Ενέργεια και ακρίβεια: Η συνάντηση της Λουμπλιάνας και οι «νόμοι» της αγοράς
Με ανάμεικτες προσδοκίες ως προς το τελικό αποτέλεσμα η ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας και εκατομμύρια καταναλωτές στρέφουν το βλέμμα στο άτυπο συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της Ευρώπης που πρόκειται να λάβει χώρα αύριο Τετάρτη. Κεντρικό ζητούμενο πώς θα σταματήσει το ράλι τιμών στην αγορά ενέργειας και δεν θα εξελιχθεί (περαιτέρω) στον χειρότερο εφιάλτη για προμηθευτές και καταναλωτές από την χαμηλή και μέση τάση μέχρι την υψηλή τάση, επιφέροντας εν τέλει ισχυρό πλήγμα και στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.
Με τις τιμές φυσικού αερίου και δικαιωμάτων ρύπων – βασικοί συντελεστές στην διαμόρφωση της τιμής χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας – να καταγράφουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο τις τελευταίες 15 μέρες, ήδη μια σειρά χώρες της Ευρώπης έχουν αποφασίσει την πρώτη δέσμη μέτρων σε εθνικό επίπεδο, δίχως θεαματικά αποτελέσματα μέχρι στιγμής. Ταυτόχρονα προκρίνουν την «λύση» μιας κεντρικής παρέμβασης σε επίπεδο Ευρώπης ως έσχατη σωτήρια λύση. Δίχως να γνωρίζει κανείς αν και ποιες ειδήσεις θα βγουν από το άτυπο συμβούλιο στη Λουμπλιάνα, όπου και θα μεταβεί ο ΥΠΕΝ Κώστας Σκρέκας, είναι σχεδόν δεδομένο πως πολλοί υπουργοί θα καταθέσουν εισηγήσεις για συγκράτηση των τιμών.
Μόλις εχθές το συμβόλαιο Οκτωβρίου του δείκτη TTF ξεπέρασε τα 70 ευρώ/MWh, κλείνοντας στα 72.75 ευρώ και καταγράφοντας ημερήσια αύξηση 11.7%. Ακόμη μεγαλύτερο άλμα έκανε ο δείκτης τιμής του Ηνωμένου Βασιλείου φτάνοντας για τα συμβόλαια Οκτωβρίου στα 184.93 ευρώ/MWh, ήτοι ημερήσια αύξηση 13.5%. Αντίστοιχα το benchmark Δεκεμβρίου για τα δικαιώματα ρύπων έκλεισε στα 60.69 ευρώ/τόνος.
Σε μια τελευταία εξέλιξη, η ισπανική κυβέρνηση με επιστολή της προς την Κομισιόν, επισημαίνει τον κίνδυνο που ενέχει το ράλι τιμών για τα σχέδια απανθρακοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Η κατάσταση με τις πολύ υψηλές τιμές ενέργειας δεν θέτουν σε κίνδυνο μόνο την εξαιρετικά αναγκαία ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλά ταυτόχρονα ενδέχεται να εκτροχιάσουν την στρατηγική απανθρακοποίησης», αναφέρουν οι Υπουργοί Ενέργειας και Οικονομίας της Ισπανίας, Τερέζα Ριμπέρα και Νάντια Καλβίνο σε γράμμα τους προς τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν Φρανς Τίμμερμανς και τους επιτρόπους Βεστάγκερ και Σίμσον. Το γράμμα στάλθηκε αφότου οι spot τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ισπανική αγορά έφτασαν στο ιστορικό υψηλό των 188 ευρώ/MWh την περασμένη εβδομάδα.
Η ισπανική κυβέρνηση εξέδωσε πρόσφατα διάταγμα για να περιορίσει τις τιμές της λιανικής. Οι αναλυτές της Eurasia εκτιμούν πως εάν περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ μιμηθούν την Ισπανία, δίνοντας προτεραιότητα στη φθηνή ενέργεια έναντι της πράσινης μετάβασης, η αξιοπιστία της ΕΕ ως ηγέτιδα δύναμη στην προώθηση της κλιματικής στρατηγικής ενδέχεται να δεχτεί ισχυρό πλήγμα.
Ζητούμενο επομένως παραμένει αν μια κεντρική παρέμβαση σε επίπεδο ΕΕ δείξει τέτοια αποτελεσματικότητα ώστε να εξαλείψει τα «σύννεφα» του ευρωσκεπτικισμού που αναπτύσσεται και σκεπάζει τις πολιτικές της πράσινης μετάβασης. Η κυβέρνηση της Πολωνίας, μόλις εχθές, ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει την εξόρυξη άνθρακα στα σύνορα με την Τσεχία παρά το γεγονός ότι επιβαρύνεται με πρόστιμο 500,000 ευρώ ημερησίως από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την μη απόσυρση και παύση των ορυχείων. Η απόφαση του Δικαστηρίου εκδόθηκε εχθές. Από την πλευρά της η πολωνική κυβέρνηση αναφέρει πως θα συνεχίσει την λειτουργία του ορυχείου Turow, υποστηρίζοντας ότι η τυχόν αναστολή λειτουργίας του θέτει σε κίνδυνο την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Το ορυχείο προμηθεύει ένα σταθμό ηλεκτροπαραγωγής που καλύπτει σχεδόν το 7% της ζήτησης της σε ηλεκτρική ενέργεια. «Το πρόστιμο του δικαστηρίου είναι δυσανάλογο με την κατάσταση και δεν δικαιολογείται από τα γεγονότα», επισημαίνει χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος τύπου της κυβέρνησης.
Ένας δεύτερος λόγος που ενδέχεται να περιορίσει την αποτελεσματικότητα των μέτρων για την αποκλιμάκωση των τιμών είναι οι καλύτερες τιμές που δίνονται για φορτία LNG στην αγορά της Ασίας (δείκτης Ιαπωνίας-Κορέας) έναντι της Ευρώπης.
Σε ό,τι αφορά τα φορτία LNG, όπως γράφει το Bloomberg, η Ευρώπη πέρασε από το πλεόνασμα στο έλλειμμα σε μόλις δύο χρόνια. Αυτό οφείλεται στην αυξημένη ζήτηση στην Ασία, καθώς η Κίνα βγήκε γρήγορα από την παγκόσμια πανδημία. Αρκεί να σημειώσουμε ότι η Κίνα συνεχίζει να αυξάνει τις μηνιαίες εισαγωγές LNG, ωθούμενες από την υψηλή ζήτηση σε ηλεκτροπαραγωγή και βιομηχανικές δραστηριότητες.
Αρκεί να αναφέρουμε ότι η χώρα με την μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας παγκοσμίως εισήγαγε 6.65 εκατομμύρια τόνους LNG τον περασμένο μήνα, δηλαδή αύξηση της τάξης του 12.7% από χρόνο σε χρόνο, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Γενικής Διεύθυνσης Πελατών της χώρας. Το 2020, οι εισαγωγές της Κίνας έφτασαν τους 67.13 εκατομμύρια τόνους το 2020, κατατάσσοντας την στη δεύτερη θέση παγκοσμίως μετά την Ιαπωνία. Με δεδομένη ωστόσο την αυξημένη ζήτηση, η Κίνα αναμένεται να ξεπεράσει την Ιαπωνία φέτος και να βρεθεί στην πρώτη θέση στις εισαγωγές LNG παγκοσμίως.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News