Τεχνητή νοημοσύνη και νέες εργασιακές σχέσεις.
Η τεχνολογία αλλάζει το περιεχόμενο της εργασίας εδώ και, τουλάχιστον, δύο αιώνες. Από την 1η βιομηχανική επανάσταση στην σύγχρονη 4η. Η τεχνολογία δίνει στους εργαζομένους και στην κοινωνία νέες παραγωγικές δυνάμεις. Οι μηχανές της 1ης βιομηχανικής επανάστασης, η γραμμή παραγωγής της 2ης, και τα ρομπότ της 3ης, έδωσαν τη δυνατότητα στην ανθρώπινη εργασία να εκτελεί καθήκοντα πέρα από τις φυσικές ικανότητες του ανθρωπίνου σώματος. Οι υπολογιστές της 3ης βιομηχανικής επανάστασης έδωσαν την δυνατότητα στην ανθρώπινη πνευματική εργασία να εκτελεί υπολογισμούς που θα χρειάζονταν χρόνια για να γίνουν. Η τεχνολογία έχει αυξήσει την παραγωγικότητα της εργασίας και η παραγωγικότητα της εργασίας την κοινωνική ευημερία. Η εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) και ακόμη περισσότερο της γενετικής ΤΝ έχει ανάλογα, αλλά σε εκθετικό βαθμό, αποτελέσματα στην σύγχρονη εργασιακή διαδικασία.
Η ιστορία δείχνει ότι οι νέες τεχνολογίες αναδιαμορφώνουν τις κοινωνίες. Η ΤΝ έχει ήδη αλλάξει τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε. Κάνει τα τηλέφωνά μας να κατανοούν ό,τι λέμε και να συντάσσουν κείμενα-μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Έως πρόσφατα η ΤΝ παρέμενε στο παρασκήνιο, π.χ. βελτιστοποιώντας τις επιχειρηματικές διαδικασίες ή δημιουργώντας συστάσεις για το επόμενο προϊόν προς αγορά. Η πρόσφατη ταχεία ανάπτυξη της γενετικής ΤΝ αυξάνει σημαντικά τον αντίκτυπο της ΤΝ συνολικά. Η ανάπτυξη της γενετικής ΤΝ, και άλλων τεχνολογιών ΤΝ, θα βοηθήσει στην επιτάχυνση αύξησης της παραγωγικότητας, αντισταθμίζοντας εν μέρει τη μείωση του ρυθμού αύξησης της απασχόλησης, δίνοντας την ευκαιρία για μία νέα περίοδο βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης.
Οι τεχνολογίες αυτοματισμού προηγούμενης γενεάς ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικές στην αυτοματοποίηση εργασιών διαχείρισης δεδομένων, την συλλογή και την επεξεργασία τους. Η γενετική ΤΝ αυξάνει ακόμη περισσότερο τις δυνατότητες αυτοματοποίησης παρομοίων εργασιακών καθηκόντων, επηρεάζοντας και τις εργασίες (και τους εργαζομένους) της γνώσης, ιδιαίτερα σε δραστηριότητες που περιλαμβάνουν τη λήψη αποφάσεων και τη συνεργασία, για τις οποίες προηγουμένως υπήρχαν ελάχιστες ή περιορισμένες δυνατότητες αυτοματοποίησης.
Ωστόσο το ανθρώπινο δυναμικό που επηρεάζεται ριζικά από την τεχνολογία θα πρέπει να στραφεί σε άλλες εργασιακές δραστηριότητες, άλλα νέα επαγγέλματα. Ενώ το ανθρώπινο δυναμικό που θα παραμείνει στα ίδια επαγγέλματα, θα δει τον συνδυασμό των δραστηριοτήτων του, των καθηκόντων του, να αλλάζει. Δηλαδή η ΤΝ δημιουργεί, εκτός από ευκαιρίες, νέες και σημαντικές προκλήσεις. Δεδομένου του ρυθμού με τον οποίο υιοθετείται η γενετική ΤΝ υπάρχει άμεση ανάγκη προετοιμασίας για την αντιμετώπιση των ευκαιριών και των κινδύνων, λόγω της (μεγάλης) κλίμακας και του (αχαρτογράφητου) εύρους των «μεταβάσεων» του ανθρωπίνου δυναμικού από επάγγελμα σε επάγγελμα και σε νέο μίγμα καθηκόντων εξελισσομένων επαγγελμάτων.
Με δύο λόγια, οι τεχνολογίες ΤΝ έχουν σημαντικές επιπτώσεις στον χώρο εργασίας. Εργαζόμενοι και επιχειρήσεις θα αντιμετωπίσουν, αντιμετωπίζουν ήδη, σημαντικές προσαρμογές. Συνεπάγονται μεν πραγματικές ευκαιρίες για αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων και των επιχειρήσεων, δημιουργία νέων καθηκόντων και επαγγελμάτων, βελτίωση της ποιότητας της εργασίας για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις, συνδέονται δε με νέες προκλήσεις προς ρύθμιση όσον αφορά την ποιότητα της εργασίας και την θέση των ανθρώπων στο εργασιακό περιβάλλον. Συν τα βασικά ηθικά ζητήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη χρήση της ΤΝ στην εργασιακή διαδικασία: διακρίσεις ή υπερβολική παρακολούθηση, διαφάνεια, ασφάλεια, λογοδοσία και δεοντολογία.
Η ΤΝ μπορεί να αξιοποιηθεί στρατηγικά στην Ελλάδα, να μας βοηθήσει να απαντήσουμε τις πολλές οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σχεδόν σε κάθε τομέα. Να αξιοποιήσουμε τα οφέλη βασιζόμενοι στις ικανότητες των συγχρόνων επιχειρήσεων κάθε μεγέθους να επενδύουν και να ερευνούν, να διαθέτουν και να αναπτύσσουν το ειδικευμένο εργατικό δυναμικό και το ανθρώπινο κεφάλαιό τους, σε μια δυναμική νέα οικονομία που αξιοποιεί δεδομένα υψηλής συχνότητας (την πρώτη ύλη της ΤΝ), με τις κατάλληλες υποδομές και ένα πλαίσιο εντός του οποίου θα χρησιμοποιείται η ΤΝ, ως συλλογή νέων τεχνολογιών, θέτοντας στην πρωτοκαθεδρία και αναπτύσσοντας την δική μας ανθρώπινη νοημοσύνη.
* Ο Χρήστος Α. Ιωάννου είναι οικονομολόγος.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
