Deutsche Bank: Τα αόρατα δίκτυα που κινούν την παγκόσμια οικονομία – Οι 5 αδύναμοι κρίκοι

Καλώδια, αγωγοί, δρόμοι, θαλάσσια στενά, διαδρομές στον αέρα και δορυφόροι αποτελούν το εύθραυστο δίκτυο πάνω στο οποίο είναι χτισμένη η παγκόσμια οικονομία. Πρόκειται για αόρατα δίκτυα με τεράστια σημασία για την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και την σύγχρονη ζωή,  τα οποία, ωστόσο, θυμόμαστε μόνο όταν ένας πόλεμος σαν και αυτός της Ουκρανίας ή του Ισραήλ απειλήσει ένα από αυτά τα στρατηγικά σημεία. Μελέτη της Deutsche Bank ρίχνει φως στους πέντε αδύναμους κρίκους της παγκόσμιας οικονομίας. Δηλαδή τις υποδομές που δεν μπορούν να αντικατασταθούν από κάποια εναλλακτική και άρα, μπορούν να μπλοκάρουν την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.  

Υπάρχουν κάποια τρωτά σημεία της παγκόσμιας οικονομίας τα οποία είναι λίγο-πολύ γνωστά σε όλους, όπως για παράδειγμα τα εργοστάσια ημιαγωγών της Ταϊβάν, τα παγκόσμια χρηματοοικονομικά κέντρα και το 0,5% των σταθμών του μετρό σε Λονδίνο και Παρίσι που θα μπορούσαν να μπλοκάρουν το μισό δίκτυο.

Όμως υπάρχουν και τα αόρατα αλλά πολύ σημαντικά δίκτυα,  όπως φάνηκε από τη ζημιά που έγινε σε υποθαλάσσιο αγωγό φυσικού αερίου και καλωδίου τηλεπικοινωνιών ανάμεσα στη Φινλανδία και την Εσθονία στις 10 Οκτωβρίου, θυμίζοντας το σαμποτάζ στον αγωγό Nord Stream πριν από ένα χρόνο. Το 2010, η έκρηξη ενός ηφαιστείου στην Ισλανδία είχε «προσγειώσει» το ένα δεύτερο της εναέριας κίνησης της Ευρώπης για 8 ημέρες, σημειώνει η Deutsche  Bank.

Τόσο η Ουκρανία όσο και το Ισραήλ βρίσκονται κοντά σε τέτοια σημαντικά σημεία για την παγκόσμια οικονομία.

1.       Καλώδια και αγωγοί

–          Καλώδια δεδομένων:  Έως και το 99% των ψηφιακών επικοινωνιών στον κόσμο καθώς και χρηματοοικονομικές συναλλαγές 10 τρισ. δολαρίων, περνούν μέσα από καλώδια οπτικών ινών που βρίσκονται στον πυθμένα της θάλασσας. Υπάρχουν περίπου 550 ενεργά και σχεδιαζόμενα καλώδια, τα οποία εκτείνονται σε 1,4 εκατ. χιλιόμετρα. Πολλά είναι μετά βίας πιο χοντρά από ένα λάστιχο ποτίσματος, εξηγεί η Deutsche Bank. Τα καλώδια αυτά είναι ευάλωτα σε κατασκοπεία και σαμποτάζ και σε ζημιές από κάποιο ατύχημα.

–          Υποθαλάσσια καλώδια ρεύματος: Τα καλώδια ηλεκτρικής διασύνδεσης επιτρέπουν στις χώρες να αγοράζουν φθηνότερη αιολική ή ηλιακή ενέργεια από τους γείτονές τους που έχουν πιο ευνοϊκό καιρό, αυξάνοντας την ασφάλεια της προσφοράς και την καλύτερη διαχείριση της ζήτησης. Όμως, μπορούν να καταστραφούν από σαμποτάζ ή ατύχημα.

–          Αγωγοί φυσικού αερίου: Η Ευρώπη εξαρτάται από τους αγωγούς για το μεγαλύτερο μέρος των προμηθειών της σε φυσικό αέριο. Το 2020 εισήγαγε σχεδόν το 40% του φυσικού αερίου της από τη Ρωσία, ενώ έκτοτε, χρειάστηκε να στηριχθεί στους αγωγούς από τη Νορβηγία και το εισαγόμενο LNG. Όπως έδειξαν οι εκρήξεις στον Nord Stream, οι αγωγοί αυτοί είναι ευάλωτοι στο σαμποτάζ.

–          Αγωγοί πετρελαίου: Το μεγαλύτερο μέρος των αγωγών πετρελαίου του κόσμου βρίσκεται στην Ευρώπη και την Ασία και ξεκινά από τη Ρωσία. Ένας τυπικός αγωγός πετρελαίου έχει διάμετρο περίπου 50 εκατοστών και μπορεί να μεταφέρει πάνω από 1 εκατ. λίτρα –ή 6.300 βαρέλια- την ώρα. Συγκριτικά, ένα βυτίο μπορεί να μεταφέρει λιγότερα από 200 βαρέλια τη φορά. Οι αγωγοί είναι φτιαγμένοι από ατσάλι και όπου είναι δυνατόν, είναι θαμμένοι στη γη. Όπως οι αγωγοί φυσικού αερίου, είναι ευάλωτοι σε ζημιές, σε σεισμούς και σε σαμποτάζ.

2.       Δρόμοι, σιδηρόδρομοι και ποτάμια

Μερικοί σιδηρόδρομοι και δρόμοι σε μακρινά μέρη μεταφέρουν δυσανάλογα μεγάλο μέρος από κρίσιμες για την παγκόσμια οικονομία προμήθειες, χωρίς να υπάρχουν εναλλακτικές. Μία τεράστια περιοχή στο Κονγκό και τη Ζάμπια, για παράδειγμα, αποτελεί τον μεγαλύτερο παραγωγό χαλκού της Αφρικής και ευθύνεται για τα δύο τρίτα της παγκόσμιας παραγωγής κοβαλτίου. Αλλά υπάρχουν μόνο τέσσερις δρόμοι, όλοι κακοί και μποτιλιαρισμένοι, για να μεταφερθούν αυτές οι πρώτες ύλες από τα ορυχεία στα λιμάνια της Ναμίμπια, της Ν. Αφρικής, της Μοζαμβίκης και της Τανζανίας. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με την σόγια της Βραζιλίας, η οποία είναι ο Νο1 εξαγωγέας του κόσμου. Τα τελευταία δύο χρόνια, ξηρασία πλήττει ποτάμια που αποτελούν ζωτικής σημασίας υδάτινες αρτηρίες, δείχνοντας πόσο ευάλωτες είναι αυτές οι μεταφορές.

3.       Θαλάσσια στενά

Μαζί με το Ακρωτήρι Καλής Ελπίδας, υπάρχουν 8 σημαντικά «στενά» για τις θαλάσσιες μεταφορές. Όπως εξηγεί η Deutsche Bank, πρόκειται για τα πέντε «κλειδιά που ξεκλείδωσαν τον κόσμο» για τη Βρετανική Αυτοκρατορία, εάν αφαιρεθεί το Στενό του Ντόβερ και προστεθούν η Διώρυγα του Παναμά, τα Τουρκικά Στενά, το Στενό του Μπαμπ ελ Μαντέμπ και τα Στενά του Ορμούζ. Στο πετρέλαιο, για παράδειγμα, πάνω από το 60% της προσφοράς διακινείται δια θαλάσσης, με τα Στενά του Ορμούζ να είναι το σημαντικότερο σημείο για την αγορά, αφού από εκεί περνά το ένα πέμπτο της παγκόσμιας κατανάλωσης (και το ένα τρίτο του LNG). Στο πιο στενό σημείο τους, τα Στενά του Ορμούζ έχουν πλάτος μόνο 33 χιλιομέτρων.

Τα στενά αυτά είναι ευάλωτα σε αποκλεισμούς, συγκρούσεις ή προσαράξεις πλοίων, πειρατές, τρομοκρατικά χτυπήματα, πολέμους και ατυχήματα όπως οι πετρελαιοκηλίδες.

4.       Αεροδιάδρομοι

Οι εναέριες μεταφορές εξαρτώνται από ένα αόρατο δίκτυο  διαδρόμων που μπορεί να διαταραχθούν από τον καιρό, τους πολέμους ή ασυνήθιστα γεγονότα, όπως για παράδειγμα όταν ο εναέριος χώρος της Ισπανίας έκλεισε, τον περασμένο Νοέμβριο, για την είσοδο ενός κινεζικού πυραύλου στην ατμόσφαιρα της γης. Οι απεργίες των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας προκάλεσαν μεγάλα προβλήματα στις μεταφορές στην Ευρώπη φέτος, ενώ ο μεγαλύτερος αποκλεισμός της εναέριας κυκλοφορίας μεταπολεμικά σημειώθηκε το 2010, με την έκρηξη του ηφαιστείου στην Ισλανδία.

5.       Δορυφόροι

Ο κόσμος εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το αμερικανικό Global Positioning System (GPS). Αυτό χρησιμοποιεί περίπου 30 δορυφόρους Positioning, Navigation and Timing (PNT) σε τροχιά γύρω από τη γη, οι οποίοι στέλνουν σήματα σε πάνω από 4 δισ. χρήστες σε όλο τον κόσμο. Όμως τα σήματα αυτά είναι αδύναμα και επιρρεπή σε παρεμβολές, ενώ έχει υπολογιστεί ότι εάν «κοπεί» το GPS, το κόστος θα ξεπερνά το 1 δισ. δολάρια την ημέρα, μόνο για τις ΗΠΑ.

Διαβάστε επίσης: 

Υποψίες για σαμποτάζ σε αγωγό αερίου στη Φινλανδία – Ανεβαίνουν οι τιμές

Φυσικό αέριο: Έτοιμη η Ευρώπη για τον χειμώνα – Δύο οι πιθανοί κίνδυνοι

Η πετρελαϊκή αγορά μετά την ανάφλεξη στο Μεσανατολικό – Τα σενάρια και ο ρόλος του Ιράν

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News