Αυξήσεις μισθών και πληθωρισμός

Το 2024 αναμένονται αυξήσεις των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων κατά περίπου 10,5% αλλά και άρση της αναστολής των τριετιών, η οποία πρακτικά σημαίνει προσαύξηση για κάθε τριετία της τάξης του 10% επί του βασικού μισθού των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Επιπλέον, το 2024 θα καταγράψει, σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες, (νέα) αύξηση του κατώτατου μισθού. Μπορούν οι παραπάνω αυξήσεις να οδηγήσουν σε αναζωπύρωση του πληθωρισμού, ο οποίος αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο 3%;

Από οικονομικής απόψεως, ο πληθωρισμός είναι μεταξύ άλλων θετική συνάρτηση (α) των μισθολογικών αυξήσεων, (β) του παραγωγικού κενού της ελληνικής οικονομίας (το οποίο προσεγγίζεται από τη διαφορά μεταξύ του ελληνικού ΑΕΠ και του δυνητικού ΑΕΠ ως ποσοστό του δυνητικού ΑΕΠ), και (γ) της τιμής πετρελαίου (σε ευρώ).

Αξιολογώ, λοιπόν, τις πιθανές επιπτώσεις των μισθολογικών αυξήσεων στον ελληνικό πληθωρισμό μέσω ενός Vector AutoRegressive (VAR) οικονομετρικού υποδείγματος της ελληνικής οικονομίας (με ιστορικά στοιχεία από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 μέχρι και σήμερα), το οποίο εξετάζει τις ενδογενείς συσχετίσεις μεταξύ των παραπάνω μακροοικονομικών μεταβλητών.

Σύμφωνα λοιπόν με τις προσωπικές μου εκτιμήσεις, και σε βάθος τετραετίας, ο πληθωρισμός της χώρας μας επηρεάζεται μόνο κατά 3% (σε όρους διακύμανσης) από την τιμή του πετρελαίου. Περισσότερο έντονη, όμως, είναι η επίδραση των μισθολογικών αυξήσεων. Πράγματι, οι μισθολογικές αυξήσεις επηρεάζουν (σε όρους διακύμανσης) τον πληθωρισμό κατά 34%. Η επίδραση του παραγωγικού κενού στον πληθωρισμό εκτιμάται (σε όρους διακύμανσης) στο 3,5%. Τέλος, η επίδραση του παρελθόντος πληθωρισμού στον σημερινό πληθωρισμό εκτιμάται (σε όρους διακύμανσης) στο 59,5%. Τι σημαίνουν, λοιπόν, από οικονομική άποψη, οι παραπάνω εκτιμήσεις;

Πρώτον, η επίδραση της τιμής πετρελαίου στον ελληνικό πληθωρισμό δεν είναι τόσο βαρύνουσα όσο πολλοί θα περίμεναν. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι μεγάλες αυξήσεις της τιμής πετρελαίου οδηγούν σε μείωση του παραγωγικού κενού και, συνεπώς, αυξανόμενο κίνδυνο ύφεσης. Η συγκεκριμένη εξέλιξη αναιρεί μέρος της αυξητικής επίδρασης της τιμής του πετρελαίου στον πληθωρισμό!

Δεύτερον, το momentum στον πληθωρισμό, ήτοι η μεγάλη επίδραση του παρελθόντος πληθωρισμού στον τρέχοντα πληθωρισμό, σημαίνει ότι η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού μάλλον θα λάβει χώρα με ιδιαίτερα αργά βήματα (σημείωση: το momentum του πληθωρισμού ισχύει, σε μεγάλο βαθμό, και στην υπόλοιπη Ευρωζώνη, κάτι που μάλλον σηματοδοτεί αργή μείωση των επιτοκίων πολιτικής).

Τρίτον, οι (μεγάλες) μισθολογικές αυξήσεις μάλλον θα «πυροδοτήσουν» περαιτέρω αύξηση του ελληνικού πληθωρισμού, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ περί ελληνικού πληθωρισμού στο 2,1% τo 2026 και στο 1,9% το 2027 πολύ δύσκολα θα επαληθευθούν.

*Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool.

** Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Καθημερινή της Κυριακής. 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News