Ενεργειακή μετάβαση εν μέσω γεωπολιτικών εντάσεων: Το δύσκολο σταυρόλεξο για την Ευρώπη
Μία δύσκολη άσκηση ισορροπίας αντιμετωπίζει η Ευρώπη, σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης Scope Ratings, καθώς καλείται να διαχειριστεί την ενεργειακή μετάβαση εν μέσω μιας γεωπολιτικής κρίσης.
«Οι αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις έχουν προσθέσει μία νέα διάσταση στη μετάβαση της Ευρώπης προς μία χαμηλών ρύπων οικονομία, σπρώχνοντας την ενεργειακή ασφάλεια και βιωσιμότητα πιο ψηλά στην ατζέντα», σημειώνουν οι αναλυτές της Scope. Και τονίζουν ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε δύσκολη θέση στο ζήτημα των κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας καθώς οι εντάσεις με την Ουκρανία κλιμακώνονται: Οι όποιες κυρώσεις στο ρωσικό φυσικό αέριο θα περιορίσουν τις ροές προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για άγνωστο χρονικό διάστημα, την ώρα που τα αποθέματα εξαντλούνται με γρήγορους ρυθμούς.
Η ρωσική Gazprom προμήθευσε την Ε.Ε. με 146 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου το 2021, κάτι που σημαίνει ότι ευθύνεται περίπου για το 35% του φυσικού αερίου που καταναλώνει η Ευρώπη τον χρόνο.
Η εξάρτηση από το ρωσικό αέριο θα αυξηθεί περαιτέρω εάν και εφόσον ο αγωγός Nord Stream 2 τεθεί σε λειτουργία.
Και την ίδια στιγμή, η σχεδιαζόμενη ένταξη του φυσικού αερίου στο σύστημα ταξινόμησης της Ε.Ε., γνωστό ως taxononomy, αντανακλά τον ρόλο του ως σημαντικού μεταβατικού καυσίμου στη στροφή της Ευρώπης προς την οικονομία χαμηλών ρύπων.
Επομένως, η εξάρτηση της Ε.Ε. από το εισαγόμενο αέριο αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς η χρήση του άνθρακα και της πυρηνικής ενέργειας καταργείται σταδιακά σε κάποιες χώρες και η εσωτερική παραγωγή αερίου εξακολουθεί να μειώνεται.
«Η σημερινή γεωπολιτική δυναμική τονίζει την ανάγκη για μια στενά συντονισμένη πανευρωπαϊκή ενεργειακή στρατηγική για να βελτιωθεί η μακροπρόθεσμη ενεργειακή ασφάλεια και βιωσιμότητα», σημειώνουν οι αναλυτές της Scope.
Η προτεραιοποίηση και η επιτάχυνση αυτών των προσπαθειών θα έστελνε επίσης ένα μήνυμα στη Ρωσία ότι η κλιμάκωση της σύγκρουσης με την Ουκρανία τελικά θα μειώσει, αντί να αυξήσει την ευρωπαϊκή ζήτηση για ρωσικά καύσιμα. Και αυτό, την ώρα που ο ενεργειακός τομέας παραμένει ο βασικός πυλώνας της ρωσικής οικονομίας, με τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου προς την ευρωπαϊκή αγορά να φέρνουν έσοδα άνω των 90 δισ. δολαρίων στη χώρα τον τελευταίο χρόνο.
Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, η Ε.Ε. πιθανότατα θα μπορούσε να αντέξει μία μεγάλης κλίμακας διατάραξη των ροών φυσικού αερίου από τη Ρωσία έως το καλοκαίρι, μέσω ενός συνδυασμού υψηλότερων εισαγωγών LNG από τις ΗΠΑ και το Κατάρ, αξιοποίησης των αποθεμάτων που βρίσκονται σε αποθήκες και μείωσης της ζήτησης, εκτιμά η Scope Ratings.
Όμως, ακόμα και σε αυτό το σενάριο, οι αυξήσεις τιμών θα είναι πολύ επιβαρυντικές για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Επιπλέον, εάν οι ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία σταματήσουν για παρατεταμένο διάστημα –ανάλογα και με τις καιρικές συνθήκες- τα αποθέματα κάποιων χωρών θα μπορούσαν να εξαντληθούν γρήγορα.
Σε ένα τέτοιο σενάριο, χώρες όπως η Γερμανία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία κινδυνεύουν περισσότερο, καθώς έχουν υψηλά ποσοστά φυσικού αερίου στο μείγμα της ενέργειας που καταναλώνουν και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές από τη Ρωσία.
Αντίθετα, η Γαλλία και η Ισπανία, που είναι οι δύο μεγαλύτεροι εισαγωγείς LNG στην Ε.Ε., έχουν πολύ μικρότερη εξάρτηση από το ρωσικό αέριο.
Την ίδια στιγμή, η Ευρώπη είναι ευάλωτη και εξαιτίας των χαμηλών επιπέδων του αποθηκευμένου αερίου, το οποίο έπεσε στο 37,7% της συνολικής δυναμικότητας στις 31 Ιανουαρίου του 2022, έναντι 51,7% που ήταν την ίδια εποχή πέρυσι.
Με βάση αυτό το κριτήριο, η Scope σημειώνει ότι πιο ευάλωτες σε ένα ακραίο σενάριο είναι η Γερμανία, η Αυστρία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία. Όμως, οι επιπτώσεις μπορούν να μετριαστούν σε κάποιο βαθμό ανάλογα με τη διασύνδεση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας και τη δυνατότητα της αναδιανομής των προμηθειών ανάμεσα στις χώρες.
Διαβάστε επίσης:
Capital Economics: Τι σημαίνει για την Ευρωζώνη μία ρωσική εισβολή στην Ουκρανία
Η εξάρτηση της Γερμανίας από το ρωσικό αέριο
Κομισιόν: «Παγώνει» ο Nord Stream 2 – Στην επιφάνεια οι ανησυχίες για την Ρωσία
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
