Ποιες μεταρρυθμίσεις έρχονται στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας 

Την «αντίστροφη μέτρηση» για την εφαρμογή μιας ευρείας δέσμης μεταρρυθμίσεων στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας σηματοδοτούν τα επίσημα αποκαλυπτήρια του λεγόμενου Market Reform Plan που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο ημερίδας που πραγματοποίησε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.  

Το σχέδιο που καταρτίστηκε από τα εργαστήριο Ε3Μ του Πολυτεχνείου υπό τον καθηγητή Παντελή Κάπρο βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση και έχει ήδη αποσταλεί στη Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σε συνδυασμό με τη νέα Μελέτη Επάρκειας Ισχύος που καταρτίζει ο ΑΔΜΗΕ αποτελούν τις δυο μελέτες-προαπαιτούμενα σύμφωνα με την ενωσιακή νομοθεσία, ώστε να εξετάσουν οι Βρυξέλλες τις προϋποθέσεις θέσπισης Μηχανισμού Στρατηγικής Εφεδρείας –έως το 2023- και Μόνιμου Μηχανισμού Αποζημίωσης Διαθεσιμότητας Ισχύος (CRM) στη συνέχεια.

Όπως υπογράμμισε στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κώστας Σκρέκας, «το Market Reform Plan πρέπει να υλοποιηθεί για να λειτουργήσει η νέα δομή της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο του Target Model με διαφάνεια και δικαιοσύνη. Καθώς προχωράμε σε ταχεία απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων, αυτό έχει ως συνέπεια την υποχρεωτική αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα αλλά και την κατασκευή νέων μονάδων φυσικού αερίου που θα διασφαλίσουν την ενεργειακή επάρκεια και ασφάλεια εφοδιασμού. Γι’ αυτό το λόγο, επιδιώκουμε την θέσπιση Μηχανισμού Στρατηγικής Εφεδρείας για να διασφαλίσουμε την ενεργειακή επάρκεια, αλλά και Μηχανισμού Αποζημίωσης Διαθεσιμότητας Ισχύος (CRM) προκειμένου να βοηθήσουμε να ληφθούν επενδυτικές αποφάσεις και να είναι βιώσιμες οι μονάδες φυσικού αερίου που χρειαζόμαστε». 

Η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών κ. Αλεξάνδρα Σδούκου διευκρίνισε ότι  επιδίωξη του ΥΠΕΝ είναι να εφαρμοστεί βραχυπρόθεσμα (για 2 χρόνια) ο μηχανισμός στρατηγικής εφεδρείας «ως προστατευτικό δίχτυ για έκτακτες συνθήκες που μπορεί να απειλήσουν την επάρκεια του συστήματος», με την αποζημίωση κατόπιν διαγωνισμού μονάδων που θα βρίσκονται σε καθεστώς ψυχρής εφεδρείας για τα κόστη συντήρησης και λειτουργίας τους, έως ότου τεθούν σε λειτουργία οι νέες μονάδες φυσικού αερίου που είναι υπό κατασκευή. 

Ο πρόεδρος της ΡΑΕ, Επίκουρος Καθηγητής Αθανάσιος Δαγούμας υπογράμμισε από την πλευρά του πως το Market Reform Plan δίνει την ευκαιρία η χώρα μας να γίνει πρωτοπόρος πανευρωπαϊκά στη μεταρρύθμιση των χονδρεμπορικών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας, και όχι να ακολουθεί τις εξελίξεις, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. 

Χαιρετισμούς απηύθυναν ο πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΑΠΕΕΠ, Ι. Γιαρέντης, ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΕΧΕ, Γ. Ιωάννου, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μ. Μανουσάκης, και ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΕΔΔΗΕ, Α.Μάνος.
Βασικά σημεία του Market Reform Plan.

Στη συνέχεια, ο κ. Κάπρος παρουσίασε τα βασικά σημεία του Market Reform Plan τονίζοντας -μεταξύ άλλων- ότι η μελέτη έδειξε ότι υπάρχει πρόβλημα επάρκειας ισχύος αν αποσυρθούν οι λιγνιτικές μονάδες πριν ενταχθούν οι νέες μονάδες φυσικού αερίου αλλά και ότι η εξέταση της λειτουργίας του νέου τρόπου οργάνωσης της αγοράς (target model) που τέθηκε σε εφαρμογή από την 1η Νοεμβρίου έδειξε ότι δεν προέκυψαν δομικά προβλήματα, αλλά επιμέρους αστοχίες.

Σύμφωνα με την οικονομική ανάλυση που έχει γίνει στο Market Reform Plan, καμία κατηγορία μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με ορυκτά καύσιμα (λιγνιτικές-φυσικού αερίου) δεν κατόρθωσε να καλύψει τα λειτουργικά της κόστη από τα έσοδα των χονδρεμπορικών αγορών του Target Model κατά τους πρώτους έξι μήνες λειτουργίας του νέου μοντέλου  (Νοέμβριος 2020-Απρίλιος 2021).  

Ειδικότερα, τα έσοδα των λιγνιτικών μονάδων από τη συμμετοχή στις αγορές του Target Model κάλυψαν μόλις το 40% των δαπανών του, με τις συνολικές απώλειες για τη ΔΕΗ για τη λιγνιτική παραγωγή της να εκτιμώνται σε 140 εκατ. ευρώ. Εκτιμήσεις που επιβεβαιώνουν την πάγια θέση της ΔΕΗ ότι από καθαρά οικονομική άποψη θα έπρεπε να επιταχύνει την απολιγνιτοποίηση. Ωστόσο, καθώς αυτό θα έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού, η λύση που προκρίνεται είναι οι λιγνιτικές μονάδες να μην τεθούν εκτός λειτουργίας, αλλά εκτός χονδρεμπορικών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτή είναι η λογική πίσω από την πρόταση για Μηχανισμό Στρατηγικής Εφεδρείας, μέσω του οποίου η ΔΕΗ θα αποζημιώνεται για να διατηρήσει σε «επιφυλακή» το λιγνιτικό της χαρτοφυλάκιο έως το 2023. Έτσι θα μπορεί να διατηρεί τις μονάδες έτοιμες ανά πάσα στιγμή να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια, για να καλύψει τυχόν αιχμές της ζήτησης, χωρίς να ζημιώνεται οικονομικά. 

Με βάση το Market Reform Plan, ζημιογόνος ήταν η λειτουργία και για το σύνολο των μονάδων φυσικού αερίου, κατά 27,7 εκατομμύρια ευρώ την εξεταζόμενη περίοδο. Ειδικότερα, οι μονάδες αερίου είχαν έσοδα 83,1 ευρώ ανά μεγαβατώρα, τη στιγμή που οι συνολικές δαπάνες τους ανήλθαν σε 86,1 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Επομένως, εμφάνισαν ζημία 3,1 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

Μεταρρυθμίσεις σε έξι άξονες 

Στην έκθεση περιγράφεται επίσης ένα «μενού» μεταρρυθμίσεων που διαρθρώνεται σε έξι βασικούς άξονες:

1. Χονδρεμπορικές Αγορές Ηλεκτρικής Ενέργειας (συμμετοχή απόκρισης της ζήτησης και της αποθήκευσης ενέργειας, συμμετοχή ΑΠΕ με ευθύνη εξισορρόπησης κ.α.)
2. Ηλεκτρικές διασυνδέσεις και ενίσχυση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας (όπου πρώτη προτεραιότητα είναι η ολοκλήρωση της Γραμμής Μεταφοράς 400 ΚV Μεγαλόπολη-Πάτρα-Αχελώος που θα άρει τον κορεσμό του δικτύου της Πελοποννήσου) 
3. Ενίσχυση του ανταγωνισμού στη λιανική αγορά ρεύματος (μηχανισμός εποπτείας και παρακολούθησης της αγοράς από τη ΡΑΕ, ενεργοποίηση του σχεδίου για την άρση του μονοπωλίου της ΔΕΗ στον λιγνίτη, εισαγωγή των «πράσινων» PPA) 
4. Ενίσχυση της ρευστότητας στην προθεσμιακή αγορά του ΕΧΕ
5. Σχήματα στήριξης (ΑΠΕ, αποθήκευση, Στρατηγική Εφεδρεία, CRM) 
6. Άρση άλλων περιορισμών (π.χ. του «πλαφόν» 20% επί των πωλήσεων στα διμερή συμβόλαια με φυσική παράδοση των καθετοποιημένων παραγωγών) 

Τα επόμενα βήματα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα θέσει το Market Reform Plan σε δημόσια διαβούλευση για ένα μήνα. Στη συνέχεια, θα δημοσιοποιήσει την αξιολόγησή της για το Σχέδιο, την Μελέτη Επάρκειας Ισχύος και την Αξιολόγηση Βιωσιμότητας των Διαθέσιμων Πόρων. Η ελληνική κυβέρνηση θα λάβει υπόψη της τα συμπεράσματα της αξιολόγησης και θα τα ενσωματώσει στην τελική κοινοποίηση των φακέλων για τους Μηχανισμούς Στρατηγικής Εφεδρείας και Αποζημίωσης Διαθέσιμης Ισχύος (CRM).

Οι θέσεις της ΕΒΙΚΕΝ 

Ήδη η ΕΒΙΚΕΝ που εκπροσωπεί την ενεργοβόρο βιομηχανία τοποθετήθηκε δημόσια για τις παραδοχές του Market Reform Plan, τασσόμενη υπέρ της άμεσης θέσπισης του Μηχανισμού Στρατηγικής Εφεδρείας. Όπως αναφέρει, «είναι προφανές ότι τυχόν απόσυρση όλων των λιγνιτικών μονάδων μέσα στο 2021, θα δημιουργήσει de facto πρόβλημα επάρκειας ισχύος στο σύστημα, ιδιαίτερα στους μήνες αιχμής έως ότου τεθεί σε λειτουργία η νέα υπό κατασκευή μονάδα συνδυασμένου κύκλου ή/και η Πτολεμαΐδα 5. Συμφωνούμε απόλυτα ότι είναι αδήριτη ανάγκη να εφαρμοστεί άμεσα μηχανισμός στρατηγικής εφεδρείας, στον οποίο θα είναι δυνατή η ισότιμη συμμετοχή της Ζήτησης με όρους που προσιδιάζουν στα τεχνικά χαρακτηριστικά της».

Αντιθέτως, η ΕΒΙΚΕΝ τάσσεται κατά της υιοθέτησης του Μηχανισμού CRM, υποστηρίζοντας ότι δεν προκύπτει άμεση ανάγκη διότι οι μονάδες φυσικού αερίου είναι σήμερα κερδοφόρες και σε κάθε περίπτωση θα πρέπει πρώτα να υλοποιηθούν μεταρρυθμίσεις στις χονδρεμπορικές αγορές ενέργειας, όπως η επισήμανση και εξαίρεση των προσφορών που δεν αφορούν ανάγκες εξισορρόπησης και η διενέργεια δημοπρασιών εφεδρειών στο πλαίσιο της Προημερήσιας Αγοράς. Αναφέρει επίσης ότι ακόμα και με την παραδοχή της ταχείας ανάπτυξης των ΑΠΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, το μερίδιο του φυσικού αερίου στο ενεργειακό μείγμα θα διαμορφωθεί στο 33% (από 37% φέτος), που καταλήγει στα ίδια απόλυτα επίπεδα παραγωγής από μονάδες φυσικού αερίου, αν ληφθεί υπόψη η αύξηση του φορτίου. Καθώς δεν αναμένεται μείωση της παραγωγής από τις εν λόγω μονάδες με ορίζοντα το 2030, δεν προκύπτει απαραιτήτως μείωση των εσόδων από τις αγορές στις οποίες συμμετέχουν», καταλήγει.  

moneyreview.gr

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News