Κακάο: Η αύξηση των τιμών δεν θα πλήξει μόνο τους λάτρεις σοκολάτας

Σε κάθε ράλι των τιμών εμπορευμάτων, υπάρχει μία στιγμή που τα θεμελιώδη – προσφορά, ζήτηση και αποθέματα – δεν έχουν πλέον σημασία. Το κόστος των εμπορευμάτων σταματά να είναι τιμή και γίνεται ξαφνικά ένα νούμερο. Η αγορά παύει να έχει τάξη και κινείται χωρίς κανόνες. 

Είναι σαφές ότι η στιγμή αυτή έχει φθάσει για το κακάο. Σήμερα, τα προθεσμιακά κακάο στη Νέα Υόρκη ξεπέρασαν το επίπεδο των 10.000 δολαρίων ο μετρικός τόνος, κάτι που μέχρι πρότινος φαινόταν απίθανο. Σε όρους δολαρίου, αυξήθηκαν περισσότερο από 1.000 δολάρια μέσα σε δύο ημέρες – μία διακύμανση που στο παρελθόν θα χρειαζόταν ένα χρόνο για να γίνει. 

Αρχικά, τα προβλήματα του κακάο είχαν τις ρίζες τους στα θεμελιώδη στοιχεία, που προκλήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από μια σειρά προβλημάτων στις καλλιέργειες στη Δυτική Αφρική, την περιοχή που συνήθως παράγει περίπου το 75% της παγκόσμιας προσφοράς. Ένας συνδυασμός γήρανσης δέντρων, ασθενειών και κακοκαιρίας προκάλεσε το μεγαλύτερο έλλειμμα που παρατηρήθηκε στην αγορά κακάο εδώ και περισσότερες από έξι δεκαετίες.

Το αποτέλεσμα ήταν ένα εκρηκτικό ράλι τιμών που εκτίναξε το κακάο στα 6.000 δολάρια ο μετρικός τόνος τον Φεβρουάριο από 2.500 δολάρια πριν από ένα χρόνο, ξεπερνώντας το ρεκόρ του 1977. Αντιμετωπίζοντας ένα τεράστιο έλλειμμα, η αγορά έστειλε τις τιμές αρκετά υψηλότερα, ώστε να περιορίσει την κατανάλωση και να αποκαταστήσει την ισορροπία προσφοράς και ζήτησης. Αν και σε ονομαστικούς όρους οι τιμές του κακάο βρίσκονται σε επίπεδα ρεκόρ, σε πραγματικούς όρους – προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό – οι τιμές παραμένουν κάτω από τα ύψη της δεκαετίας του 1970. Το υψηλό ρεκόρ που σημειώθηκε τότε ισούται με περίπου 27.000 δολάρια ο τόνος σε σημερινά χρήματα.

Έκτοτε, ωστόσο, οι τιμές αυξήθηκαν κατακόρυφα, σημειώνοντας νέα ύψη σχεδόν καθημερινά. Ομολογουμένως, το έλλειμμα του κακάο είναι τόσο μεγάλο -τρία συνεχόμενα χρόνια ελλείψεων και πιθανώς έρχεται και τέταρτο- που απαιτούνται υψηλές τιμές για να περιοριστεί ουσιαστικά η κατανάλωση. Ωστόσο, οι τελευταίες εβδομάδες με καθημερινά υψηλά ιστορικά έχουν να κάνουν περισσότερο με οικονομικούς παράγοντες παρά με θεμελιώδη στοιχεία.

Για να καταλάβει κάποιος τι συμβαίνει πρέπει να εξετάσει τα επιμέρους χαρακτηριστικά της αγοράς. Γιατί ορισμένοι traders εξακολουθούν να διατηρούν αρνητικές θέσεις –δηλαδή πτωτικά στοιχήματα– στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κακάο, παρόλο που κάθε θεμελιώδες στοιχείο έχει δείξει υψηλότερες τιμές εδώ και αρκετούς μήνες; Ο λόγος είναι η αντιστάθμιση. Οι traders κακάο που κατέχουν θέσεις long στη φυσική αγορά – κατέχοντας αποθέματα κόκκων κακάο ή ημιεπεξεργασμένα προϊόντα όπως το βούτυρο και η σκόνη κακάο – συνήθως αντισταθμίζουν αυτό με την αντίθετη θέση στις χρηματοοικονομικές αγορές.

Η αναστάτωση στις αγορές μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στις εταιρείες εμπορίας κακάο, ακόμη και κατάρρευση. Αυτό συνέβη στις ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου το 2022, αναγκάζοντας αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να προσφέρουν πιστωτικές γραμμές χρηματοδοτούμενες από τους φορολογούμενους στους traders για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις περιθωρίου. Συνέβη επίσης στην αγορά βαμβακιού το 2008 και ξανά το 2011, προκαλώντας την κατάρρευση του ιστορικού εμπορικού οίκου Paul Reinhart.

Υπάρχει ακόμη ένα πρόβλημα. Επί του παρόντος, ορισμένοι έμποροι κακάο αντιμετωπίζουν αναντιστοιχία μεταξύ των φυσικών θέσεων long και των short οικονομικών τους θέσεων. Στην γλώσσα του κλάδου, είναι υπερβολικά αντισταθμισμένοι επειδή έχουν πωλήσει συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αξίας μεγαλύτερης από ό,τι κατέχουν σε πραγματικά προϊόντα. Ο λόγος; Η αποτυχία των καλλιεργειών μείωσε τις παραδόσεις, με τους εμπόρους να εξασφαλίζουν λιγότερους κόκκους και ημιεπεξεργασμένα προϊόντα από αυτά που είχαν αρχικά συμφωνήσει. Οι μονάδες επεξεργασίας κακάο στην Ακτή Ελεφαντοστού και στην Γκάνα, για παράδειγμα, έχουν σταματήσει να λειτουργούν λόγω έλλειψης προμήθειας, αποτυγχάνοντας να παραδώσουν προϊόντα που έχουν ήδη πωλήσει. Εάν παραδοθούν, ορισμένοι από αυτούς τους κόκκους και τα προϊόντα αποστέλλονται αργότερα από το αναμενόμενο, επομένως ορισμένοι έμποροι έχουν τις οικονομικές αντισταθμίσεις τους που καλύπτουν λάθος μήνες. Όλες αυτές οι αναντιστοιχίες αναγκάζουν τους traders να επαναγοράζουν τα αντισταθμίσματά τους σε υψηλότερες τιμές. 

Η ανοδική αγορά είναι σχεδόν αδύνατο να σταματήσει – μέχρι να σπάσει κάτι. Ας προετοιμαστούν λοιπόν οι καταναλωτές για την τρέχουσα αύξηση των τιμών κακάο που θα έχει ευρύτερες συνέπειες από το να ανεβάσει το κόστος του πασχαλινού αυγού.

moneyreview.gr με πληροφορίες από Bloomberg

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News