«Όπως την ομορφιά σε λάθος χέρια»

Την Παρασκευή 18/12 είναι η διεθνής μέρα μεταναστών των Ηνωμένων Εθνών. Αν και η Ελλάδα δεν επηρεάζεται σημαντικά, το θέμα έχει δυσανάλογη θέση στο δημόσιο διάλογο. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα Τι Πιστεύουν οι Έλληνες της διαΝΕΟσις 92% των ερωτηθέντων εκτιμούν ότι ο αριθμός των μεταναστών στη χώρα μας είναι υπερβολικά μεγάλος. 

Το Σεπτέμβριο του 2019, σύμφωνα με έρευνα της Ipsos για την Actionaid, οι Έλληνες εκτιμούσαν ότι οι μετανάστες είναι 35% του πληθυσμού. Σύμφωνα με την διεύθυνση οικονομικών και κοινωνικών υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών, το 2019 η Ελλάδα είχε μετανάστες ίσους με το 11,6% του πληθυσμού. Αυτό είναι μία οριακή αύξηση την τελευταία 20ετία από 10,0% το 2000. Επίσης, η Ελλάδα τοποθετείται λίγο χαμηλότερα από το 1/3 της λίστας των χωρών με βάση την ύπαρξη μεταναστών πολύ πιο κάτω όχι μόνο από ανεπτυγμένες χώρες (Ελβετία 29,9%, Σουηδία 20%, Αυστρία 19,9%, Γερμανία 15,7%, Καναδάς 21,3%, ΗΠΑ 15,4%, Αυστραλία 30%, Νέα Ζηλανδία 22,3%) αλλά και από πιο αδύναμες οικονομικά χώρες όπως ο Λίβανος (27,2%) ή η Κόστα Ρίκα (13,5%). 

Επίσης, σύμφωνα με την έρευνα της διαΝΕΟσις 57% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι οι μετανάστες είναι κάτι κακό. Η αρνητική άποψη αναλύεται από την έρευνα σε τρεις διαστάσεις. 67,4% πιστεύουν ότι η μετανάστευση δεν έχει θετική οικονομική επίπτωση στη χώρα. Σύμφωνα όμως με άλλη έρευνα της ίδιας εταιρίας, 18% των μεταναστών επιθυμούν να ανοίξουν δική τους επιχείρηση, επιθυμία με θετικό φυσικά πρόσημο στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Αυτό είναι σημαντικά υψηλότερο από το 13% που προκύπτει διαιρώντας το σύνολο των επιχειρήσεων  με το σύνολο του πληθυσμού (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ). Είναι αυτό λογικό; Εκτιμούμε πως ναι, αν αναλογιστεί κανείς ότι οι μετανάστες αποτελούν ένα υποσύνολο του πληθυσμού της χώρας προέλευσής τους που προσπαθεί για κάτι καλύτερο για τον εαυτό του και την οικογένειά του – εξ ου και μετακινείται. Στοιχεία από τις ΗΠΑ αναφέρουν, σύμφωνα με το forbes, ότι 55% των εταιριών startup αξίας άνω του 1 δισ. $ έχουν έναν ιδρυτή μετανάστη – σε μία χώρα όπου, όπως αναφέραμε, οι μετανάστες είναι το 15%. 

Το 74,4% των Ελλήνων πιστεύει ότι η παρουσία μεταναστών αυξάνει την εγκληματικότητα. Εδώ υπάρχει το στοιχείο του μύθου του νέου άντρα μετανάστη χωρίς οικογένεια/δεσμούς που στο συλλογικό φαντασιακό αποτελεί πιθανότερο εγκληματία. Όμως, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, 53,8% των μεταναστών την Ελλάδα είναι γυναίκες. Επίσης, η διάμεσος ηλικία των μεταναστών ήταν τα 44,7 έτη (έναντι εθνικής διαμέσου των 45,3 ετών) και το 52,2% έχουν παιδιά μαζί τους εδώ στην Ελλάδα. Η αστυνομία δίνει στοιχεία κατανομής των δραστών αδικημάτων διαχωρισμένα μεταξύ αλλοδαπών και ημεδαπών αλλά δυστυχώς αυτά δεν είναι χρήσιμα γιατί δε διαχωρίζει μεταξύ τουριστών (που είναι ο κύριος όγκος των αλλοδαπών που βρίσκονται στην επικράτεια) και μεταναστών. 

Τέλος υπάρχει και ένα ταυτοτικό ζήτημα. Ότι, δηλαδή, οι μετανάστες αποτελούν κίνδυνο αλλοίωσης της εθνικής μας ταυτότητας, που φαίνεται να το πιστεύει το 57,6%. Όταν στο δημόσιο διάλογο τίθενται ζητήματα οικονομικά βρίσκεται συνήθως μία μέση οδός συμβιβασμού. Όταν όμως τίθενται ταυτοτικά ερωτήματα, κάθε αντίθετη άποψη αξιολογείται ως προδοτική, και ο διάλογος γίνεται τοξικός. Μεταξύ των μεταναστών που βρίσκονται στην Ελλάδα, οι μουσουλμάνοι είναι περισσότεροι μόνο κατά 1,9% από τους χριστιανούς. Σύμφωνα με την έρευνα της Ipsos, οι Έλληνες υπερεκτιμούν τους μουσουλμάνους κατά 15%. 

Επίσης, 8% των μεταναστών παρευρίσκεται σε θρησκευτικές συναντήσεις έναντι 15% των Ελλήνων. 15% των Ελλήνων δηλώνει ότι δε πηγαίνει ποτέ στην Εκκλησία (εκτός από γάμους, βαφτίσεις, κηδείες και στην Ανάσταση). Μεταξύ των μεταναστών, το ποσοστό αυτό είναι 36%. Πολύ απλά, οι μετανάστες στη συντριπτική τους πλειοψηφία δεν είναι ιδιαίτερα θρησκευόμενοι, και σίγουρα όχι περισσότερο από ότι είναι οι ημεδαποί.

Υπάρχει άλλο ένα ενδιαφέρον στοιχείο το οποίο οι έρευνες αναδεικνύουν. 66% των Ελλήνων θεωρούν ότι η πολιτεία δεν έχει δείξει επαρκή μέριμνα για την ενσωμάτωση προσφύγων που δικαιούνται άσυλο – μία πολύ στενότερη και προστατευόμενη ομάδα σε σχέση με το σύνολο των μεταναστών. Μπορούμε να κάνουμε πολύ περισσότερα για την ενσωμάτωση και ένταξη αυτού του δυναμικού στην οικονομία και στην κοινωνία μας. Αξιοποιώντας κάθε άνθρωπο έχουμε μόνο να κερδίσουμε όλοι.

Θεώρημα πρώτο

Αυτός ο κύκλος που μέσα του ζούμε

χωρισμένος σε νικητές και νικημένους

μυρίζει άσχημα,

όπως το βάλτο μέσα στο σπίτι σας

όπως την ομορφιά σε λάθος χέρια.

Μανόλης Ξεξάκης, Ασκήσεις μαθηματικών, 1980

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News