Τι είναι το διευρυμένο πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων;
Με ποιον τρόπο συμβάλλει το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων στην εκπλήρωση της αποστολής της ΕΚΤ να διατηρεί τη σταθερότητα των τιμών;
Η ΕΚΤ ακολουθεί έναν συμμετρικό ορισμό της σταθερότητας των τιμών – ο υψηλός πληθωρισμός είναι εξίσου επικίνδυνος για την οικονομία όσο ο αποπληθωρισμός. Στο σημερινό περιβάλλον το οποίο χαρακτηρίζεται από υποτονική ανάπτυξη και χαμηλό πληθωρισμό, τα επιτόκια δεν επαρκούν από μόνα τους ως μέσο για τη διαμόρφωση του πληθωρισμού στο 2%. Η ΕΚΤ πρέπει να χρησιμοποιεί όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της για να εκπληρώνει την αποστολή της.
Το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων μπορεί να βοηθήσει την ΕΚΤ να προωθήσει την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ευρώπη;
Η αποστολή που έχει ανατεθεί στην ΕΚΤ είναι σαφής: να διατηρεί τη σταθερότητα των τιμών. Το πρόγραμμα αυτό θα συμβάλει ώστε ο πληθωρισμός να επανέλθει σε επίπεδα συμβατά με τον στόχο της ΕΚΤ. Θα βοηθήσει επίσης τις επιχειρήσεις στην Ευρώπη ώστε να έχουν καλύτερη πρόσβαση σε πιστώσεις, να προωθήσουν τις επενδύσεις, να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και με αυτό τον τρόπο να ενισχύσουν τη γενικότερη ανάπτυξη της οικονομίας, που είναι προϋπόθεση προκειμένου ο πληθωρισμός να επανέλθει, και να σταθεροποιηθεί, στο 2% μεσοπρόθεσμα. Με την επιφύλαξη του πρωταρχικού σκοπού που είναι η σταθερότητα των τιμών, τα παραπάνω είναι επίσης σημαντικοί στόχοι στους οποίους συμβάλλει η ΕΚΤ σύμφωνα με τη Συνθήκη (της ΕΕ).
Είναι νόμιμο το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων;
Ναι. Η ΕΚΤ εφαρμόζει τη νομισματική πολιτική στη ζώνη του ευρώ. Κατά την εκπλήρωση της αποστολής της να διατηρεί τη σταθερότητα των τιμών χρησιμοποιεί τα μέσα που προβλέπονται στις Συνθήκες. Οι οριστικές αγορές εμπορεύσιμων χρεογράφων αναφέρονται ρητά ως μέσο νομισματικής πολιτικής (στο άρθρο 18.1 του Καταστατικού του ΕΣΚΤ). Σ’ αυτές περιλαμβάνεται και η δυνατότητα αγοράς τίτλων όπως τα κρατικά ομόλογα, υπό την προϋπόθεση ότι αγοράζονται στη δευτερογενή αγορά από επενδυτές και όχι στην πρωτογενή αγορά, δηλαδή απευθείας από κράτη μέλη.
Το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων αποτελεί νομισματική χρηματοδότηση;
Η ΕΚΤ τηρεί αυστηρά την απαγόρευση της νομισματικής χρηματοδότησης, καθώς δεν πραγματοποιεί αγορές στην πρωτογενή αγορά. H EKT θα αγοράζει ομόλογα μόνο αφού διαμορφωθεί η τιμή στην αγορά. Έτσι, η ΕΚΤ δεν θα προκαλεί στρέβλωση στην τιμολόγηση του κινδύνου εκ μέρους της αγοράς.
Η ΕΚΤ είναι η μοναδική κεντρική τράπεζα που διενεργεί αγορές περιουσιακών στοιχείων;
Πολλές κεντρικές τράπεζες έχουν χρησιμοποιήσει τις οριστικές αγορές στο πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής τους. Η πρακτική αυτή, γνωστή και ως «ποσοτική χαλάρωση», έχει χρησιμοποιηθεί από τις κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιαπωνίας. Οι πράξεις ανοικτής αγοράς αποτελούν βασικό μέσο των κεντρικών τραπεζών, ακόμα και σε κανονικές συνθήκες. Οι οριστικές αγορές είναι χρήσιμες όταν δεν είναι δυνατή η περαιτέρω μείωση των επιτοκίων της κεντρικής τράπεζας. Οι πράξεις αυτές βοηθούν τις κεντρικές τράπεζες να εκπληρώνουν την αποστολή τους, η οποία στην περίπτωση της ΕΚΤ είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών, και με αυτό τον τρόπο να στηρίζουν την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Υπάρχει κίνδυνος το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων να οδηγήσει σε υψηλό πληθωρισμό;
Η ΕΚΤ έχει μέχρι τώρα εκπληρώσει με συνέπεια την αποστολή της να διατηρεί τον πληθωρισμό σε επίπεδα κάτω αλλά πλησίον του 2% μεσοπρόθεσμα, σύμφωνα με τον ποσοτικό ορισμό που ίσχυε έως τον Ιούλιο του 2021. Ως εκ τούτου, έχει διαφυλάξει την αγοραστική δύναμη όλων των πολιτών της ζώνης του ευρώ. Η αναθεωρημένη στρατηγική, που ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2021, προσδιορίζει ότι η σταθερότητα των τιμών διατηρείται καλύτερα όταν το Ευρωσύστημα επιδιώκει πληθωρισμό στο 2% μεσοπρόθεσμα. Επιπλέον, όταν η οικονομία λειτουργεί κοντά στο κατώτατο επίπεδο των ονομαστικών επιτοκίων, απαιτείται ιδιαίτερα σθεναρή ή επίμονη δράση από την πλευρά της νομισματικής πολιτικής προκειμένου να αποτραπεί η παγίωση αρνητικών αποκλίσεων από τον στόχο για τον πληθωρισμό. Αυτό ενδέχεται να συνεπάγεται επίσης μια μεταβατική περίοδο κατά την οποία ο πληθωρισμός διαμορφώνεται μετρίως πάνω από τον στόχο. Σε περίπτωση που οι πληθωριστικοί κίνδυνοι ενισχυθούν, η ΕΚΤ θα μεταβάλει τη νομισματική πολιτική προς μια πιο περιοριστική κατεύθυνση προκειμένου να συγκρατήσει τις πληθωριστικές πιέσεις και να διατηρήσει τη σταθερότητα των τιμών. Με λίγα λόγια, η ΕΚΤ έχει αποστολή, και διαθέτει τα κατάλληλα μέσα, να αντιμετωπίζει άμεσα τυχόν πληθωριστικούς κινδύνους που θα εκδηλωθούν στο μέλλον, όπως έχουν δείξει και οι πολύ καλές επιδόσεις της στο παρελθόν.
Μήπως η ΕΚΤ θα μετατραπεί σε «κακή τράπεζα»;
Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η ΕΚΤ υιοθέτησε διάφορες μη συμβατικές πολιτικές, με αποτέλεσμα οι επικριτές της να την προειδοποιήσουν ότι σύντομα θα σημείωνε τεράστιες ζημίες. Το γεγονός είναι ότι η ΕΚΤ από την ίδρυσή της συνεχώς καταγράφει κέρδη. Τα κέρδη αυτά μεταβιβάζονται μέσω των εθνικών κεντρικών τραπεζών σε όλους τους πολίτες της ζώνης του ευρώ. Όπως και στο παρελθόν, η ΕΚΤ θα ενεργήσει με σύνεση.
Μήπως όμως το νέο πρόγραμμα αναγκάζει τις εθνικές κεντρικές τράπεζες να υποστούν ζημίες; Πώς συμβαδίζει αυτό με την ενιαία νομισματική πολιτική;
Είναι αλήθεια ότι στο πλαίσιο του νέου προγράμματος ορισμένοι κίνδυνοι δεν επιμερίζονται σε όλο το Ευρωσύστημα, αλλά παραμένουν στις εθνικές κεντρικές τράπεζες. Η ΕΚΤ τηρεί την αρχή του επιμερισμού των κινδύνων. Γι’ αυτόν τον λόγο 20% των αγορών εμπίπτει στο καθεστώς πλήρους επιμερισμού των κινδύνων. Η απόφαση αυτή περιορίζει και τις ανησυχίες για πιθανές μη επιδιωκόμενες δημοσιονομικές συνέπειες.
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αυτό που, σύμφωνα με το Καταστατικό του ΕΣΚΤ, αποφασίζει πώς και σε ποια έκταση επιμερίζονται εντός του Ευρωσυστήματος οι ζημίες που υφίστανται οι εθνικές κεντρικές τράπεζες. Οι εσωτερικοί μηχανισμοί επιμερισμού των κινδύνων δεν υπονομεύουν με κανέναν τρόπο τον ενιαίο χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής. Στις αγορές περιουσιακών στοιχείων συμμετέχουν όλες οι εθνικές κεντρικές τράπεζες, καθώς και η ΕΚΤ. Η ΕΚΤ αναλαμβάνει σε κεντρικό επίπεδο τον συντονισμό των αγορών αυτών, για τις οποίες καθορίζεται ένα συνολικό ποσό. Οι αγορές αυτές έχουν σχεδιαστεί με σκοπό τη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών στη ζώνη του ευρώ ως σύνολο και λαμβάνουν υπόψη την ιδιότυπη θεσμική δομή της ζώνης του ευρώ, σύμφωνα με την οποία το κοινό νόμισμα και η ενιαία νομισματική πολιτική συνυπάρχουν με 19 εθνικές δημοσιονομικές και οικονομικές πολιτικές. Οι παραπάνω ρυθμίσεις μας, ακριβώς επειδή λαμβάνουν υπόψη τη θεσμική μας δομή καθώς είναι προσαρμοσμένες στο συγκεκριμένο μέτρο, διασφαλίζουν το ύψιστο επίπεδο αποτελεσματικότητας.
Μήπως το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων έχει σκοπό να στηρίξει συγκεκριμένες χώρες;
Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί ώστε να επαναφέρει τον πληθωρισμό και τις πληθωριστικές προσδοκίες σε επίπεδα πιο κοντά στον στόχο της ΕΚΤ στη ζώνη του ευρώ ως σύνολο. Δεν μειώνει το χρέος κάποιας συγκεκριμένης χώρας.
Πηγή: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Δημοσιεύθηκε: 22 Ιανουαρίου 2015
Επικαιροποιήθηκε: 31 Μαρτίου 2016, 5 Αυγούστου 2021
Η ανωτέρω παρουσίαση γίνεται για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
