Γενιά Ζ

Η γενιά Ζ, δημογραφικά οριζόμενη, έχει διεθνώς κοινά ηλικιακά χαρακτηριστικά, καθώς είναι η γενιά των ψηφιακά (ή νέο-ψηφιακά) ιθαγενών στον σύγχρονο ψηφιακό κόσμο. Εντάσσεται, όμως, σε επιμέρους κοινωνίες και αγορές εργασίας με διαφορετικές ταχύτητες. Σε κοινωνίες και αγορές εργασίας φτιαγμένες από τους γονιούς της. Κάθε γενιά αναδιαμορφώνει τις αγορές εργασίας της, και η Ζ (θα) το κάνει. Οι αλλαγές γίνονται ήδη όχι μόνον ή κυρίως λόγω Ζ, αλλά λόγω και της 4ης βιομηχανικής τεχνολογικής επανάστασης στις κοινωνίες, όπου οι millennials  και οι Z έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. 

Προς ποια κατεύθυνση θα τις διαμορφώσει; Η τάση είναι προς την ευελιξία, προς την υβριδική εργασία, προς τη μεγαλύτερη ικανοποίηση από την εργασία, αλλά  και την νέα ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής. Εκτενείς διεθνείς αναλύσεις εντοπίζουν τις νέες στάσεις και τάσεις.  Όμως δεν αρκεί να παρακολουθούμε τις διεθνείς τάσεις και την διεθνή φιλολογία. Αναγκαίος και χρήσιμος είναι ο εντοπισμός στο εγχώριο γίγνεσθαι.  Όπου «αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα». Υπάρχει ανάγκη να γνωρίσουμε την δική μας γενιά Ζ. 

Η πληθυσμιακή ομάδα ηλικίας 20-9 ετών μας δίνει μια εικόνα για την κατάσταση της γενιάς Ζ στην ελληνική κοινωνία και τις αγορές εργασίας. Στον πληθυσμό μας είναι ο ένας και η μία στους δέκα. Πάνω από 1 εκατομμύριο. Πάνω από 250 χιλιάδες είναι στην εκπαίδευση. Σχεδόν 7 στους 10 του συνόλου ανήκουν ήδη στο εργατικό δυναμικό. Σχεδόν 680 χιλιάδες. Οι 520 χιλιάδες εργάζονται. Οι 160 χιλιάδες είναι άνεργοι. Σχεδόν 70 χιλιάδες δεν είναι πουθενά – ούτε στην εκπαίδευση, ούτε στην αγορά εργασίας  απασχολούμενοι ή άνεργοι, είναι «ανενεργοί». 

Από αυτούς που εργάζονται, το 80,4% απασχολούνται στον τριτογενή τομέα – οι περισσότεροι από τους μισούς (44%) στο εμπόριο, στα ξενοδοχεία, στην εστίαση. Το 83% απασχολούνται ως μισθωτοί, 430 χιλιάδες. Πενήντα χιλιάδες είναι αυτοαπασχολούμενοι χωρίς προσωπικό. Το 85% απασχολείται με καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Από το σύνολο των απασχολουμένων το 45% απασχολείται σε χειρωνακτικά επαγγέλματα χαμηλής εξειδίκευσης, ενώ το 31% σε επαγγέλματα υψηλής ειδίκευσης. Το 83% των μισθωτών απασχολουμένων (ή οι 356  χιλιάδες) έχουν σταθερή εργασία. 

Αυτή είναι μια εισαγωγή στο ποια και που είναι η γενιά Ζ στην Ελλάδα. Οι γονείς της έφτιαξαν μια κοινωνία και μια οικονομία χαμηλής και στενής παραγωγικής βάσης, χαμηλής παραγωγικότητας και η γενιά Ζ καλείται, αν τα καταφέρει, να την αλλάξει.  Άλλωστε ένα μέρος της γενιάς Ζ  είναι εκτός Ελλάδος, λόγω των χρεοκοπιών 2010-2012-2015 και της δεκαετούς κρίσης 2010-2019 που προκάλεσαν οι γονείς της. Η ελληνική οικονομία και οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν έχουν ακόμη σε ικανό βαθμό τις θέσεις και τις σχέσεις εργασίας που θα μπορούσαν να προσελκύσουν το μέρος της ελληνικής γενιάς Ζ που ανθεί στο εξωτερικό. 

Οι  ελληνικές επιχειρήσεις είναι λογιών και λογιών. Οι σύγχρονες, παραγωγικές, εξωστρεφείς του κατάλληλου μεγέθους επιχειρήσεις, οι επιχειρήσεις και οι κλάδοι που αξιοποιούν, δημιουργούν, αναπτύσσουν στελέχη, με επενδύσεις, ξένες και εγχώριες, ανταγωνιστικής παραγωγής και τεχνολογίας είναι σε καλύτερη θέση να προετοιμασθούν, να κατανοήσουν και να αξιοποιήσουν καλύτερα την ελληνική γενιά Ζ.  Αφού τη γνωρίσουν καλύτερα και επενδύσουν σε αυτήν. 

Δεν αρκεί μόνον να διαβάζουμε – και να αναπαραγάγουμε-  τα  διεθνή δημοσιεύματα. Η σύγχρονη διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού καλείται να  στραφεί και να επενδύσει στην εγχώρια γενιά Ζ. Και να κινηθεί έγκαιρα πλέον, οδηγώντας τις σύγχρονες επιχειρήσεις να έχουν επαφές και επικοινωνία με την εκπαίδευση και με τις νεότερες γενιές, με την γενιά Άλφα (την επόμενη της Ζ) που τώρα βρίσκεται στα γυμνάσια, τα λύκεια και τα πανεπιστήμια. 

Η σύγχρονη διοίκηση που αναδεικνύει και προωθεί  την εταιρική ευπραγία μέσα από τις αρχές της περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνης παραγωγής και επιχειρηματικότητας μπορεί να  έχει σύμμαχό της την γενιά Ζ και  τις αξίες της, όπως αυτές φαίνεται να διαμορφώνονται διεθνώς, κυρίως  στις  ανεπτυγμένες ελεύθερες κοινωνίες και στον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Το εάν η Ελλάδα μπορεί να γίνει με (και για)  τις γενιές Ζ και Άλφα ένα από τα καλά μέρη στην Ευρώπη για να εργαστούν, να ζήσουν, να δημιουργήσουν, να επενδύσουν, να κάνουν επιχειρήσεις είναι ένα δύσκολο ιστορικό στοίχημα μεγάλων  μεταρρυθμίσεων.

* Ο Χρήστος Α. Ιωάννου είναι οικονομολόγος

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News