε αυτές θα περιλαμβάνεται και κατάλογος με τις μορφές ενέργειας που κρίνονται καθαρές και βοηθούν στην προστασία του περιβάλλοντος και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Εναλλακτικός προμηθευτής η Ανατολική Μεσόγειος; 

Μέσα σε αυτό το σκηνικό, η ενεργειακή κρίση αναβαθμίζει τον δυνητικό ρόλο της Ανατολικής Μεσογείου για τη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών της Ευρώπης ως μέσου μείωσης της εξάρτησης της Γηραιάς Ηπείρου από το ρωσικό αέριο.

Μιλώντας στο πρόσφατο συνέδριο της Καθημερινής, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έστειλε το μήνυμα ότι θα πρέπει να αναδειχθεί ο ρόλος Ανατολικής Μεσογείου – Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, Αίγυπτος – ως μιας νέας πηγής φυσικού αερίου για την Ε.Ε.

Σημειωτέον, σύμφωνα με την Καθημερινή της Κυριακής, οι εκτιμήσεις θέλουν τα πιθανολογούμενα κοιτάσματα αερίου σε Ιόνιο και Κρήτη δυνητικά σε 70 και 90 τρισ. κυβικά πόδια, αντίστοιχα. Η συγκυρία έχει επαναφέρει τη συζήτηση για την αξιοποίησή τους, ενώ έχει τονώσει το ενδιαφέρον των Total και ExxonMobil για τα οικόπεδα νοτίως και δυτικά της Κρήτης.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News