Τα συμβούλια ανταγωνιστικότητας ενισχύουν την οικονομία

Ο σημαντικός ρόλος της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας στις επιδόσεις της οικονομίας αναγνωρίζεται τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερο και πλέον πολλές χώρες αποφάσισαν να ιδρύσουν συμβούλια ανταγωνιστικότητας. Σήμερα υπάρχουν γύρω στα 21, από πέντε που υπήρχαν το 2014. Μελετώντας ένα ενδιαφέρον άρθρο που δημοσιεύτηκε στο International Productivity Monitor, αντιλαμβανόμαστε ότι αυτά τα συμβούλια παρουσιάζουν αρκετές ομοιότητες αλλά και διαφορές μεταξύ τους, οι οποίες επηρεάζουν τόσο το αποτέλεσμα που παράγουν όσο και τον βαθμό επιρροής των πορισμάτων τους στο κυβερνητικό έργο.

Η οργανωτική δομή, η σύνθεσή τους, καθώς και ο βαθμός ανεξαρτησίας περιλαμβάνονται στις διαφορές, ενώ οι ομοιότητες αφορούν τις προτεραιότητες στις οποίες εστιάζεται το ερευνητικό τους έργο και η διαμόρφωση των πολιτικών τους. Καταλαβαίνουμε δηλαδή ότι οι παρόμοιες διεθνείς προκλήσεις, όπως η πανδημία και η ψηφιοποίηση, επηρεάζει τις προτεραιότητές τους, καθώς και η κοινή αντίληψη σχετικά με τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγικότητα της οικονομίας και των επιχειρήσεων – π.χ. επενδύσεις, ανθρώπινο κεφάλαιο, καινοτομία, ψηφιοποίηση κ.λπ.

Μεγάλο ενδιαφέρον έχει ότι υπάρχουν και θέματα τα οποία δεν έχουν λάβει ακόμη τη δέουσα προσοχή από τα διάφορα συμβούλια παραγωγικότητας, όπως η σαφής σύνδεση της παραγωγικότητας με τα περιβαλλοντικά θέματα ή η σχέση ανάμεσα στην παραγωγικότητα, τις αμοιβές και τις κοινωνικές ανισότητες. Η πληθώρα των εργασιών και των μελετών των συμβουλίων εστιάζεται στα παρακάτω θέματα, που επηρεάζουν άμεσα την παραγωγικότητα:

α) Οι επενδύσεις σε φυσικό και άυλο κεφάλαιο.

β) Το ανθρώπινο κεφάλαιο και οι δεξιότητες.

γ) Η έρευνα και η ανάπτυξη σε διασύνδεση με την καινοτομία.

δ) Η ψηφιοποίηση.

ε) Η επιχειρηματικότητα και ο δυναμισμός της αγοράς (business dynamism).

Υπάρχουν όμως και έμμεσοι παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγικότητα, όπως τα κίνητρα προς τις εταιρείες, τις πολιτικές του εμπορίου, οι ΑΞΕ και οι διεθνείς αλυσίδες αξίας, οι συνθήκες του ανταγωνισμού και τα ρυθμιστικά πλαίσια, το επιχειρηματικό περιβάλλον, τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της οικονομίας (π.χ. η πρόσφατη στροφή των περισσοτέρων βιομηχανιών προς τις υπηρεσίες) και ο ρόλος της βιομηχανικής πολιτικής μιας οικονομίας. Πέρα απ’ αυτές τις γενικές πολιτικές, έχει γίνει αντιληπτό ότι τόσο ο ρόλος των περιφερειών όσο και ο ρόλος των πόλεων είναι ένα σχετικά καινούργιο στοιχείο που μπορεί να ενισχύει την παραγωγικότητα ή όχι. Επιπροσθέτως, η πράσινη μετάβαση και η ενέργεια σε σχέση με την παραγωγικότητα αποτελεί αντικείμενο ερευνών, με στόχο κυρίως την ελαχιστοποίηση του ρίσκου κατά τη μεταβατική περίοδο προς φιλικότερες με το περιβάλλον πολιτικές, χωρίς ταυτόχρονα να μειωθεί η παραγωγικότητα. Δύσκολο σταυρόλεξο! Βεβαίως οι εργασιακές σχέσεις, η κινητικότητα και η συμμετοχή στην απασχόληση επηρεάζουν την παραγωγικότητα, γι’ αυτό και γίνονται προσπάθειες διεύρυνσης των δεξαμενών των ταλέντων.

Η παρακολούθηση της πορείας αυτών των ιδρυμάτων αποτελεί μια πλούσια πηγή σκέψης και προσφέρεται στους ακαδημαϊκούς και τους διαμορφωτές πολιτικής, αλλά και κάθε άλλον ενδιαφερόμενο.

Οι επίσημες απαντήσεις των κυβερνήσεων στις υποδείξεις των συμβουλίων παραγωγικότητας, οι συνεργασίες μεταξύ των επιτροπών και των συμβουλίων σε διεθνές επίπεδο και η δέσμευση με τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, αλλά και όλους τους εμπλεκομένους στην οικονομία μπορούν να προσφέρουν πολλά και να υπογραμμίσουν τη σημασία που δίνει η κάθε κυβέρνηση στην παραγωγικότητα. Υπό μία προϋπόθεση: να εξασφαλίζεται στα συμβούλια η ανεξαρτησία των προτάσεων και η πρόσβαση σε όλα απαραίτητα στοιχεία για τεκμηριωμένες προτάσεις. Στην Ελλάδα έχουμε το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας, που έχει ιδρυθεί από το 2019, με βάση τη σύσταση της Ε.Ε., με το σκεπτικό της ανεξαρτησίας της γνώμης και είμαστε σίγουροι ότι το έργο του θα συνεχίσει να στηρίζει την παραγωγικότητα της χώρας μας.

Ο κ. Παναγιώτης Λιαργκόβας είναι πρόεδρος ΚΕΠΕ και μέλος Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας.

Η κ. Βενετία Κουσία είναι εκτελεστική διευθύντρια του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας.

* Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Καθημερινή της Κυριακής.