Ψήφισμα Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά Ελλάδος: Αλήθειες και ψέματα
Το πρόσφατο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με το οποίο το τελευταίο εκφράζει τις ανησυχίες του για τη λειτουργία του Κράτους Δικαίου στην Ελλάδα έδωσε την αφορμή στην Αντιπολίτευση να ασκήσει δριμεία κριτική έναντι της Κυβέρνησης, με ορισμένους να φθάσουν να συγκρίνουν δημόσια τη χώρα μας με την Ουγγαρία. Κάποιες διευκρινίσεις είναι όμως απαραίτητες, ώστε το ζήτημα να τεθεί στις πραγματικές του διαστάσεις.
Αρχικά, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι όργανο πολιτικό και όχι δικαιοδοτικό, τα δε ψηφίσματά του είναι μη-δεσμευτικά. Επομένως, η χρήση της φράσης «καταδίκη της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο» παρ’ότι θελκτική δημοσιογραφικά είναι λανθασμένη νομικά και μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές παρανοήσεις, καθώς η δικαιοδοτική λειτουργία στην ΕΕ ανήκει στα δικαστήρια των Κρατών Μελών και στο Δικαστήριο της ΕΕ. Όπως λανθασμένη είναι και η ταύτιση του Κοινοβουλίου με την Ένωση στο σύνολο της. Το Κοινοβούλιο, ως πολιτικό ενωσιακό όργανο, διαμορφώνει τη στάση του μέσα από πλειοψηφίες, οι οποίες σχηματίζονται κάθε φορά βάσει πολύπλοκών συσχετισμών μεταξύ διαφορετικών πολιτικών ομάδων και εθνικών αντιπροσωπειών. Γι’αυτό και συχνά τα ψηφίσματά του συναντούν έντονες αντιδράσεις. Το 2019, για παράδειγμα, λίγο μετά την έναρξη της τελευταίας κοινοβουλευτικής περιόδου, το Κοινοβούλιο, με μεγάλη πλειοψηφία, στο ψήφισμά του για τη «Σημασία της ευρωπαϊκής μνήμης για το μέλλον της Ευρώπης» όχι μόνο καταδίκασε τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, αλλά εξίσωσε ρητώς το ναζισμό με τον κομμουνισμό, προκαλώντας αντιδράσεις. Εύλογα αναρωτιέται κανείς εάν όλοι όσοι σήμερα ασκούν κριτική εκθιάζοντας το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το ψήφισμα κατά της χώρας μας, είχαν την ίδια άποψη και για το ψήφισμα του 2019.
Εξάλλου, είναι επίσης εσφαλμένο να επικαλείται κανείς τη μοναδικότητα της χώρας μας σε αυτή την «sui generis» αποδοκιμασία. Λιγότερο από ένα χρόνο πριν η γαλλική Αριστερά επιχείρησε να προκαλέσει ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την αστυνομική βία στη Γαλλία, αλλά εκεί η πλειοψηφία του Κοινοβουλίου καταψήφισε την πρόταση, θεωρώντας το ζήτημα αμιγώς εθνικό. Εύλογα διαπιστώνει κανείς ότι τα ψηφίσματα αυτά εν τέλει εξαρτώνται και από την ισχύ της εκάστοτε εθνικής αντιπροσωπείας, που αντικατοπτρίζεται στον αριθμό των βουλευτών της, ο οποίος προκύπτει από τον πληθυσμό κάθε Κράτους Μέλους. Οι προσκείμενοι στον Μακρόν ευρωβουλευτές εργάστηκαν ώστε να αποτρέψουν ψήφισμα κατά της Γαλλίας για ένα «εσωτερικό ζήτημα», ψήφισαν όμως υπέρ του ψηφίσματος για την Ελλάδα πριν λίγες μέρες για αντίστοιχα ζητήματα. Η πρόδηλη αυτή σχετικότητα της διαμόρφωσης πολιτικής στάσης κάθε φορά καταρρίπτει και το επιχείρημα όσων σήμερα επιχειρούν να θέσουν, με αφορμή το ψήφισμα, ζήτημα στις άριστες σχέσεις Ελλάδος-Γαλλίας, τις οποίες αποδέχεται στη μεγάλη του πλειοψηφία το ελληνικό πολιτικό προσωπικό.
Λίγοι εξάλλου γνωρίζουν πως η πρώτη απόπειρα υιοθέτησης του ψηφίσματος κατά της χώρας μας έγινε τον Απρίλιο του 2023, μόνο που εκεί το ψήφισμα θα επεκτεινόταν και στην Ισπανία και στην Μάλτα. Το ψήφισμα αποσύρθηκε συνολικά και για τις τρεις χώρες καθώς οι δύο σημαντικότερες πολιτικές ομάδες (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και Σοσιαλδημοκράτες) συμφώνησαν να μην αφήσουν να επηρεαστούν οι τότε επικείμενες εκλογικές διαδικασίες στην Ελλάδα και στην Ισπανία από ένα τέτοιο ζήτημα, αναδεικνύοντας ξεκάθαρα τον πολιτικό – και όχι θεσμικό ή νομικό -χαρακτήρα αυτών των ψηφισμάτων. Ουδείς, εξάλλου, μπορεί να παραγνωρίσει πως με τις ευρωεκλογές προ των πυλών, τέτοια ψηφίσματα εξυπηρετούν (και) πολιτικούς σκοπούς.
Τα ζητήματα λειτουργίας του Κράτους Δικαίου και της αποτελεσματικής προστασίας των θεμελιωδών ελευθεριών είναι πολύ σημαντικά. Πάντα, ωστόσο, θα υπάρχει χώρος για βελτιώσεις, τις οποίες οφείλει να επιδιώκει κάθε Κυβέρνηση. Η εσκεμμένη, ωστόσο, εργαλειοποίηση αρνητικών για τη χώρα μας ισχυρισμών και αιτιάσεων δημιουργεί το εξής παράδοξον: όψιμοι υπερασπιστές του Κράτους Δικαίου να αγνοούν το ρόλο της ελληνικής Δικαιοσύνης και να προδικάζουν τις αποφάσεις της για πολλά από τα υπό διερεύνηση περιστατικά που αναφέρονται στο ψήφισμα.
*Ο Ορέστης Ομράν είναι δικηγόρος ευρωπαϊκού δικαίου
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
