Ματίας Κόρμαν στην «Κ»: Διατηρήστε μια εθνική συναίνεση στις μεταρρυθμίσεις
Η ίδρυση γραφείου του ΟΟΣΑ στην Ελλάδα μονοπώλησε την επίσκεψη του Ματίας Κόρμαν στην Αθήνα. Ωστόσο, ο αξιωματούχος του διεθνούς οργανισμού είχε μαζί του μια πλούσια ατζέντα για την ελληνική οικονομία σε σχέση με τις διεθνείς εξελίξεις.
Με αποκλειστική συνέντευξη στην «Κ», ο Γενικός Γραμματέας του ΟΟΣΑ μιλά εν όψει των εκλογών για την ανάγκη εθνικής συναίνεσης στις μεταρρυθμίσεις. Θεωρεί ότι η χώρα μας βρίσκεται ένα βήμα πριν από την επενδυτική βαθμίδα και προβλέπει ότι ο τουρισμός θα τα πάει καλά και το 2023 σε περιοχές όπως η Ελλάδα. Εκτιμά ότι οι στόχοι για πρωτογενή πλεονάσματα δεν εμποδίζουν την ανάπτυξη και βλέπει στον ορίζοντα μόνο στοχευμένα μέτρα στήριξης που δεν θα αυξάνουν τη ζήτηση και κατ’ επέκταση τις τιμές. Εξηγεί δε ότι η πτώση των τιμών στην ενέργεια δεν μειώνει ακόμη τον «σκληρό» πληθωρισμό. Για την αποφυγή ενός ανοδικού σπιράλ μισθών – τιμών, προτείνει εφάπαξ πληρωμές και παροχές αντί για μόνιμες αυξήσεις των εισοδημάτων. Επιπλέον, απευθύνει έκκληση στις τράπεζες να κτίσουν μεγαλύτερα κεφάλαια για να αυξηθούν οι επενδύσεις. Σε ό,τι αφορά τις επιπλοκές στην εφοδιαστική αλυσίδα που οδηγούν σε ελλείψεις φαρμάκων, διευκρινίζει ότι συνιστούν διεθνές πρόβλημα
– Η αποκλιμάκωση του ενεργειακού κόστους, στον βαθμό που είναι διατηρήσιμη, δημιουργεί προσδοκίες για καθοδική πορεία του πληθωρισμού. Το ερώτημα είναι πόσο σύντομα θα δούμε απτά οφέλη για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις;
– Ο συνολικός ετήσιος πληθωρισμός της Ευρωζώνης έχει πράγματι κορυφωθεί – διαμορφώθηκε από 10,6% τον Οκτώβριο σε 9,2% τον Δεκέμβριο. Ωστόσο, ο δομικός πληθωρισμός, που εξαιρεί τα ευμετάβλητα στοιχεία όπως η ενέργεια, τα τρόφιμα, το αλκοόλ και τα καπνά, και ο οποίος αποτελεί καλύτερο μέτρο της υποκείμενης τάσης του πληθωρισμού, συνέχισε να αυξάνεται – διαμορφώθηκε από 5% τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο σε 5,2% τον Δεκέμβριο, σε ετήσια βάση.
Οι πληθωριστικές πιέσεις έχουν καταστεί ευρύτερες, με τα υψηλότερα κόστη να μεταφέρονται όλο και περισσότερο στις τιμές άλλων αγαθών και υπηρεσιών. Η αποκλιμάκωση του ενεργειακού κόστους θα συνεχίσει να μειώνει τον συνολικό πληθωρισμό, αλλά η βιώσιμη αποκλιμάκωση στον πυρήνα του πληθωρισμού μπορεί να είναι πιο δύσκολο να επιτευχθεί. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα πρέπει να συνεχίσει να αναλύει όλα τα εισερχόμενα δεδομένα και να είναι έτοιμη να παράσχει πρόσθετη αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των αυξήσεων των επιτοκίων, εάν και όπως θα απαιτηθεί.
– Η άλλη όψη του νομίσματος σε αυτό που ονομάζουμε κόστος διαβίωσης μέσα σε περιβάλλον πληθωρισμού είναι οι μισθοί. Οι καταναλωτές διεκδικούν αυξήσεις στις αποδοχές τους προκειμένου να ακολουθήσουν το ράλι στις τιμές. Οι οικονομολόγοι τις φοβούνται, προειδοποιώντας για ανοδικό σπιράλ μισθών – τιμών κατά την εμπειρία της κρίσης του 1970. Ποια είναι η γνώμη σας;
– Υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία μέχρι σήμερα που να καταδεικνύουν ότι η Ευρωζώνη εισέρχεται σε ένα σπιράλ μισθών-τιμών. Επιπλέον, σε προηγούμενες περιόδους υψηλού πληθωρισμού και επιταχυνόμενης αύξησης των ονομαστικών μισθών ακολούθησε σταθεροποίηση της αύξησης των μισθών. Ωστόσο, τα ρίσκα πράγματι αυξάνονται, καθώς η αγορά εργασίας παραμένει σφιχτή και η αύξηση των μισθών εξακολουθεί να ασκεί ανοδική πίεση στον πληθωρισμό.
Το ποσοστό ανεργίας στην Ευρωζώνη έφτασε στο ιστορικό χαμηλό του 6,5% τον Οκτώβριο, όπου παρέμεινε τον Νοέμβριο. Η αύξηση των μισθών βάσει διαπραγματεύσεων παρέμεινε μέχρι στιγμής συγκρατημένη κατά 3% το τρίτο τρίμηνο. Οι μετρήσεις των πραγματικών αμοιβών είναι υψηλότερες και αντικατοπτρίζουν πληρωμές μπόνους στο πίσω μέρος μιας στενής αγοράς εργασίας. Η ετήσια αύξηση των αποδοχών ανά εργαζόμενο διαμορφώθηκε στο 3,3% το τρίτο τρίμηνο. Πιο επικαιροποιημένα αλλά λιγότερο ολοκληρωμένα στοιχεία μέσα από τις διαδικτυακές αναρτήσεις θέσεων εργασίας δείχνουν ότι η αύξηση των καταγεγραμμένων μισθών στη ζώνη του ευρώ, από 2,5% τον Ιανουάριο του 2022, επιταχύνθηκε στο 5,2% σε ετήσια βάση τον Οκτώβριο του 2022.
Την ώρα που η επιτάχυνση της αύξησης των μισθών τροφοδοτεί τις υποκείμενες πιέσεις στις τιμές, όπως αντανακλάται στον ιστορικά υψηλό πυρήνα πληθωρισμού τον Δεκέμβριο, οι συλλογικές συμβάσεις (ακόμη και οι τριμερείς σε εθνικό επίπεδο) μπορούν να βοηθήσουν τις εταιρείες και τους εργαζόμενους να βρουν εξατομικευμένες λύσεις για να μοιραστούν δίκαια το κόστος του πληθωρισμού, αποφεύγοντας παράλληλα ένα σπιράλ μισθών-τιμών. Για παράδειγμα, ο περιορισμός των μισθολογικών αυξήσεων με αντάλλαγμα εφάπαξ πληρωμές ή και μη μισθολογικές παροχές μπορεί να προσφέρει μία λύση
– Πόσο αποτελεσματική ήταν μέχρι τώρα η Ελλάδα στη διαχείριση αυτής της κρίσης και ποιες είναι οι σκέψεις σας για τη δυναμική της ελληνικής οικονομίας το 2023;
– Με την υποστήριξη καλών πολιτικών, καλής διαχείρισης και δέσμευσης για τη διευθέτηση σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, η Ελλάδα έχει ανακάμψει γρήγορα και δυναμικά από την κρίση της COVID-19. Μέσα σε δύσκολες συνθήκες, η Ελλάδα πέτυχε σημαντική ανάπτυξη τόσο το 2021 όσο και το 2022, γεγονός που μεταφράστηκε σε ισχυρή ανάπτυξη της απασχόλησης και απότομη πτώση του ποσοστού ανεργίας. Μαζί με τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων σε δύο μεγάλες κρίσεις, η Ελλάδα κατάφερε συγχρόνως να επιτύχει μια σχετικά γρήγορη δημοσιονομική εξυγίανση, αποπληρώνοντας νωρίς τα δάνεια του ΔΝΤ και οδηγώντας τον προϋπολογισμό από ένα μεγάλο έλλειμμα σε ένα μονοπάτι πρωτογενών πλεονασμάτων. Οπως οι χώρες σε όλη την Ευρώπη, η Ελλάδα αντιμετωπίζει κόντρα ανέμους ως αποτέλεσμα της εκτίναξης των τιμών στην ενέργεια και σε άλλα εμπορεύματα, η οποία έχει επιβραδύνει αυτή την ανάκαμψη. Οι αυξανόμενες τιμές έχουν μειώσει τα πραγματικά εισοδήματα των καταναλωτών και το κόστος των επενδύσεων έχει αυξηθεί. Πιστεύουμε ωστόσο ότι αυτή η επιβράδυνση είναι πιθανό να είναι ρηχή. Τα τελευταία δεδομένα υψηλής συχνότητας για την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών δείχνουν ήδη βελτιώσεις. Βλέπουμε την ανάπτυξη να αυξάνεται από λίγο πάνω από 1% το 2023 σε 2% το 2024, υποστηριζόμενη από τη σταθεροποίηση των τιμών και την αύξηση των επενδύσεων.
Τούτου λεχθέντος, υπάρχουν ορισμένοι σημαντικοί κίνδυνοι για τις προοπτικές. Ο φετινός χειμώνας ήταν, μέχρι στιγμής, εξαιρετικά ζεστός στην Ευρώπη, μειώνοντας τη ζήτηση και τις τιμές ενέργειας. Ωστόσο υπάρχουν σημαντικά ρίσκα για τον ενεργειακό εφοδιασμό ειδικά ενόψει του επόμενου χειμώνα. Θα είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι τυχόν δημοσιονομικά μέτρα είναι καλά στοχευμένα και ενθαρρύνουν συνεχείς βελτιώσεις στην ενεργειακή απόδοση, χωρίς να αυξάνουν τις πιέσεις στη ζήτηση. Θα είναι σημαντικό για την Ελλάδα να διατηρήσει την πορεία της όσον αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητά της και την ελκυστικότητά της ως προορισμού για ξένες επενδύσεις.
– Το νέο έτος είναι ένα εκλογικό έτος. Είναι επίσης ένα έτος υψηλότερων δημοσιονομικών πιέσεων λόγω υψηλού χρέους και εκτεταμένων μέτρων στήριξης. Βλέπετε ενδεχομένως κάποια ρίσκα για τη χώρα μας ή βαδίζουμε σε ασφαλή μονοπάτια;
– Η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και τη βελτίωση της λειτουργίας του δημόσιου τομέα της. Χαιρετίζουμε ιδιαίτερα την πρόοδο που σημειώθηκε και ενθαρρύνουμε την Ελλάδα να συνεχίσει. Το σχέδιο «Ελλάδα 2.0» θέτει μια φιλόδοξη ατζέντα για περαιτέρω μεταρρυθμίσεις. Η διατήρηση μιας ευρείας εθνικής συναίνεσης σχετικά με το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων θα συμβάλει στη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής του και στη διατήρηση της δυναμικής ανάπτυξης. Η τακτική αναθεώρηση του προγράμματος μεταρρυθμίσεων και η προσαρμογή του στα διδάγματα που αντλούνται μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση αυτής της συναίνεσης και της προόδου.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε καλό δρόμο για ένα ήπιο πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα το 2023, το οποίο αποτελεί μια αξιοσημείωτη μεταστροφή από το σημείο στο οποίο η χώρα βρισκόταν μόλις πριν από λίγα χρόνια. Εάν η ενεργειακή κρίση επιδεινωθεί ξανά, η στόχευση οποιωνδήποτε μέτρων δημοσιονομικής στήριξης σε ευάλωτες ομάδες θα είναι το κλειδί για τον περιορισμό του δημοσιονομικού κόστους, ενώ παράλληλα θα υποστηρίζονται εκείνοι που έχουν πραγματική ανάγκη. Το δημόσιο χρέος παραμένει υψηλό, αλλά το κόστος εξυπηρέτησης είναι θωρακισμένο μπροστά στα αυξανόμενα παγκόσμια επιτόκια και τα ασφάλιστρα κινδύνου λόγω της μακροπρόθεσμης δομής του και των χαμηλών, σταθερών επιτοκίων – επίσης χάρη στα σημαντικά ταμειακά αποθέματα. Ωστόσο, η άνοδος των παγκόσμιων επιτοκίων επηρεάζει το κόστος δανεισμού για τους ιδιώτες επενδυτές, υπογραμμίζοντας τη σημασία για την Ελλάδα να συνεχίσει να εργάζεται για την επίτευξη μιας αξιολόγησης του δημόσιου χρέους στην επενδυτική βαθμίδα.
Οι δαπάνες να διοχετευθούν στην εκπαίδευση και στις υποδομές
– Κατά τη γνώμη σας, τι στερεί την επενδυτική βαθμίδα από την Ελλάδα;
– Η Ελλάδα έχει προχωρήσει πολύ τα τελευταία χρόνια. Μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης πιστοποιούν τώρα ότι η χώρα βρίσκεται ένα βήμα κάτω από το όριο για την επενδυτική βαθμίδα. Η υπέρβαση αυτού του ορίου θα μειώσει το περιθώριο επιτοκίου του χρέους που εκδίδει το ελληνικό Δημόσιο. Μια αξιολόγηση στην επενδυτική βαθμίδα θα διευρύνει το ποσό των κεφαλαίων και θα μειώσει το κόστος τους για τους επενδυτές του ιδιωτικού τομέα. Η επίτευξη του στόχου είναι κομβικής σημασίας για τις μακροπρόθεσμες φιλοδοξίες της Ελλάδας.
Η διατήρηση και η περαιτέρω οικοδόμηση της βελτιωμένης δημοσιονομικής αξιοπιστίας της Ελλάδας είναι ένας σημαντικός θεμέλιος λίθος. Η προσήλωση στο σχέδιο επιστροφής του δημοσιονομικού ισοζυγίου σε ήπια πρωτογενή πλεονάσματα και η χρήση τυχόν έκτακτων ή απροσδόκητων εσόδων για τη μείωση του χρέους, αντί για την αύξηση των δαπανών, θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν την αυξημένη δημοσιονομική αξιοπιστία της Ελλάδας. Η Ελλάδα μπορεί να διατηρήσει αυτά τα πλεονάσματα υποστηρίζοντας παράλληλα την ανάπτυξη.
Ενας πυλώνας είναι η βελτίωση του μείγματος και της αποτελεσματικότητας των δαπανών, για παράδειγμα με την υποστήριξη δαπανών σε δραστηριότητες που στηρίζουν την ανάπτυξη, όπως η εκπαίδευση και οι υποδομές. Ο άλλος πυλώνας είναι η διατήρηση των δημόσιων εσόδων με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και τη βελτίωση της συμμόρφωσης, καθιστώντας παράλληλα το φορολογικό σύστημα πιο φιλικό προς την ανάπτυξη με χαμηλότερους φόρους επί της εργασίας και των εταιρικών εισοδημάτων.
Οι οίκοι αξιολόγησης εστιάζουν επίσης στην ανάγκη επίτευξης ενός υγιούς τραπεζικού τομέα. Η Ελλάδα μπόρεσε να μειώσει την αναλογία των μη εξυπηρετούμενων δανείων προς τα συνολικά δάνεια κάτω από το 10%, μέσω της τιτλοποίησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων στις μεγάλες τράπεζες. Ωστόσο θα χρειαστεί να γίνουν περισσότερα. Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει πολύ υψηλός στις μικρότερες τράπεζες. Οι μεγάλες τράπεζες διαθέτουν επαρκή κεφάλαια για να πληρούν τα ρυθμιστικά πρότυπα, αλλά μεγαλύτερα κεφαλαιακά αποθέματα θα τις βοηθούσαν να αυξήσουν τον δανεισμό, ειδικά για πιο καινοτόμες επενδύσεις.
Και φυσικά, και πάλι, η διατήρηση αυτής της μεταρρυθμιστικής δυναμικής θα είναι επίσης κλειδί για την Ελλάδα στην επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας.
– Βλέπετε πρόοδο στο επενδυτικό περιβάλλον της Ελλάδας; Ποιες είναι οι συστάσεις σας για μεταρρυθμίσεις που θα βελτίωναν περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας;
– Αυτό το ερώτημα ακουμπά σε μεγάλο βαθμό στον πυρήνα των μακροπρόθεσμων προοπτικών της Ελλάδας. Οι ιδιωτικές επενδύσεις ήταν χαμηλές εδώ και πολλά χρόνια, αντανακλώντας τη λιγοστή χρηματοδότηση, το υψηλό μερίδιο των πολύ μικρών επιχειρήσεων και την ανάγκη για μεγαλύτερο δυναμισμό.
Προκειμένου να υποστηριχθεί η μεγαλύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση για επενδύσεις, οι τράπεζες θα πρέπει να ενθαρρυνθούν για τη δημιουργία κεφαλαιακών βάσεων, μεταξύ άλλων αυξάνοντας τα λειτουργικά και αδιανέμητα κέρδη, όπως και τις απαιτήσεις για την άντληση κεφαλαιακών αποθεμάτων ασφαλείας, παράγοντες που θα βοηθήσουν το τραπεζικό σύστημα να φτάσει σε μια θέση από την οποία μπορεί να υποστηρίξει καλύτερα τις ιδιωτικές επενδύσεις. Η μη τραπεζική χρηματοδότηση μπορεί να συμπληρώσει τον τραπεζικό τομέα. Η Ελλάδα μπορεί να ενθαρρύνει την ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης μέσω ρυθμίσεων για τη διασφάλιση της διαφάνειας και της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με τις επιδόσεις των χαρτοφυλακίων και πλατφορμών δανείων.
Ο εξορθολογισμός πολύπλοκων διοικητικών διαδικασιών ως μέρος των προσπαθειών ψηφιοποίησης του δημόσιου τομέα συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Η βελτίωση της ανταπόκρισης του δικαστικού συστήματος αναγνωρίζεται ευρέως ως μία από τις μεγάλες προκλήσεις. Η συμπερίληψή του σε μέτρα για την επανεξέταση και την απλούστευση όλων των διοικητικών διαδικασιών μπορεί να συμβάλει στην επιτάχυνση της προόδου σε αυτόν τον τομέα.
Τέλος, οι ψηφιακοί και οι πράσινοι μετασχηματισμοί της οικονομίας δημιουργούν νέες επενδυτικές ευκαιρίες. Η αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων ανοίγει δρόμους για τις εγχώριες επιχειρήσεις να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους και να επεκτείνουν τις αγορές τους. Η διεύρυνση του ρόλου των μεσαίων και μεγαλύτερων επιχειρήσεων και η εμβάθυνση της ικανότητας διοίκησης θα βοηθήσουν την Ελλάδα να εκμεταλλευτεί αυτές τις ευκαιρίες. Η μείωση των φραγμών εισόδου, η ιεράρχηση των επαγγελματικών υπηρεσιών και η απλούστευση των κανόνων χωροταξίας μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να αναπτυχθούν.
– Ποια είναι η πρόβλεψη του ΟΟΣΑ για τον τουρισμό το 2023; Ορισμένοι θεωρούν επισφαλή την ανάκαμψη της αγοράς, υπό την έννοια ότι η επίδοση του 2022 ήταν αποτέλεσμα της απότομης δίψας για ταξίδι μετά την πανδημία και πως αυτήν τη χρονιά θα δούμε τις επιπτώσεις στο διαθέσιμο εισόδημα των ταξιδιωτών. Ποια είναι η γνώμη σας;
– Ο τουρισμός ανέκαμψε δυναμικά το 2022, οδηγούμενος από τη συσσωρευμένη ζήτηση και την άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών, συχνά ξεπερνώντας τις προσδοκίες. Η Ελλάδα υποδέχτηκε περισσότερους διεθνείς τουρίστες κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου αιχμής το 2022 από ό,τι το 2019. Αναμένουμε ότι η ανάκαμψη θα συνεχιστεί και το 2023, ωστόσο θα είναι άνιση ανά τον κόσμο. Θα είναι πιο αργή σε χώρες που γειτνιάζουν με τη Ρωσία και την Ουκρανία, και σε χώρες στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού, όπου καθυστερεί η χαλάρωση των αυστηρότερων ταξιδιωτικών περιορισμών.
Η παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση, οι αυξήσεις στο κόστος ζωής και οι συνέπειες από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία ασκούν πιέσεις στην ανάκαμψη. Οι τουριστικές επιχειρήσεις πλήττονται από το αυξανόμενο κόστος και τις στενές αγορές εργασίας, ενώ το κόστος ζωής ασκεί πίεση στα εισοδήματα των νοικοκυριών και στις καταναλωτικές δαπάνες.
Τι να κάνουμε με τα φάρμακα
– H Eλλάδα αντιμετωπίζει αυτήν την περίοδο ένα πρόβλημα με τις προμήθειες φαρμάκων. Υπάρχουν διεθνώς ελλείψεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες;
– Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτήν τη στιγμή η Ελλάδα στις φαρμακευτικές προμήθειες τα αντιμετωπίζουν και πολλές άλλες χώρες ανά τον κόσμο. Οι τρέχουσες ελλείψεις σε γενόσημα φάρμακα προκαλούνται από την παγκόσμια αύξηση της ζήτησης που δεν συνοδεύεται από άμεση αύξηση της προσφοράς. Οι κυβερνήσεις μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτές τις ελλείψεις με διάφορους τρόπους. Ο ένας είναι η επανεκτίμηση των πρακτικών προμήθειας ορισμένων προϊόντων, με διαφοροποίηση και αύξηση της ικανότητας παραγωγής ιατρικών προϊόντων, και με παράλληλη διατήρηση ίσων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των παραγωγών και των διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού. Ο άλλος είναι η μεγαλύτερη διαφάνεια και η ανταλλαγή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο μεταξύ χωρών και κατασκευαστών που μπορεί να βοηθήσει στην πρόβλεψη προβλημάτων κατά μήκος των αλυσίδων εφοδιασμού. Ενας τρίτος τρόπος αφορά τις συνεργατικές προσεγγίσεις μεταξύ του ιδιωτικού τομέα και των κυβερνήσεων που μπορούν να προωθήσουν τη μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα των αλυσίδων ιατρικού εφοδιασμού. Ενας τέταρτος είναι η αποθήκευση αποθεμάτων.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
