Κατασκευές: Στην αναμονή έργα 15 δισ. λόγω έλλειψης εργατικών χεριών
«Πονοκέφαλος», που δεν αποκλείεται να μετατραπεί σε «ημικρανία», αποτελεί για τον κατασκευαστικό κλάδο ο τεράστιος όγκος έργων που θα κληθεί να υλοποιήσει τα επόμενα χρόνια, με δεδομένο το μέγεθος της υποστελέχωσης, ιδίως σε επίπεδο τεχνιτών και συναφών επαγγελματιών. Το πρόβλημα σήμερα είναι διαχειρίσιμο, καθώς με τις προσθήκες σε ανθρώπους που ήδη γίνονται, αλλά και την κατανομή πόρων, τα έργα που έχουν αναληφθεί κι εκτελούνται δεν παρουσιάζουν «αρρυθμίες» ούτε καθυστερήσεις.
Ωστόσο, όπως ομολογούν πλέον στελέχη του κλάδου, αν δεν αναληφθούν πρωτοβουλίες σε επίπεδο διακρατικό ή διακλαδικό, για την «εισαγωγή» εργατικού δυναμικού, όπου παρατηρούνται και οι περισσότερες ελλείψεις, σε 1-2 χρόνια από σήμερα θα κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα προβλήματα. Μόνο οι πέντε μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου –ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Αβαξ, Ακτωρ, Intrakat και Μυτιληναίος– έχουν συγκεντρώσει ιστορικά υψηλό ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων ύψους 14,6 δισ. ευρώ (μαζί και με τα προς υπογραφή έργα).
Μάλιστα, εκκρεμούν και διαγωνισμοί ύψους τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ ακόμη, που προβλέπεται να ανατεθούν και να συμβασιοποιηθούν το προσεχές διάστημα και μέχρι τις αρχές του 2025, όπως η σύμβαση παραχώρησης του Βόρειου Οδικού Αξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), που έχει πολύ σημαντικό κατασκευαστικό αντικείμενο της τάξης του 1 δισ. ευρώ ή οι διαγωνισμοί της ΕΡΓΟΣΕ, που προβλέπουν σιδηροδρομικά έργα συνολικού ύψους 4 δισ. ευρώ. Ασφαλώς, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται και το πρόγραμμα των έργων ΣΔΙΤ, ύψους 5 δισ. ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου βρίσκεται ακόμη σε διάφορα στάδια της διαγωνιστικής διαδικασίας.
Αν σε αυτά προστεθούν και τα ιδιωτικά έργα, είναι προφανές ότι τα 10 δισ. ευρώ είναι έως και συντηρητικό νούμερο. Εν τω μεταξύ, μεγάλος είναι και ο όγκος των ενεργειακών έργων, μεγάλο μέρος των οποίων θα χρηματοδοτηθεί και με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης. Συνολικά, οι κατασκευαστικές εταιρείες προβλέπουν ότι έως το τέλος της δεκαετίας ο όγκος των έργων που θα δημοπρατηθούν (πέραν δηλαδή των υφιστάμενων που ήδη «τρέχουν») θα προσεγγίσει ή ενδεχομένως και να ξεπεράσει τα 40 δισ. ευρώ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι είναι τόσο πολλά τα δημοπρατούμενα και προς υπογραφή έργα, που οι διοικήσεις και τα στελέχη των εταιρειών έχουν πάψει πλέον να «γκρινιάζουν» για τους χρόνους ανταπόκρισης των δημοσίων υπηρεσιών ή τη συνήθη γραφειοκρατία που πλήττει διαχρονικά τη λειτουργία του κλάδου. Πηγές της αγοράς σημειώνουν ότι δεν υπάρχει ιδιαίτερη βιασύνη στην ανάληψη νέων έργων, καθώς όσα έχουν ήδη ξεκινήσει να υλοποιούνται είναι υπεραρκετά για να παραγάγουν έσοδα και κέρδη στους ομίλους, χωρίς να απειλείται το χρονοδιάγραμμα της εκτέλεσής τους. Παράλληλα, όσο καθυστερεί η ανάληψη νέων έργων, παρέχεται και ο απαιτούμενος χρόνος, όπως επίσης και τα κεφάλαια, ώστε οι εταιρείες να ενισχύσουν κι άλλο τον μηχανισμό παραγωγής έργων, τόσο με ανθρώπους όσο και με μηχανήματα. Ταυτόχρονα βέβαια προχωράει και το πρόγραμμα εργασιών στις υφιστάμενες συμβάσεις ή ολοκληρώνονται παλιότερα έργα, απελευθερώνοντας νέους πόρους.
«Οι εταιρείες πλέον επιδίδονται σε ένα ιδιότυπο καθεστώς δημοπρασίας μεταξύ τους για την ανεύρεση εργατικού προσωπικού», αναφέρει ο Γιώργος Περδικάρης, αντιπρόεδρος της ΤΕΡΝΑ, του κατασκευαστικού «βραχίονα» του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αμοιβές για έναν ειδικευμένο χειριστή μηχανήματος έχουν φτάσει πλέον στο επίπεδο των 3.000 ευρώ καθαρών απολαβών (χωρίς μάλιστα να αφορά κάποιον με μεγάλη προϋπηρεσία), ποσό που θεωρείται ιδιαίτερα ελκυστικό. Σύμφωνα με τον κ. Περδικάρη, «μια πιθανή πλειοδοσία στις αμοιβές απαντά μόνο στο ποιος θα κατορθώσει να προσελκύσει αυτούς τους τεχνίτες. Αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι το σύνολο παραμένει ελλειμματικό και κανένα έργο δεν θα ολοκληρωθεί στην ώρα του αν τα εργοτάξια λειτουργούν υπό συνεχές έλλειμμα ανθρώπινου δυναμικού».
«Μόνο σε σχέση με πριν από δύο χρόνια υπολογίζουμε ότι οι μισθοί στις περισσότερες εργασίες έχουν αυξηθεί κατά 20%-30% κατά μέσον όρο, στην προσπάθεια που κάνουμε να προσελκύσουμε περισσότερους ανθρώπους στα εργοτάξιά μας», επισημαίνει στην «Κ» ο Αντώνης Μιτζάλης, εντεταλμένος σύμβουλος και εκτελεστικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ομίλου Αβαξ. Σύμφωνα με τον ίδιο, «είναι μια δουλειά που αξίζει να σκεφτεί σήμερα ένας νέος άνθρωπος, καθώς προσφέρει πολύ υψηλότερες απολαβές σε σχέση με μια αντίστοιχη εργασία, π.χ. στον τομέα των υπηρεσιών».
Με τη σειρά του, ο Ντίνος Μπενρουμπής, αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ, που αποτελεί τη θυγατρική του ομίλου Μυτιληναίου στον κατασκευαστικό κλάδο, αναφέρει ότι «το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στις τεχνικές εργασίες, παρότι μάλιστα οι αμοιβές είναι ίσως και τριπλάσιες σε σχέση με τον μισθό π.χ. ενός σερβιτόρου, που βλέπουμε ότι προτιμούν πολλά νέα παιδιά σήμερα». Σύμφωνα με τον κ. Μπενρουμπή, σήμερα δεν προκύπτει ζήτημα για την ομαλή εκτέλεση των έργων που έχει αναλάβει ο όμιλος Μυτιληναίου. «Επιλέξαμε συνειδητά ένα μοντέλο όπου έχουμε τον ρόλο του γενικού εργολάβου, επομένως χρειαζόμαστε κυρίως μηχανικούς και παράλληλα συνεργαζόμαστε με μια σειρά υπεργολάβων. Ανησυχώ όμως ότι αν από το 2024 τους ζητήσουμε π.χ. να απασχοληθούν σε πολλά περισσότερα εργοτάξια, θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα επάρκειας ανθρώπων και στελέχωσης».
Κακή νοοτροπία
Οπως σημειώνει ο κ. Περδικάρης, «ένα ζήτημα που συχνά παραβλέπεται, αν και αποτελεί σε έναν βαθμό κρίσιμο παράγοντα για την ανάπτυξη ανθρώπινου κεφαλαίου στον τεχνικό κόσμο, είναι το ότι η τεχνική εργασία, πλέον, δεν αντιμετωπίζεται με τον δέοντα σεβασμό από την ελληνική κοινωνία και κατ’ επέκταση όλο και λιγότεροι άνθρωποι στρέφονται σε αυτά τα επαγγέλματα».
Εισαγωγή εξειδικευμένων τεχνιτών από τρίτες χώρες
Σε τροχιά αναζήτησης λύσεων βρίσκονται πλέον οι εισηγμένες εταιρείες, προκειμένου να ενισχύσουν με τους κατάλληλους ανθρώπους στις κατάλληλες θέσεις τον κατασκευαστικό τους μηχανισμό και να μη βρεθούν ενώπιον αδιεξόδων, που θα οδηγήσουν σε εκτροχιασμό των χρονοδιαγραμμάτων και πιθανά πρόστιμα. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε όμιλος ακολουθεί τη δική του στρατηγική.
Από τις πιο ενδιαφέρουσες κινήσεις είναι εκείνη του ομίλου Αβαξ. Οπως αναφέρει ο Αντώνης Μιτζάλης, «πρόσφατα προχωρήσαμε σε συμφωνία με μια εταιρεία στελέχωσης και εύρεσης προσωπικού, η οποία ειδικεύεται σε πιο χαμηλόβαθμες θέσεις απασχόλησης. Σε πρώτη φάση σχεδιάζουμε να φέρουμε στη χώρα κάποιες δεκάδες ανθρώπους υψηλής εξειδίκευσης από τρίτες χώρες, καθώς όπως φαίνεται η εύρεση ανθρώπων από χώρες της Ε.Ε., όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία, είναι σήμερα σχεδόν αδύνατη». Σύμφωνα με τον κ. Μιτζάλη, αν το εγχείρημα αυτό στεφθεί με επιτυχία, υπάρχει η δυνατότητα ο όμιλος να απορροφήσει ακόμη και εκατοντάδες εργαζομένους. Παράλληλα, η Αβαξ αξιοποιεί και την πλατφόρμα διακρατικής άντλησης εργαζομένων από τρίτες χώρες, που έχει συστήσει το Δημόσιο, ώστε να στελεχωθούν διάφοροι κλάδοι της οικονομίας, καθώς εκτός από τις κατασκευές, ζήτηση υπάρχει και από τον πρωτογενή τομέα, αλλά και από τον τουρισμό. Ωστόσο, όπως αναφέρουν κι άλλες τεχνικές εταιρείες που έχουν ζητήσει ανθρώπους, μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα είναι πενιχρά.
Από την πλευρά του ο κ. Περδικάρης του ομίλου ΤΕΡΝΑ σημειώνει ότι «εμείς ήδη λειτουργούμε σε όλα μας τα έργα “φυτώρια” νέων τεχνιτών που εκπαιδεύονται στο πεδίο, προκειμένου να αποκτήσουν την απαραίτητη εμπειρία σε συγκεκριμένες ειδικότητες που παρουσιάζουν μεγάλη ζήτηση, όπως π.χ. οι χειριστές, ενώ προχωρήσαμε και στην εξ ολοκλήρου χρηματοδότηση ενός επαγγελματικού μεταπτυχιακού προγράμματος στον τομέα διαχείρισης έργων υποδομών και κατασκευών στο ΕΜΠ».
Αντίστοιχα, ο όμιλος Μυτιληναίου έχει θεσπίσει το πρόγραμμα έμμισθης πρακτικής απασχόλησης «Μηχανικοί στην πράξη», το οποίο ήδη βρίσκεται στον έβδομο χρόνο λειτουργίας του, με σημαντικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με τον κ. Μπενρουμπή, «μόνο εντός του 2023 έχουμε κατορθώσει να έχουμε δεκάδες προσθήκες μηχανικών». Παράλληλα, ο κ. Μπενρουμπής σημειώνει ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των νέων αυτών προσθηκών αφορά ανθρώπους που έρχονται να εργαστούν στις κατασκευές, προερχόμενοι από άλλους κλάδους, όπως π.χ. τη βιομηχανία, έχοντας ασφαλώς εμπειρία σε τεχνικά έργα.
Διαβάστε επίσης:
Επιδημία οι κενές θέσεις εργασίας στην Ευρώπη – Οι κλάδοι με τις μεγαλύτερες ελλείψεις
Έλλειμμα υψηλής εξειδίκευσης στο εργατικό δυναμικό – Κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο η Ελλάδα
Δουλειά: 8 στους 10 εργοδότες δεν βρίσκουν ταλέντα – Τι δεξιότητες ψάχνουν
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
