Η επόμενη μεγάλη περιπέτεια

Στην Ελλάδα αντιμετωπίζουμε τις πτωχεύσεις αρνητικά. Σίγουρα είναι κάτι που κάθε επιχείρηση θα ήθελε να αποφύγει. Εκτός από το βίαιο τέλος της επιχείρησης, σημαίνει και ένα σημαντικό αρνητικό επαγγελματικό και κοινωνικό στίγμα για τους επιχειρηματίες, ένα σημαντικό κόστος για τους πιστωτές και μία γενικότερη αναταραχή για τους εργαζομένους. Συχνά, συνοδεύεται από βαρύ ψυχολογικό φορτίο που ενεργεί παραλυτικά για τους εμπλεκόμενους. Ταυτόχρονα, μία αύξηση των πτωχεύσεων ή μία ιδιαίτερα προβεβλημένη πτώχευση μπορεί να έχει και πολιτικό αντίκτυπο, ως μία κυβέρνηση να όφειλε να λάβει μέτρα αποφυγής.

Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Ένας επιχειρηματίας που έχει μία πτώχευση στο ενεργητικό του, εφόσον μπορέσει να τη μεταβολίσει, έχει και μία παραπάνω εμπειρία. Έχει μάθει πράγματα μέσα από αυτή τη διαδικασία και γνωρίζει πλέον λάθη που μπορεί να μην επαναλάβει. Εφόσον, βέβαια, έχει την ευκαιρία, και δεν αντιμετωπίζεται είτε ως αποτυχημένος, είτε ως απατεώνας. Στη Silicon Valley είναι σχεδόν προαπαιτούμενο για να πάρει μία εταιρία σοβαρή χρηματοδότηση να έχει η ομάδα στο ενεργητικό της μία τέτοια εμπειρία.

Ταυτόχρονα, η κάθε πτώχευση έχει και μία θετική συνεισφορά στην οικονομία. Μία επιχείρηση που δεν πηγαίνει καλά, αλλά συντηρείται είτε με τεχνητά μέσα οικονομικής πολιτικής είτε από το πείσμα της προσπάθειας αποφυγής των αρνητικών συνεπειών της πτώχευσης δεσμεύει πόρους της οικονομίας (κτήρια, προσωπικό, κεφάλαια) χωρίς αυτοί να απασχολούνται με το βέλτιστο, το δυνατόν πιο αποδοτικό τρόπο. Έτσι, όλη η οικονομία δεν πετυχαίνει τα βέλτιστα αποτελέσματα. Ο μηχανισμός με τον οποίον αυτοί οι πόροι αναδιανέμονται σε άλλες, πιο αποδοτικές χρήσεις, είναι η πτώχευση.

Εκτός, όμως, από την κατανεμητική αποτελεσματικότητα, η δυστοκία με την οποία αντιμετωπίζουμε τις πτωχεύσεις δημιουργεί και προβλήματα στη λειτουργία του ανταγωνισμού. Πιο συγκεκριμένα, η οικονομική θεωρεία λέει ότι για να υπάρχει ελεύθερος ανταγωνισμός σε ένα κλάδο, πρέπει οι επιχειρήσεις να μπορούν να εισέρχονται και να εξέρχονται απρόσκοπτα. Αυτό το δεύτερο σκέλος συχνά το ξεχνάμε, αλλά έχει εξίσου τη δυνατότητα να οδηγήσει σε πρακτικές παρακώλυσης του ανταγωνισμού. Ο ανταγωνισμός συμβάλει σημαντικά τόσο στη διατήρηση του εύλογου των τιμών και της ποιότητας, όσο και στην προστασία του καταναλωτή. Κάθε άλλη μορφή οργάνωσης της αγοράς οδηγεί σε μη βέλτιστα αποτελέσματα για την κοινωνία και την οικονομία.

Συνεπώς, η οικονομία χρειάζεται ένα υγιές επίπεδο πτωχεύσεων για να μπορέσει να λειτουργήσει. Αλλιώς συσσωρεύεται ένα έλλειμα ανταγωνιστικότητας που θα οδηγήσει σε σοβαρότερα προβλήματα σε βάθος χρόνου. Η οικονομική θεωρεία όμως δεν μας λέει πιο είναι αυτό το επίπεδο.

Μπορούμε ωστόσο να δούμε που στεκόμαστε σήμερα σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν μας, καθώς η ΕΛΣΤΑΤ διατηρεί στατιστικά πτωχεύσεων από το 1998.

Το 2022 είχαμε 23 πτωχεύσεις στο σύνολο της οικονομίας. Το 1998 είχαμε 921, ή 40 φορές περισσότερες. Ποιο είναι όμως ένα υγιές επίπεδο για μία οικονομία σήμερα; Συνδυάζοντας στατιστικά δημογραφίας των επιχειρήσεων από τη Eurostat και πτωχεύσεων από την Dun & Bradstreet έχουμε μία εικόνα για κάποιες ευρωπαϊκές οικονομίες το 2022.

Για να είναι πιο εύκολα συγκρίσιμα τα στοιχεία βέβαια, πρέπει να δούμε τις πτωχεύσεις όχι σαν απόλυτο αριθμό, αλλά σαν ποσοστό των εν ενεργεία επιχειρήσεων.

Βλέπουμε λοιπόν ότι έχουμε 38 φορές λιγότερες πτωχεύσεις αναλογικά με τον αριθμό των επιχειρήσεων από την αμέσως επόμενη χώρα, που είναι η Ολλανδία, και 350 φορές λιγότερες από τη Γαλλία.

Φαίνεται λοιπόν ότι το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε δεν είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμο. Θα ήταν ωφέλιμο για την οικονομία οι επιχειρήσεις που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις της εποχής να διευκολυνθούν να αποσυρθούν ταχύτερα.

To the well-organized mind, death is but the next great adventure.

Harry Potter and the Sorcerer’s Stone, J.K. Rowling, 1997

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News