Πώς ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα ανοικοδομήσουν την Ουκρανία
Αν και περισσότερες από 100 ημέρες έχουν περάσει από την έναρξη του πολέμου, η επίλυση της κρίσης βρίσκεται ακόμα μίλια μακριά από την πραγματικότητα. Έπειτα από διαπραγματεύσεις και συναντήσεις, οι δύο πλευρές αδυνατούν να συναποφασίσουν σε μια διπλωματική και αποδεκτή λύση. Ωστόσο, η κατάσχεση Ρωσικών περιουσιακών στοιχείων ενδέχεται να επιταχύνει αυτή την διαδικασία.
Τον Μάρτιο 2022, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ίδρυσε την KleptoCapture, μια ειδική μονάδα με σκοπό την ανίχνευση και κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων τα οποία ανήκουν σε Ρώσους ολιγάρχες. Τα περιουσιακά στοιχεία έχουν τοποθετηθεί σε μια «μαύρη λίστα» από δυτικές χώρες και περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ακριβά αυτοκίνητα, πολυτελείς κατοικίες, μεγάλα πλεούμενα και δυσεύρετα έργα τέχνης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κατασχέσει περίπου 7 δισεκατομμύρια δολάρια σε κατοικίες και έργα τέχνης, ενώ οι ΗΠΑ έχουν μαζέψει περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε πλεούμενα και αεροσκάφη. Ο συνδυασμός αυτών των ενεργειών με τις κυρώσεις που έχει επιβάλει η Δύση οδηγεί σε ένα σημαντικό οικονομικό πλήγμα για την Ρωσία, το οποίο ανέρχεται στα 400 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ωστόσο, οι ζημίες οι οποίες έχουν σημειωθεί στην Ουκρανία ανέρχονται στα 600 δισεκατομμύρια δολάρια, χωρίς να υπολογίζονται οι σημαντικές απώλειες ζωής. Τα νούμερα αυτά μετατρέπουν την κατάσχεση και περαιτέρω χρήση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων μια δελεαστική προοπτική για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Οικονομικοί αναλυτές στην Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Κιέβου υποστηρίζουν ότι η «κυκλική» αυτή διαδικασία ίσως συμβάλει σημαντικά στην ανόρθωση του κράτους. Ακόμα και εκπρόσωποι της ΕΕ, όπως ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel, ανέφερε πως «είναι πολύ σημαντικό όχι μόνο να παγώσουμε, αλλά και να κατασχέσουμε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, έτσι ώστε να χρησιμοποιηθούν για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας».
Παρά την «γοητευτική» ιδέα, μερικά πρακτικά εμπόδια ενισχύουν την επιφυλακτικότητα σχετικά με αυτό το πλάνο. Αρχικά, η πλειοψηφία αυτών των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων βρίσκεται σε δυτικές χώρες ήδη. Η επιβολή κυρώσεων επίσης σημαίνει πως κατά κύριο λόγο, οι κυρώσεις έχουν «περιορίσει» την κυκλοφορία ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι αδύνατη. Οι συναλλαγές με την ρωσική κεντρική τράπεζα έχουν απαγορευθεί, αλλά η έλευση χρημάτων από αυτές τις οικονομικές σχέσεις δεν θεωρείται παράνομη σύμφωνα με τον νόμο. Οι σύμμαχοι της Ουκρανίας, βέβαια, μπορούν να ακολουθήσουν το αμερικανικό παράδειγμα επιβολής κυρώσεων στην κεντρική τράπεζα του Αφγανιστάν, το οποίο έθεσαν σε εφαρμογή έναν χρόνο πριν οι ΗΠΑ όταν οι Ταλιμπάν εισέβαλαν στην Καμπούλ.
Βέβαια, ο εντοπισμός και περιορισμός κυκλοφορίας προσωπικών περιουσιακών στοιχείων είναι πιο περίπλοκη υπόθεση. Συνολικά, η Ρωσία διαθέτει περίπου 500 δισεκατομμύρια δολάρια σε ξένες επενδύσεις, και ένα μικρό ποσοστό βρίσκεται κάτω από την ομπρέλα δυτικών κυρώσεων. Μιας και η ακριβής τοποθεσία αυτών των αγαθών είναι δύσκολο να εντοπιστεί, κύριος στόχος οφείλει και είναι η επιβολή κυρώσεων και περιορισμός κυκλοφορίας αγαθών τα οποία ανήκουν σε συγκεκριμένους Ρώσους ολιγάρχες. Στην περίπτωση αυτή, η τυπική αιτία κατάσχεσης αγαθών είναι μια νομική καταδίκη, η οποία έχει ως συνέπεια την κατάσχεση αγαθών τα οποία είναι ισάξια με την πράξη. Βέβαια, η διαδικασία αυτή παίρνει χρόνια και πολλές φορές η σύνδεση προσώπων με αγαθά δεν αποφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Παρά τις πρακτικές δυσκολίες αυτής της μεθόδου, ο εντοπισμός και κατάσχεση ρωσικών αγαθών ενδέχεται να είναι η «χρυσή λύση», η οποία θα επιταχύνει την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Οικονομικοί αναλυτές στο Κέντρο Ερευνών Οικονομικής Πολιτικής (CEPR) υπογραμμίζουν πως οι καταστροφές του πολέμου ανέρχονται μέχρι στιγμής σε τρεις φορές το ετήσιο ΑΕΠ της Ουκρανίας, επομένως η «απορρόφηση» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και αγαθών ίσως συνεισφέρει σημαντικά στην βελτίωση της εθνικής οικονομίας.
Η οικονομία της Ουκρανίας, ακόμα και πριν την έναρξη του πολέμου, χαρακτηριζόταν από ανάγκη για οικονομική υποστήριξη, επενδύσεις και εξέλιξη τομέων πέραν της γεωργίας. Η εισαγωγή αυτών των ρωσικών πόρων θα σημάνει, εκτός από σημαντική οικονομική υποστήριξη, και έναρξη ανασχεδιασμού της τοπικής οικονομίας σύμφωνα με ένα μοντέλο το οποίο είναι ευθυγραμμισμένο με τις δυτικές οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις.
Το περιβάλλον αυτό υποδεικνύει ένα επιπλέον γεγονός: τα μέσα ανταγωνισμού στη διεθνή σκηνή έχουν μετατραπεί από εργαλεία «σκληρής ισχύος» σε στοιχεία γεω-οικονομίας. Σημαντικό βάρος τοποθετείται πλέον σε στοιχεία τα οποία προσφέρουν στις χώρες πλεονέκτημα έναντι των οικονομικών τους ανταγωνιστών, παρά σε στρατιωτική και ναυτική ισχύ. Η λογική αυτή ίσως αποτελέσει την έναρξη μιας νέας λογικής εθνικού και διεθνούς ανταγωνισμού, η οποία περιστρέφεται γύρω από την γεωπολιτική και την οικονομική ισχύ.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
