οι αξίες είναι σαν λαβύρινθος
Στα πλαίσια ενός παιχνιδιού, οι αξίες είναι απλές, μετρήσιμες και ιεραρχημένες. Σχεδόν χοντροκομμένες. Ξέρουμε ακριβώς τι κάνουμε και για πιο λόγο, και αυτό είναι που κάνει τα παιχνίδια συναρπαστικά, ακόμη και εθιστικά. Η απλότητα των αξιών μας ξεκουράζει.
Στην πραγματικότητα, οι αξίες μας είναι πολύπλοκες και πολυδιάστατες, οι έννοιες εκλεπτυσμένες και οι λεπτομέρειες κουραστικές. Έτσι, ένας βασικός τρόπος που διαχρονικά οι ελίτ καταλαμβάνουν (καπελώνουν έλεγαν οι παλιοί) τα κοινωνικά κινήματα και τα εκμεταλλεύονται για ίδιο όφελος είναι μέσω της παιχνιδοποίησης των αξιών (value gamification). Κάποιοι θεσμοί, που μπορεί να είναι και πολιτικά κόμματα αλλά και άλλες οργανωμένες συλλογικότητες, προσφέρουν, με λίγα λόγια, σε προβληματισμένους πολίτες, υπεραπλουστευμένες εκδοχές των αξιών που προσομοιάζουν σε παιχνίδι. Στο παρελθόν έχουμε δει τέτοιες υπεραπλουστεύσεις να οδηγούν σε στενάχωρα αποτελέσματα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
Αλλά έξω από τα παιχνίδια, η σαφήνεια των αξιών είναι μια φαντασία. Μία τέτοια περίπτωση εξελίσσεται στις αντιδράσεις για την αδειοδότηση της μη κρατικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι πιο επικριτικοί πολέμιοι των εν εξελίξει σχεδίων μιλούν για ιδιωτικοποίηση της παιδείας. Η λεπτή αλλά εμπρηστική αυτή διαφορά (μία από πολλές) στην εκφορά του λόγου προσφέρει μία πολύ απλούστερη εκδοχή από την πραγματικότητα, αξιοποιώντας τον κλασικό μηχανισμό της παιχνιδοποίησης.
Μέχρις εδώ, δικαίωμά τους. Αλλά οι αντιδράσεις αυτές έχουν και ένα στοιχείο εξαιρετικά αντιδημοκρατικό. Οι προτάσεις αυτές για την παιδεία έρχονται από μία πρόσφατα εκλεγμένη κυβέρνηση με ευρεία πλειοψηφία. Επίσης, ήταν μέρος του προγραμματισμού της και πριν τις εκλογές, ήταν δηλαδή σε γνώση των εκλογέων όταν την επέλεξαν. Τέλος, κατά πως φαίνεται, συνεχίζει να έχει τη στήριξη της πλειοψηφίας, και μάλιστα μίας πλειοψηφίας ακόμη ευρύτερης από αυτή που εξέλεξε την κυβέρνηση. Σύμφωνα με (μία από πολλές) πρόσφατη δημοσκόπηση, το 59% της χώρας είναι υπέρ έναντι 37% κατά.
Και αυτό βεβαίως είναι δικαίωμά τους. Αλίμονο αν σε μία δημοκρατία η πλειοψηφία μπορούσε να επιβάλει τη σιωπή στη μειοψηφία. Αλλά οι αντιδράσεις δεν είναι μόνο λεκτικές. Μειοψηφία της μειοψηφίας έχει οδηγήσει τόσο πανεπιστημιακές σχολές όσο και σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να τελούν αυτή τη στιγμή υπό κατάληψη σε αντίδραση στον προτεινόμενο σχεδιασμό. Μία από τις συχνότερες υποβαθμίσεις των αξιών που επιχειρείται είναι ότι η ρύθμιση που προβλέπεται γίνεται για να διευκολύνει τις ελίτ.
Όταν όμως η μειοψηφία εμποδίζει την ομαλή λειτουργία της πλειοψηφίας για να διατηρήσει κάποια προνόμια, οφείλουμε να αναρωτηθούμε ποια, τελικά, είναι η ελίτ σε αυτό το παιχνίδι;
(Verse 1)
Σ’ έναν κόσμο όπου οι αξίες είναι σαν λαβύρινθος,
Ένα παιχνίδι αναπτύσσεται σε ένα πολύχρωμο θόρυβο.
Παίζοντας με την ουσία, κάνοντας την καθαρή,
Απλοποιήστε τις αξίες, αφήστε τις να χειροκροτούν.
(Pre-Chorus)
Οι θεσμοί υφαίνουν μια ιστορία,
Μια φαντασία που δεν αποτυγχάνει ποτέ.
Σαφήνεια στα παιχνίδια, ένα συναρπαστικό ταξίδι,
Στον κόσμο των αξιών, συχνά κρυβόμαστε.
(Chorus)
Η gamification των αξιών, ένα συναρπαστικό αίσθημα,
Στο παιχνίδι της ζωής, μια μεγάλη αφήγηση.
Απλοποιήστε το πολύπλοκο, κάντε το ένα κατόρθωμα,
Στον κόσμο των αξιών, θα είμαστε οι καλύτεροι.
(Verse 2)
Εκλεπτυσμένες και πλούσιες, οι αξίες μας κλονίζονται,
Αλλά οι θεσμοί προσφέρουν μια πιο απλή παρουσίαση.
Σαφήνεια στα παιχνίδια, ένα κάλεσμα για επίτευξη,
Εκτός των παιχνιδιών, οι αξίες μαγεύουν.
(Pre-Chorus)
Στο παιχνίδι, αναδύομαστε και πέφτουμε,
Οριοθετημένα, κατατακτήσιμα, πάνω απ ‘όλα.
Οι θεσμοί υφαίνουν ένα λαϊκιστικό τραγούδι,
Οι απλουστευμένες αξίες μας, μας συναρπάζουν.
(Chorus)
Η gamification των αξιών, ένα συναρπαστικό αίσθημα,
Στο παιχνίδι της ζωής, μια μεγάλη αφήγηση.
Απλοποιήστε το πολύπλοκο, κάντε το ένα κατόρθωμα,
Στον κόσμο των αξιών, θα είμαστε οι καλύτεροι.
(Bridge)
Στην Ελλάδα, ο μύθος έχει ειπωθεί,
Λαϊκιστικά κόμματα, αξίες υπερπουλημένες.
Η αντίδραση στη λιτότητα βρήκε τον δρόμο της,
Νεο-ναζί ανέβηκαν, μια τιμή για να πληρωθεί.
(Verse 3)
Υπεραπλουστευμένες αξίες, ένα λαϊκιστικό έπαθλο,
Στο πολιτικό παιχνίδι, μια επικίνδυνη άνοδος.
Αιχμαλώτισε την ουσία, ένα κοινωνικό χορό,
Εν όνομα των αξιών, παίρνουμε μια ευκαιρία.
(Pre-Chorus)
Τα παιχνίδια ενθουσιάζουν με το φως της σαφήνειας,
Αλλά στην πραγματικότητα, οι αξίες χάνονται.
Οι θεσμοί αντηχούν ένα τραγούδι σαν παιχνίδι,
Οι απλουστευμένες αξίες, εκείνες ανήκουν.
(Chorus)
Η gamification των αξιών, ένα συναρπαστικό αίσθημα,
Στο παιχνίδι της ζωής, μια μεγάλη αφήγηση.
Απλοποιήστε το πολύπλοκο, κάντε το ένα κατόρθωμα,
Στον κόσμο των αξιών, θα είμαστε οι καλύτεροι.
(Outro)
Άρα ας παίξουμε το παιχνίδι, με τις αξίες μπροστά,
Πλοηγηθείτε στον λαβύρινθο, την ημέρα και τη νύχτα.
Η gamification των αξιών, ένα μέλος για να μουρμουρίσει,
Στη συμφωνία της ζωής, ας οι αξίες κιθαρίσουν.
ChatGPT 3.5, Ιανουάριος 2024.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
