Πώς ο TAP αλλάζει την εικόνα της ελληνικής αγοράς φυσικού αερίου

Νέα δεδομένα στην ελληνική αγορά φυσικού αερίου δημιούργησε η θέση σε εμπορική λειτουργία του αγωγού TAP στα τέλη το 2020, που μεταφέρει το αέριο από το κοίτασμα Shah Deniz στο Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας, Αλβανίας και Ιταλίας. Σύμφωνα με πληροφορίες του «MR», κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, από το νέο σημείο εισόδου της Νέας Μεσήμβριας που συνδέει το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου με τον TAP, εισήχθησαν στην Ελλάδα περί τα 3,47 TWh αζέρικου αερίου που αντιστοιχεί στο 18% των συνολικών εισαγωγών.

Ο μεγάλος «χαμένος» της περιόδου ήταν το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG), καθώς κατά τις ίδιες πληροφορίες, οι εισαγωγές εμφανίζουν μείωση της τάξης του 50% σε ετήσια βάση. Στο Τερματικό Σταθμό ΥΦΑ της Ρεβυθούσας αφίχθησαν την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2021 9 φορτία LNG (έναντι 15 το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2020), και οι εισαγωγές LNG διαμορφώθηκαν σε 5,8 ΤWh  από  10,8 TWh  ένα χρόνο πριν.

H εικόνα αυτή -για την «οπισθοχώρηση» του LNG σε σχέση με τον πρωταγωνιστικό ρόλο που κατείχε στα τέλη του 2020- επιβεβαιώνεται και από ανάλυση του S&P Global Platts analytics, κατά την οποία οι εισαγωγές LNG στην Ελλάδα διαμορφώθηκαν σε 0,36 bcm ισοδύναμου φυσικού αερίου το πρώτο τρίμηνο του 2021 έναντι 0,97 bcm την αντίστοιχη περίοδο του 2020. Τα φορτία LNG που έφτασαν στη Ρεβυθούσα είχαν προέλευση από την Αλγερία, το Κατάρ και την Αίγυπτο. Εντύπωση προκαλεί η απουσία το διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου 2021 φορτίων LNG από τις ΗΠΑ, με δεδομένο ότι το περασμένο έτος οι ΗΠΑ ήταν ο κορυφαίος εισαγωγέας LNG στην Ελλάδα, με ποσοστό 48% επί του συνόλου των εισαγωγών.

Οι εισαγωγές του ρωσικού αερίου 

Οι τιμές του LNG έχουν κινηθεί ανοδικά φέτος σε σχέση με το 2020, με αποτέλεσμα να είναι πιο ανταγωνιστικές οι εισαγωγές φυσικού αερίου από τους αγωγούς, κάτι που δεν αφορά μόνο στο αζέρικο αέριο που εισέρχεται στη χώρα μέσω του TAP, αλλά και το ρωσικό αέριο που εισέρχεται στην Ελλάδα μέσω Βουλγαρίας και Τουρκίας από τον TurkStream. Σύμφωνα με  επίσημα στοιχεία της Gazpromexport, του εξαγωγικού «βραχίονα» της ρωσικής Gazprom, η εταιρεία αύξησε τις εισαγωγές προς την Ελλάδα το πρώτο τρίμηνο κατά 23,4% σε ετήσια βάση, προς τη Σερβία κατά 71,3%, προς τη Βουλγαρία κατά 52,4%, προς τη Ρουμανία κατά 90,4% και προς την Τουρκία κατά 106,6%.

Όπως υπολογίζει η S&P Global Platts, οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ελλάδα αυτή τη στιγμή κυμαίνονται στα 7 εκατ. κυβικά μέτρα/ημέρα, κάτι που σε ετησιοποιημένη βάση «μεταφράζεται» σε εισαγωγές 2,6 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων. Η ΔΕΠΑ διατηρεί μακροπρόθεσμη σύμβαση προμήθειας φυσικού αερίου από τη Gazprom, με διάρκεια έως το 2026. Ο ρωσικός όμιλος συνήψε τον περασμένο Ιούλιο μακροπρόθεσμη σύμβαση εισαγωγής φυσικού αερίου και με τον όμιλο MYTILINEOS, με χρονικό ορίζοντα έως το 2026.

Η ζήτηση στην Ελλάδα

Η ζήτηση φυσικού αερίου στην Ελλάδα –που ανήλθε σε επίπεδα ρεκόρ το 2020- αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω τα επόμενα χρόνια, ρόλο του αυξημένου ρόλου που θα διαδραματίσει το καύσιμο ως «γέφυρα» για τον μετασχηματισμό του ελληνικού ενεργειακού συστήματος, με τις ΑΠΕ να αναδεικνύονται ως κεντρικό πυλώνα. Παράλληλα, η χώρα αναμένεται να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στην περιφερειακή αγορά φυσικού αερίου, καθώς η Ρεβυθούσα και το σχεδιαζόμενο FSRU της Αλεξανδρούπολης (που αναμένεται να τεθεί σε εμπορική λειτουργία το 2023)  δημιουργούν τις προϋποθέσεις ανάδειξης της Ελλάδας σε πύλη εισόδου του LNG στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Σύμφωνα άλλωστε με τον Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου ΔΕΣΦΑ, η σύνδεση του ΕΣΦΑ με τον TAP αναβαθμίζει σημαντικά τον ρόλο της χώρας στο περιφερειακό ενεργειακό τοπίο, καθώς το Σύστημα Φυσικού Αερίου συνδέεται πλέον με μία από τις μεγαλύτερες αγορές φυσικού αερίου στην Ευρώπη, αυτή της Ιταλίας, η οποία με τη σειρά της συνδέεται με τη Βόρεια Ευρώπη μέσω της Ελβετίας και της Γερμανίας.

Πράγματι, τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου επιβεβαιώνουν ότι ο TAP πρόσθεσε όχι μόνο ένα τέταρτο σημείο εισόδου στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου (μετά τη Ρεβυθούσα, τους Κήπους και το Σιδηρόκαστρο), αλλά και έναν νέο «παίκτη», το αζέρικο αέριο που εισέρχεται δυναμικά στην αγορά της Ελλάδας και της Ευρώπης, εξυπηρετώντας την ευρωπαϊκή στρατηγική για διαφοροποίηση των πηγών και των οδεύσεων φυσικού αερίου.

Ο ΤΑP έχει μεταφέρει πάνω από 1 δις. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Ευρώπη από την έναρξη της εμπορικής του λειτουργίας. Με τη θέση σε λειτουργία του ελληνο-βουλγαρικού αγωγού IGB -προς το τέλος του έτους- η Βουλγαρία θα μπορεί να καλύψει έως και 33% των αναγκών της σε φυσικό αέριο μέσω του TAP. Τον Ιούλιο, η κοινοπραξία που λειτουργεί τον αγωγό (Socar, BP, SNAM, Enagas, Fluxys, AXPO) θα προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό, ζητώντας δεσμευτικές προσφορές για την αύξηση της χωρητικότητας του ΤΑΡ, έως και τα 20 δις. bcm/έτος, από 10 bcm/έτος που είναι η σημερινή του χωρητικότητα.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News