Ψήφος στους αποδήμους χωρίς περιορισμούς!

Πώς βλέπει η Ελλάδα τους Ελληνες της διασποράς; Από τη μια καμαρώνει με τους Ελληνες σπουδαίους επιστήμονες, ακαδημαϊκούς, καθηγητές, γιατρούς, ηγέτες στις τέχνες κ.λπ. που διαπρέπουν στο εξωτερικό. Από την άλλη τους βλέπει σαν ένα κομμάτι του Ελληνισμού που διέφυγε από την πατρίδα, λιποτάκτησε θα έλεγαν κάποιοι και δεν υφίσταται τα πάνδεινα της ντόπιας ελληνικής πραγματικότητας. Επιπλέον, η διασπορά δεν είναι ομοιογενής, με μεγάλες διαφορές ετών διαβίωσης στο εξωτερικό για όσους –περίπου ένα εκατ.– γεννήθηκαν στην Ελλάδα και ζουν στο εξωτερικό. Και πέρα από αυτούς, ιδιαίτερα στην Αμερική και την Αυστραλία υπάρχουν και πάνω από ένα εκατομμύριο γεννημένοι στην ξενιτιά με ελληνική καταγωγή.

Πώς βλέπει η Ελλάδα τους ομογενείς; Πρώτον, σαν επενδυτές. Το ελληνικό κράτος κάνει τεράστιες προσπάθειες να πείσει τους ομογενείς να επενδύσουν στην Ελλάδα, με μέτριες επιδόσεις. Δεύτερον, σαν τουρίστες. Οι διαφημίσεις του ΕΟΤ είναι πολύ πιο συνηθισμένες στα ομογενειακά Μέσα παρά στα ξένα. Τρίτον, σαν «λομπίστες», γιατί παραδόξως νομίζουν οι ελληνικές εφημερίδες ότι οι ομογενείς μπορούν σχεδόν μαγικά να αλλάξουν την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ προς το συμφέρον της Ελλάδας.

Η ιδέα ότι αυτοί οι «ξένοι» πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα με τους ντόπιους και να ψηφίζουν στις ελληνικές εκλογές από τον τόπο που διαμένουν για πολλούς είναι προφανής, αλλά για άλλους είναι παράξενη, ακόμη και άδικη. Ομως το ελληνικό Σύνταγμα έχει δώσει το δικαίωμα σε όλους όσοι γεννήθηκαν στην Ελλάδα, και γενικότερα στους κατόχους ελληνικού διαβατηρίου ή ταυτότητας, να ψηφίζουν κάνοντας το ταξίδι στην Ελλάδα. Το διακύβευμα του σημερινού νομοσχεδίου είναι αν η ελληνική Βουλή θα τους διευκολύνει να ψηφίζουν στον τόπο διαμονής τους στο εξωτερικό. Με θάρρος και βαθιά πίστη στη δημοκρατία η Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη προσπαθεί να το καθιερώσει. Ομως, αυτή την ελάχιστη διευκόλυνση/βοήθεια προς τους αποδήμους, μικρόψυχοι βουλευτές και κόμματα δεν θέλουν να τη δώσουν.

Μερικά κόμματα μετράνε τα κουκιά, «θα ψηφίσουν οι απόδημοι εμάς ή τους άλλους;». Με αυτή τη λογική, το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισαν στην προηγούμενη Βουλή να αφαιρέσουν το δικαίωμα ψήφου στο εξωτερικό από το 99% των Ελλήνων της Αμερικής, βάζοντας επαχθείς όρους διαμονής στην Ελλάδα και πρόσφατης φορολογικής δήλωσης. Οι όροι αυτοί ήταν 100% προσχηματικοί και βασίζονταν στον (ίσως σωστό) φόβο των αριστερών κομμάτων ότι οι Ελληνοαμερικανοί και οι Ελληνοαυστραλοί δεν θα υπερψήφιζαν ούτε το κόμμα του Μπρέζνιεφ ούτε το κόμμα που έπαιξε κορώνα – γράμματα την τύχη της χώρας με την ακροβασία του δημοψηφίσματος.

Μερικά κόμματα, προς τιμήν τους, δήλωσαν ότι θα υπερψηφίσουν τον νόμο. Αλλα κόμματα «το σκέφτονται» και θα ψηφίσουν ανάλογα με το τι ανταλλάγματα θα πάρουν από τη Ν.Δ. σε άλλα θέματα. Αυτή η στάση καιροσκοπισμού δείχνει μια βαθιά αντιδημοκρατική προκατάληψη. Σε αυτό το παιχνίδι οι ομογενείς δεν έχουν να «δώσουν κάτι», γιατί δεν αντιπροσωπεύονται στη Βουλή. Εχουν λιγότερα δικαιώματα και από την κατώτατη τάξη της αρχαίας Ρώμης, τους πληβείους.

Παρά τα μικροπολιτικά παιχνίδια και τον καιροσκοπισμό, υπάρχει ακόμη η ευκαιρία να είναι η υπερψήφιση αυτού του νόμου μια λαμπρή, καινούργια αρχή στις σχέσεις αποδήμων και Ελλάδας. Εάν περάσει το νομοσχέδιο θα βοηθήσει στη σύσφιγξη των σχέσεων των ομογενών με την πατρίδα. Θα βοηθήσει την Ελλάδα με την αυξανόμενη συμμετοχή Ελλήνων του εξωτερικού στα εθνικά θέματα όπως συζητούνται π.χ. στην Αμερική. Επίσης θα βελτιώσει τη συμμετοχή των αποδήμων στα κοινά της πατρίδας, φέρνοντας την εμπειρία τους από άλλα κράτη. Παρότι δεν είναι στο σημερινό νομοσχέδιο, πιστεύω ότι ο βέλτιστος τρόπος ψηφοφορίας των αποδήμων είναι με επιστολική ψήφο, που ελπίζω να καθιερωθεί σύντομα.

Πέρα από αυτόν τον νόμο υπάρχουν αρκετά βήματα που χρειάζεται να κάνει το υπουργείο Εξωτερικών για στενότερες σχέσεις με τους ομογενείς και ιδιαίτερα με τους Ελληνες της Αμερικής. Οι τελικές αποφάσεις στις σχέσεις Αθήνας – Αγκυρας θα ληφθούν στην Ουάσιγκτον. Οι Ελληνες της Αμερικής θα μπορούσαν να παίξουν καθοριστικό ρόλο υπέρ της Ελλάδας, αλλά απαιτούνται τα εξής: Πρώτον, πρέπει το ΥΠΕΞ να συνομιλεί με τους ομογενείς όπου βρίσκονται. Δηλαδή τα ελληνικά προξενεία να γνωρίζουν τους ομογενείς της περιοχής τους, να έχουν τουλάχιστον το e-mail τους και να τους προσκαλούν σε συζητήσεις, π.χ. για πολιτιστικά θέματα. Δεύτερον, το ΥΠΕΞ χρειάζεται να ξεπεράσει τη μακροχρόνια μουγκαμάρα του. Πρέπει να μιλάει ανοιχτά και με πίστη για τις ελληνικές θέσεις και στην Ελλάδα και στην Αμερική, και σε όλο τον κόσμο, και ιδιαίτερα στους ομογενείς. Οι ελληνικές θέσεις σπάνια γράφονται στις αμερικανικές εφημερίδες γιατί δεν «κυνήγησε» το ΥΠΕΞ τις εφημερίδες να τις γράψουν. Πέρα απ ότις μικρές ελληνοαμερικανικές οργανώσεις, η Ελλάδα χρειάζεται λόμπι από επαγγελματίες λομπίστες, όχι Ελληνες, ούτε Ελληνοαμερικανού ς. Και αυτό το επαγγελματικό λόμπι πρέπει να προσπαθεί να επηρεάζει όλους, και τους Ρεπουμπλικανούς, και τους Δημοκρατικούς, και το Κογκρέσο, και τον Λευκό Οίκο. Η Τουρκία δαπανά σε λόμπι πάνω από 100 εκατ. δολάρια τον χρόνο, εμείς τίποτα. Τρίτον, πρέπει οι μικρές ελληνοαμερικανικές οργανώσεις να γίνουν πολύ μεγαλύτερες, όπως π.χ. οι εβραϊκές οργανώσεις στις ΗΠΑ. Οσο κι αν είναι το δίκιο με το μέρος μας, οι αριθμοί δυνητικών ψηφοφόρων και χρηματοδοτών παίζουν μεγάλο ρόλο στην επιρροή ενός λόμπι. Τέταρτον, όλα αυτά πρέπει να αρχίσουν αμέσως αλλά και να είναι μια μακροχρόνια και διαρκής επένδυση της Ελλάδας και προς τους ομογενείς αλλά και προς την Αμερική και όλο τον κόσμο. Ας είναι ο νόμος για την καθολική ψήφο των αποδήμων μια καλή αρχή!

* Ο κ. Νίκος Οικονομίδης είναι καθηγητής στο Stern School of Business του New York University.

** Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Καθημερινή της Κυριακής. 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News