Τι σημαίνουν τα νέα lockdown για την οικονομία της Ευρώπης

Το δεύτερο κύμα της πανδημίας έχει δείξει για τα καλά τα «δόντια» του στην Ευρώπη αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να επιστρέψουν στη σκληρή λύση του lockdown. Αν και πρόκειται για μία πιο light εκδοχή της καραντίνας, που ζήσαμε την περασμένη άνοιξη, δεν παύει να προκαλεί ανησυχία για τις επιπτώσεις που θα έχει στην οικονομία, με τους αναλυτές να προειδοποιούν ότι ενισχύεται πια ο κίνδυνος μίας «διπλής βουτιάς» στην Ευρωζώνη, με το ΑΕΠ να επιστρέφει σε ύφεση το τέταρτο τρίμηνο ή στις αρχές του 2021 μετά την δυναμική ανάκαμψη του τρίτου τριμήνου. Η εναλλακτική πάντως- το να μην ληφθούν αποφασιστικά περιοριστικά μέτρα- θα μπορούσε να έχει ακόμη υψηλότερο τίμημα. 

Οι πρώτες χώρες που επέστρεψαν σε lockdown είναι οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης, η Γερμανία και η Γαλλία. Αυτές όμως έχουν και τα περιθώρια να επεκτείνουν για πολύ ακόμη το δίχτυ ασφαλείας για επιχειρήσεις και εργαζομένους. Για τις χώρες του Νότου τα περιθώρια είναι πιο σφιχτά, παρά την δημοσιονομική ευελιξία που έχουν εξασφαλίσει, αφού το χρέος τους κινείται ήδη σε πολύ υψηλά επίπεδα. Οι δημοσιονομικοί περιορισμοί σε συνδυασμό με το γεγονός ότι πρόκειται για οικονομίες με πολύ μεγάλη εξάρτηση από δοκιμαζόμενους κλάδους, όπως ο τουρισμός, εντείνουν την πίεση στον Νότο και θα μπορούσαν να διευρύνουν αισθητά το χάσμα με τον Βορρά. 

Το άνοιγμα της ψαλίδας είναι αυτό που επιχειρούν να αποφύγουν οι Βρυξέλλες με το Ταμείο Ανάκαμψης και την ενιαία έκδοση χρέους. Αν και οι αποφάσεις σηματοδοτούν ένα άλμα στην πορεία της Ε.Ε. προς την πραγματική δημοσιονομική ένωση, γίνεται το τελευταίο διάστημα φανερό πως η υλοποίησή τους δεν θα είναι εύκολη απόφαση. Οι πρώτες εκδόσεις κοινωνικών ομολόγων ήρθαν και κατέρριψαν κάθε ρεκόρ, αφού η αγορά ήταν διψασμένη για αυτές. Ωστόσο η οριστική συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης καθυστερεί. Σύμφωνα με υψηλόβαθμο Ευρωπαίο διπλωμάτη είναι πλέον ανέφικτος ο στόχος να ενεργοποιηθεί το Ταμείο την 1η Ιανουαρίου 2021. Οι καθυστερήσεις στην πρόσβαση των κρατών-μελών στους πόρους του ταμείου θα μπορούσε να αποδειχθεί για τα πιο ευάλωτα εξ αυτών άκρως επώδυνη. 

«Θα οδηγηθούμε από την ύφεση στην σύνθλιψη» προειδοποίησε ο Χουάν Κάρλος Ρόμπλες, μέλος του Γενικού Οικονομικού Συμβουλίου της Ισπανίας. «Η οικονομία έχει διαλυθεί και κινδυνεύουμε με βίαιη έκρηξη της ανεργίας. Το μεγάλο κύμα των απολύσεων πιθανότατα να έρθει στα τέλη του έτους» εκτίμησε. Το ΔΝΤ είχε εκτιμήσει, πριν ακόμη ληφθούν τα τελευταία μέτρα στην Ισπανία, ότι το ΑΕΠ της τέταρτης μεγαλύτερης οικονομίας του ευρώ θα συρρικνωθεί κατά 12,8% φέτος, ανακάμπτοντας 7,2% το 2021. Τώρα ακόμη και αυτή η πρόβλεψη- ειδικά για την ανάκαμψη του 2021- φαντάζει σε πολλούς υπερβολικά αισιόδοξη. 

Στην Ελλάδα, που σύμφωνα με το Euractiv, ανάλογα με τα επιδημιολογικά δεδομένα των επόμενων ημερών, θα μπορούσε να οδηγηθεί σε ένα lockdown ανάλογο με αυτό της Γαλλίας, το ΔΝΤ βλέπει ύφεση 9,5% φέτος και ρυθμούς ανάκαμψης μόλις 4,1% την επόμενη χρονιά. Η Ιταλία προβλέπεται να δει το ΑΕΠ της να συρρικνώνεται 10,6% φέτος και να αναπτύσσεται με ρυθμούς 5,2% το 2021. Συνολικά για τη ζώνη του ευρώ η πρόβλεψη του διεθνούς οργανισμού ήταν ύφεση 8,3% φέτος και ανάπτυξη 5,2% την επόμενη χρονιά. Και αυτή δεν είχε λάβει υπόψη τα τελευταία άκρως δυσμενή δεδομένα για την εξέλιξη της πανδημίας και τις αποφάσεις για lockdown. 

Το lockdown τρομάζει, αλλά η αδράνεια στοιχίζει 

Θα πρέπει πάντως να επισημάνουμε ότι το ΔΝΤ στην έκθεσή του για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές τόνιζε επίσης πως τα lockdown- όταν έρχονται εγκαίρως- μπορούν να βάλουν φρένο στην εξάπλωση του νέου κορωνοϊού και κατά συνέπεια να ανοίξουν το δρόμο για ταχύτερη οικονομική ανάκαμψη σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, αντισταθμίζοντας τις βραχυπρόθεσμες συνέπειες στην οικονομία. Οι αναλυτές του Ταμείου, όπως και άλλοι οικονομολόγοι διεθνώς, πιστεύουν ότι η αδράνεια απέναντι στην επέλαση του ιού θα είχε ακόμη υψηλότερο κόστος, ειδικά εάν είχε ως αποτέλεσμα να λυγίσουν τα εθνικά συστήματα υγείας. 

Ωστόσο επισημαίνουν και κάτι ακόμη: ότι ο άμεσος αντίκτυπος των lockdown τείνει να διευρύνει τις εγχώριες ανισότητες, αφού κάποιοι καλούνται να σηκώσουν μεγαλύτερο βάρος. Σύμφωνα με το ΔΝΤ οι αρνητικές επιπτώσεις είναι ισχυρότερες σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, εργαζομένους χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου, μειονότητες, μετανάστες και γυναίκες.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News