ΑΠΟΨΕΙΣ

Σκέψεις για τις ρυθμίσεις του Νομοσχεδίου για το blockchain και τα έξυπνα συμβόλαια

Σκέψεις για τις ρυθμίσεις του Νομοσχεδίου για το blockchain και τα έξυπνα συμβόλαια

Τις προηγούμενες ημέρες αναρτήθηκε προς διαβούλευση ένα Νομοσχέδιο αναφορικά με τις  σύγχρονες, αναδυόμενες τεχνολογίες, όπως λ.χ. το blockchain, τη τεχνητή νοημοσύνη, το Internet of Things, το 3D printing, τα αυτόνομα κινούμενα οχήματα κ.ο.κ, αλλά και τον τρόπο υλοποίησης, χρήσης και εν γένει αξιοποίησής τους σε επιχειρηματικό επίπεδο. Tο εν λόγω Νομοσχέδιο αποτελεί αναμφισβήτητα ένα καινοτόμο προτεινόμενο νομοθέτημα αναφορικά με τη θεσμική «τακτοποίηση» πολύ ιδιαίτερων πτυχών της σύγχρονής τεχνολογίας, που συνήθως προηγείται σημαντικά της νομοθετικής της ρύθμισης. Παρόλα τα αρκετά σημεία τα οποία προσπαθεί έστω και ακροθιγώς να οριοθετήσει το εν λόγω Νομοσχέδιο, στα πλαίσια του παρόντος, θα περιορίσουμε τις σκέψεις μας στις διατάξεις αναφορικά με τις «αλυσίδες συστοιχιών (blockchain)» και τα «έξυπνα συμβόλαια (smart contracts)».

Κατ’ αρχήν, σύμφωνα με το άρθρο 31 του εν λόγω Νομοσχεδίου, ορίζεται η «αλυσίδα συστοιχιών (blockchain)» ως ένα είδος τεχνολογίας κατανεμημένου καθολικού που καταγράφει δεδομένα σε συστοιχίες (blocks), οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους με χρονολογική σειρά και σχηματίζουν μια αλυσίδα (chain) συναινετικής, αποκεντρωμένης και μαθηματικά επαληθεύσιμης φύσης, η οποία βασίζεται κυρίως στην επιστήμη της κρυπτογραφίας, ενώ ορίζεται το «έξυπνο συμβόλαιο (smart contract)» ως το σύνολο κωδικοποιημένων λειτουργιών υπολογιστή, το οποίο οριστικοποιείται και εκτελείται μέσω τεχνολογίας κατανεμημένου καθολικού σε αυτοματοποιημένη ηλεκτρονική μορφή μέσω οδηγιών για την εκτέλεση ενεργειών, παραλείψεων ή ανοχών, οι οποίες βασίζονται στην ύπαρξη ή μη συγκεκριμένων προϋποθέσεων, σύμφωνα με όρους που καταγράφονται απευθείας σε ηλεκτρονικό κώδικα, προγραμματισμένες εντολές ή προγραμματισμένη γλώσσα.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 47 του εν λόγω Νομοσχεδίου αναγνωρίζονται ως νομικά έγκυρες οι  εγγραφές σε περιβάλλον blockchain εφόσον εν γένει πληρούν τις προϋποθέσεις του διατάξεων του Αστικού Κώδικα. Ωστόσο, κατά τη γνώμη του γράφοντος η νομοθετική πρόβλεψη, στη παράγραφο 4 του εν λόγω άρθρου, για δυνατότητα διαταγής ενός δικαστηρίου για επαναφορά εγγραφής ή συναλλαγής στην οικεία αλυσίδα συστοιχιών (blockchain) είναι επικίνδυνη, καθώς είμαι αμφίβολο εάν είναι κάτι τέτοιο θα ήταν τεχνικά εφαρμόσιμο, καθώς είναι γνωστό ότι αυτές οι εγγραφές είναι μη αναστρέψιμες. Επίσης, η θεσμοθέτηση απόδειξης εγγραφής σε περιβάλλον blockchain με την αρωγή ειδικού κινείται σε θετική κατεύθυνση, αν και προέχει η εκπαίδευση των δικαστικών αρχών, που δύναται να καταστεί κρίσιμη εάν δεν λάβει χώρα νωρίτερα από κάθε νομοθετική ρύθμιση.

Επίσης, αναφορικά με τα έξυπνα συμβόλαια, το Νομοσχέδιο, επίσης, αναγνωρίζει ως νομικά έγκυρα τα εν λόγω συμβόλαια εφόσον εν γένει πληρούν τις προϋποθέσεις του διατάξεων του Αστικού Κώδικα. Ωστόσο, η πρόβλεψη για αυτοπρόσωπη κατάρτιση, όπως αναφέρεται στη παράγραφο 7 του άρθρου 49, είναι κατά την γνώμη του γράφοντος προβληματική καθώς τα εν λόγω «συμβόλαια» ακολουθούν αυτοματοποιημένα κάποιον ηλεκτρονικό κώδικα, προγραμματισμένες εντολές ή προγραμματισμένη γλώσσα και δεν συνάπτονται συνήθως από τους «υπόχρεους», οι οποίοι απλά τα εφαρμόζουν, χωρίς μάλιστα επιλογή υπαναχώρησης. Ομοίως, οι δικονομικές ρυθμίσεις αναφορικά με τα εν λόγω συμβόλαια αποτελούν μια θετική πρωτοβουλία, ωστόσο δεν προκύπτουν προβλέψεις για τις περιπτώσεις στις οποίες – ως συνήθως – αυτά τα συμβόλαια δεν έχουν «συνταχθεί» με βάση το ελληνικό δίκαιο ή και με βάση κανένα δίκαιο… Το τελευταίο σημείο σχετίζεται με τη φύση αυτών των έξυπνων συμβολαίων, τα οποία είναι αμφίβολο πως θα εφαρμοστούν όταν τα συμβαλλόμενα μέρη δεν έχουν πολλές φορές γνωστή ταυτότητα ούτε για τον αντισυμβαλλόμενο μέρος.

Κοντολογίς, το ανωτέρω Νομοσχέδιο αποτελεί αναμφισβήτητα μία σημαντική προσπάθεια ρύθμισης των αχαρτογράφητων περιοχών των νέων τεχνολογιών του blockchain, της τεχνητής νοημοσύνης, κα. Ωστόσο, και πάλι ανακύπτει το ουσιαστικό ερώτημα: μπορεί κάποια εθνική έννομη τάξη να κλείσει το «τζίνι» των νέων τεχνολογιών, που δεν γνωρίζουν – από τη φύση τους – σύνορα και διαδικασίες, σε ένα μπουκάλι;

* Ο Επαμεινώνδας Στυλόπουλος είναι Δικηγόρος, LL.M., [email protected], Διαχειριστής «Στυλόπουλος & Συνεργάτες» Ι Συνιδρυτής της 1ης ελληνικής πλατφόρμας για NFTs www.spania.io

Οι απόψεις στο κείμενο αυτό εκφράζουν αποκλειστικά τον συντάκτη του, συνδράμουν την ενημέρωση γύρω από τις νέες τεχνολογίες και δεν συνιστούν προτροπή για οποιοδήποτε είδος επένδυσης.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News