Η μαγική σκέψη και τα ακίνητα

Η λογική είναι λίγο σαν την τουλίπα. Παρά το ότι είμαστε βέβαιοι ότι γεννήθηκε στη χώρα μας, ευδοκιμεί περισσότερο αλλού και άλλοι τόποι και λαοί είναι πιο διάσημοι για την καλλιέργεια της. Αντιθέτως στα μέρη μας ευδοκιμεί από αρχαιοτάτων χρόνων η λεγόμενη μαγική σκέψη, την οποία υποτίθεται ότι ήρθε η λογική και η εμπειρική προσέγγιση να αντικαταστήσει. Στην ουσία του αυτό το φαινόμενο είναι η ιδέα ότι αν έχω μια ιδέα για την πραγματικότητα, όσο απίστευτη και να είναι, η πραγματικότητα θα συμμορφωθεί με την ιδέα μου. Πολύ φοβάμαι ότι ήρθε και η σειρά του τομέα μου, των ακινήτων δηλαδή, να πέσει θύμα της.

Βλέπετε, ένα βασικό συστατικό της μαγικής σκέψεως, καθώς και των θεωριών που πηγάζουν εξ αυτής, είναι και ο μανιχαϊσμός: η αναπαράσταση φυσικών και οικονομικών φαινομένων ως μάχης ανάμεσα στο απόλυτο καλό και το απόλυτο κακό. Καθώς η οικονομία αναπτύσσεται και η ανεργία μειώνεται σε κάποιες περιοχές, προφανώς έρχεται και στην Ελλάδα το φαινόμενο της ανόδου της αξίας των περιουσιακών στοιχείων ή κατ´ άλλους στεγαστικής κρίσεως που επικρατεί σε όλη τη Δύση. Διότι βεβαίως το νόμισμα έχει δύο όψεις, αυτό που για τους ιδιοκτήτες είναι αύξηση πλούτου, για τους μη ιδιοκτήτες είναι ακριβότερο κόστος χρήσης του. Τις προηγούμενες γενιές, πριν η κοινωνία εθιστεί στην ιδέα ότι μπορεί να ζει ες αιεί εις βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, η λύση ήταν προφανής: να αποκτήσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι δικό τους σπίτι. Με αυτή την ιδέα και τη σκληρή δουλειά των προηγούμενων γενεών, φτάσαμε να έχουμε το μεγαλύτερο ποσοστό ιδιοκατοίκησης και ιδιοκτησίας στον δυτικό κόσμο.

Αντί λοιπόν να συζητήσουμε ξανά για τις λύσεις που υπάρχουν για το πρόβλημα του πώς να κάνουμε περισσότερους πολίτες, ιδιοκτήτες τι κάνουμε; Απλώς ψάχνουμε τον κακό της ιστορίας, τον δράκο. Κι όταν δεν υπάρχει τον εφευρίσκουμε. Ποιος είναι ο δράκος; Αναλόγως του ποιος μιλάει, οι κακοί ιδιοκτήτες, το κακό AirBnB και εσχάτως η κακή Χρυσή Βίζα. Κανένα από αυτά δεν ισχύει βέβαια, όπως μπορεί να αποδειχτεί σε λίγα λογικά βήματα.

Αλλά, η λογική δεν έχει λόγο σε αυτή τη συζήτηση, γιατί εν πολλοίς δεν υπάρχει και συζήτηση, παρά μόνον δράκοι. Δεν υπάρχει ιδιαίτερη συζήτηση για ποιο λόγο υπάρχει έλλειψη οικιστικών μονάδων στα αστικά κέντρα ενώ υπάρχουν πάμπολλα κλειστά ή δεσμευμένα ακίνητα. Δεν υπάρχει διάλογος για την εξωφρενική φορολογία επί των ακινήτων και μισθωμάτων που εκτοξεύει τις τιμές. Δεν υπάρχει αναφορά στο γεγονός ότι οι πλούσιες κοινωνίες στις οποίες θέλουμε να μοιάσουμε έχουν όλες ανεξαιρέτως ακριβά ακίνητα: δεν υπάρχει ευημερούσα οικονομία ή πόλη με φθηνή κατοικία. Αρνούμαστε να δούμε την πραγματικότητα που ζήσαμε πριν λίγα χρόνια, ότι δηλαδή οι τιμές των ακινήτων πέφτουν όταν η οικονομία συρρικνώνεται και η ανεργία ανεβαίνει και δεν είναι μια ευχάριστη κατάσταση. Και προφανώς δεν υπάρχει αναφορά στο γεγονός ότι η χώρα έχει περίσσεια οικιστικών μονάδων στην περιφέρεια όπου δε θέλουν να ζήσουν πολλοί, ακριβώς γιατί το μεγαλύτερο μέρος της χώρας δεν φαίνεται να έχει σημασία ή επιρροή στα κέντρα λήψεως αποφάσεων των Αθηνών και έχει αφεθεί στην τύχη του.

Σπίτια υπάρχουν, άνθρωποι να τα κατοικήσουν στην περιφέρεια δεν υπάρχουν αφού συνωστιζόμαστε σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και τουριστικές περιοχές. Όπου βεβαίως η ζήτηση υπερβαίνει την προσφορά μετά από 15 έτη ελαχίστων νέων οικοδόμων και ανακαινίσεων του γηρασμένου πλέον στοκ της χώρας. Και γιατί δεν χτίστηκαν νέες οικοδομές ή δεν ανακαινίστηκαν παλαιά κτήρια επί 15 χρόνια; Φταίει στα αλήθεια το Airbnb, η Χρυσή Βίζα ή οι κακοί ιδιοκτήτες; Οι μήπως αυτοί είναι ακριβώς οι «δράκοι» που ξεκόλλησαν τα ακίνητα από την κατάρρευση στην οποία τα οδήγησαν τραγικώς εσφαλμένες πολιτικές;

Με λίγα λόγια το πολιτικό σύστημα, ή για να είμαστε πιο ακριβείς ένα μέρος του, αντί να αναλαμβάνει τις ευθύνες του για την κατάσταση, προσπαθεί να εφεύρει αποδιοπομπαίους τράγους. Όμως τα πράγματα είναι απλά. Για να χτιστούν νέα σπίτια, θα πρέπει να αξιοποιηθούν αποταμιεύσεις (κεφάλαιο) και αυτό δε γίνεται αν δεν υπάρχει ικανοποιητική αμοιβή. Γιατί να δώσεις τις αποταμιεύσεις σου αλλιώς; Για να ανοίξουν τα κλειστά σπίτια και να ανακαινιστούν, που προφανώς είναι πιο γρήγορο στα αστικά κέντρα από το να περιμένουμε νέες αναπτύξεις, χρειάζεται επίσης να έχουν κίνητρα, ανταμοιβή και εξασφάλιση απέναντι σε κακές πρακτικές του παρελθόντος, οι ιδιοκτήτες τους.

Βρισκόμαστε στην κατάσταση που βρισκόμαστε λόγω των αποτυχιών κατά παρελθόν του πολιτικού συστήματος και της κακής συνήθειας του να χρησιμοποιεί τη μαγική σκέψη. Ή αλλιώς τις θεωρητικούρες, τις ιδεοληψίες και τα πολιτικά παραμύθια με τους διαφόρους δράκους. Όμως, δε δημιουργούνται εκατοντάδες χιλιάδες ακίνητα που λείπουν στα αστικά κέντρα με «αμπρακατάμπρα». Άνθρωποι και κεφαλαία τα δημιουργούν.

Δεν υπάρχουν δράκοι. Υπάρχουν έλλογοι συντελεστές της οικονομίας που με τα σωστά κίνητρα λύνουν τα προβλήματα.

* Ο κ. Θεοδωρίδης είναι Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μεσιτών PAC/CEPI, Αντιπρόεδρος Συλλόγου Mεσιτών Aθηνών
 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News