Η πολιτική οικονομία της σύγχρονης Κίνας και τα διδάγματα του Αριστοτέλη
Ο Μάρτιν Γουλφ (“The future of ‘communist capitalism’ in China”, 13 Μαρτίου) εξετάζει το μέλλον του κομμουνιστικού καπιταλισμού – την «φαινομενικά αντιφατική επινόηση του Ντενγκ Σιαοπίνγκ»- και ρωτά εάν μπορεί να επιβιώσει στο τρέχον καθεστώς του Σι Τζινπίνγκ ή εάν η Κίνα θα πάρει τον δρόμο της Σοβιετικής Ένωσης και θα καταρρεύσει.
Σε έναν κόσμο πολυκρίσεων -ο οποίος αναρρώνει από μια παγκόσμια πανδημία και αντιμετωπίζει κλιμακούμενες γεωπολιτικές πιέσεις- ο κομμουνιστικός καπιταλισμός δυσκολεύεται να συμφιλιώσει τις εσωτερικές του αντιφάσεις.
Εάν η κυβέρνηση της Κίνας παραμείνει επιφυλακτική απέναντι σε αποφασιστικές μεταβολές στην δομή των δαπανών και του εισοδήματος, δεν θα μπορέσει να πραγματοποιήσει την απαιτούμενη αναδιανομή προς τον μέσο άνθρωπο, η οποία είναι ο μοναδικός τρόπος να προσφέρει μια σταθερή βάση εγχώριας ζήτησης για μελλοντική αναπτυξιακή επέκταση.
Από την άποψη της πολιτικής οικονομίας, η δημοκρατία βασίζεται στη δημιουργία μιας μεγάλης, ικανοποιημένης και ανεξάρτητης μεσαίας τάξης, όπως μας είπε ο Αριστοτέλης πριν από 24 αιώνες και όπως μας εξήγησε ο Γουλφ σε παλαιότερο άρθρο στο The Big Read των Financial Times (“Democracy will fail if we don’t think as citizens”, 8 Ιουλίου 2020).
Ωστόσο, η αντιμετώπιση των μακροοικονομικών ανισορροπιών, οι οποίες αναπόφευκτα αναδύονται στο καθεστώς της Κίνας, μπορεί να εφαρμοστεί μόνο στο πλαίσιο της φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Αν η Κίνα επιλέξει απεναντίας να αναπτυχθεί ως ένα κράτος «δεσποτικού Λεβιάθαν» -αφήνοντας τη συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων της με έλλειψη ευκαιριών και αξιοπρέπειας- τότε ίσως η χρόνια οικονομική στασιμότητα να αποδειχθεί τελικά αναπόφευκτη.
* Ο Κωνσταντίνος Γκράβας είναι διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ. Διδάσκει στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι συγγραφέας του βιβλίου «Οικονομικός Πόλεμος και Νομισματική Ειρήνη» (εκδόσεις Ι. Σιδέρης, πρόλογος: Γιάννης Στουρνάρας) και συν-συγγραφέας του βιβλίου «Κεντρικές Τράπεζες» (εκδόσεις Παπαδόπουλος).
** Το άρθρο αυτό βασίζεται σε επιστολή του κ. Γκράβα που δημοσιεύθηκε την 1η Απριλίου στους Financial Times.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
