Capital Economics: Από την αποπαγκοσμιοποίηση στο παγκόσμιο ρήγμα

Το διπλό χτύπημα της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία σημαίνει ότι ο πλανήτης κινείται πλέον πιο πέρα από την αποπαγκοσμιοποίηση, προς ένα πραγματικό παγκόσμιο ρήγμα, διαπιστώνει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Capital Economics, Neil Shearing. Η διεύρυνση της αποπαγκοσμιοποίησης σε ένα πιο ουσιαστικό ρήγμα στην παγκόσμια οικονομία, σημαίνει ότι η τάση δεν έχει να κάνει, πια, μόνο με το εμπόριο. Το ρήγμα αυτό γίνεται ακόμα πιο πολύπλοκο αφότου προστέθηκε ο γεωπολιτικός παράγοντας, ενώ εκτείνεται στα θέματα τεχνολογίας, ασφάλειας, βιομηχανικών στάνταρ και διασυνοριακών ροών κεφαλαίων, εξηγεί ο οίκος.

Το κύμα της παγκοσμιοποίησης που εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο στις δεκαετίες του 1990 και του 2000 κατέστη δυνατό από την απελευθέρωση του εμπορίου και υποστηρίχθηκε από την πεποίθηση των δυτικών κυβερνήσεων ότι η παγκόσμια ενοποίηση θα ήταν επωφελής για όλες τις οικονομίες, εξηγεί η Capital Economics. Για την Κίνα και άλλες αναδυόμενες οικονομίες, οδήγησε στην υψηλή ανάπτυξη και την ενίσχυση της ευημερίας. Η παγκοσμιοποίηση σήμαινε ότι οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και άλλες προηγμένες οικονομίες μπορούσαν να μεταφέρουν την χαμηλού επιπέδου παραγωγή τους σε πιο φθηνές χώρες και να ανέβουν ένα σκαλοπάτι στην αλυσίδα της αξίας, ενώ οι καταναλωτές τους επωφελούνταν από τις φθηνές εισαγωγές.

Επιπλέον, η ενσωμάτωση της Κίνας και των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης στην παγκόσμια οικονομία στον απόηχο του Ψυχρού Πολέμου, θεωρήθηκε ένα μέσο για την επίτευξη των ευρύτερων πολιτικών στόχων της Δύσης.

Όμως στην πράξη, η παγκοσμιοποίηση δεν ανταποκρίθηκε στις υψηλές φιλοδοξίες των πιο ένθερμων υποστηρικτών της, σημειώνει η Capital Economics. Ο αντίκτυπος της αποβιομηχάνισης στις ανισότητες, την παραγωγικότητα και τους μισθούς ανάγκασε τις δυτικές κυβερνήσεις να επαναξιολογήσουν τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης. Την ίδια στιγμή, η οικονομική και πολιτική φιλελευθεροποίηση της Κίνας έχει αντιστραφεί, με την χώρα να αναδεικνύεται σε στρατηγικό ανταγωνιστή παρά σε στρατηγικό εταίρο.

Σύμφωνα με την Capital Economics, δύο ήταν οι κινητήριες δυνάμεις πίσω από την αποπαγκοσμιοποίηση τα τελευταία χρόνια: Η πρώτη ήταν τεχνολογική, καθώς οι νέες εξελίξεις, όπως η τρισδιάστατη εκτύπωση, μείωσαν τη σημασία του εργατικού κόστους στην διαδικασία επιλογής της τοποθεσίας παραγωγής και διευκόλυναν την επαναφορά της παραγωγής ορισμένων προϊόντων στις προηγμένες οικονομίες. Η δεύτερη ήταν πολιτικής φύσης και προκλήθηκε από μια σκόπιμη προσπάθεια των κυβερνήσεων να αντιστρέψουν στοιχεία της παγκόσμιας ενοποίησης.

Καθώς η πανδημία έφερε σε πρώτο πλάνο την ανθεκτικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας στις οικονομίες και ο πόλεμος στην Ουκρανία υπογράμμισε τα ζητήματα της ασφάλειας στην ενέργεια και τα τρόφιμα, η αποπαγκοσμιοποίηση διευρύνεται σε ένα ρήγμα στην παγκόσμια οικονομία.

Σε αυτά προστέθηκε και ο γεωπολιτικός παράγοντας, καθώς η φύση των σχέσεων της Κίνας με τον υπόλοιπο κόσμο έχει αλλάξει. Η αρχική αποτυχία του Πεκίνου να περιορίσει τον κορωνοϊό, και έκτοτε η ολοένα και πιο έντονη εξωτερική του πολιτική, έχει σκληρύνει την άποψη της Δύσης για την Κίνα. Την ίδια στιγμή, το Πεκίνο βλέπει με ανησυχία το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον έχει την ικανότητα να τιμωρεί τη Ρωσία, μέσω του ελέγχου που ασκεί στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα. 

Όλα αυτά ενισχύουν το αφήγημα ενός πλανήτη που διαιρείται σε δύο μπλοκ, των χωρών που ευθυγραμμίζονται είτε με τις ΗΠΑ ή με την Κίνα. 

Όμως, το ρήγμα δεν θα είναι καθαρό και ξεκάθαρο, τονίζει η Capital Economics, γιατί η Κίνα, για παράδειγμα, ως ένας από τους μεγάλους κερδισμένους της παγκοσμιοποίησης, δεν έχει λόγο να διαλύσει το οικονομικό status quo. «Θα αποδειχθεί μια σύνθετη, πολυετής διαδικασία που θα εκτυλίσσεται σε διαφορετικές ταχύτητες, σε διαφορετικές οικονομικές περιοχές, σε διαφορετικές χώρες», σημειώνει ο Shearing. Και αυτό θα επηρεάσει τις οικονομικές συνέπειες.

Σαν γενικό κανόνα, πάντως, η Capital Economics επισημαίνει ότι το όποιο ρήγμα δεν είναι καλό για την παγκόσμια ανάπτυξη: Η μείωση στις μετακινήσεις τεχνολογίας επιβραδύνει την πρόοδο, οι χαμηλότερες εισερχόμενες επενδύσεις μειώνουν τον εσωτερικό ανταγωνισμό και η βιομηχανική πολιτική που υπαγορεύεται από τις ανησυχίες για την ασφάλεια δεν οδηγεί σε αποτελέσματα που είναι οικονομικά αποδοτικά.

Όμως ο βαθμός στον οποίο θα επηρεαστεί αρνητικά η ανάπτυξη θα εξαρτηθεί από το πόσο ψηλά θα είναι τα τείχη, σε ποιες περιοχές θα χτιστούν και πόσο ευάλωτες θα είναι οι οικονομίες στις συνέπειές τους, καταλήγει η Capital Economics.

Διαβάστε επίσης: 

Goldman Sachs: Έχει τελειώσει η παγκοσμιοποίηση όπως την ξέραμε;

Νταβός: Έρχεται το τέλος της παγκοσμιοποίησης; – Έκκληση για επανεκκίνηση

Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος: 700% πάνω το φυσικό αέριο

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News