Οι κεντρικές τράπεζες και το μετέωρο βήμα των αρνητικών επιτοκίων
Κατά την κορύφωση της πανδημίας, η προσοχή ήταν στραμμένη στις κυβερνήσεις και στις κεντρικές τράπεζες για τη «θεραπεία» της παγκόσμιας οικονομίας από τις επιπτώσεις του κορωνοϊού. Το μήνυμα από την πλευρά των νομισματικών αρχών ήταν ότι, στη μάχη κατά της νόσου Covid-19, δεν θα διστάσουν να χρησιμοποιήσουν όλα τα διαθέσιμα εργαλεία. Και γι’ αυτό οι αγορές προεξοφλούσαν ότι ήταν απλά θέμα χρόνου προτού εισέλθουν και άλλες χώρες στον κόσμο των αρνητικών επιτοκίων.
Η μείωση του κόστους δανεισμού σε επίπεδα κάτω του μηδενός αποδείχθηκε μια αμφιλεγόμενη στρατηγική σε Ευρωζώνη και Ιαπωνία. Αλλά με την πανδημία να βυθίζει σε ύφεση τις οικονομίες σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη, οι επενδυτές στοιχημάτιζαν ότι και οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες, από τη Νέα Ζηλανδία μέχρι τη Βρετανία, ακόμη και τις ΗΠΑ, θα ακολουθήσουν το μονοπάτι των αρνητικών επιτοκίων. Μόνο που τελικά δεν το έκαναν. Μπορεί κατά τη κορύφωση της πανδημικής κρίσης να προχώρησαν σε γενναίες μειώσεις επιτοκίων, δίστασαν όμως να κάνουν το βήμα υπό το μηδέν. Αντ’ αυτού, επέλεξαν έναν νέο συνδυασμό μέτρων νομισματικής πολιτικής, με αγορές ομολόγων και στοχευμένα προγράμματα στήριξης συγκεκριμένων κλάδων.
Με την έναρξη των εμβολιασμών να ενισχύει την αισιοδοξία επιστροφής στην ανάκαμψη, οι επενδυτές στοιχηματίζουν πλέον ότι οι αποδόσεις θα κινηθούν προς τα πάνω και όχι προς τα κάτω. Και ότι, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν θα μεγαλώσει το «σύμπαν» των αρνητικών επιτοκίων. Από την άλλη πλευρά, με τις κεντρικές τράπεζες να παρεμβαίνουν στις ομολογιακές αγορές μέσω των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης, η παγκόσμια «δεξαμενή» ομολόγων με αρνητική απόδοση έχει αυξηθεί σε νέα επίπεδα-ρεκόρ, στα 18 τρισ. δολάρια, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Bloomberg. Περίπου το 27% του χρέους υψηλής επενδυτικής διαβάθμισης(Investment-grade) έχει αρνητικό επιτόκιο.
«Οι κεντρικές τράπεζες που έως τώρα δεν μείωσαν τα επιτόκια σε επίπεδα υπό του μηδενός θα είναι πολύ προσεκτικές προτού τολμήσουν ένα τέτοιο βήμα», επισημαίνει η Τζέιμς Άσλεϊ, επικεφαλής στρατηγικής διεθνών αγορών στην Goldman Sachs Asset Management. Εάν οι αρχές νομισματικής πολιτικής χρειάζεται να συμβάλουν στη στήριξη της ανάπτυξης, «θα ήταν πιο συνετό να βασισθούν σε μη-συμβατικά εργαλεία, όπως οι ευρείας κλίμακας αγορές στοιχείων ενεργητικού», εξηγεί η κ. Άσλεϊ.
Τα αρνητικά επιτόκια θεωρούνται ένα από τα πιο τολμηρά πειράματα του 21ου αιώνα και υιοθετήθηκαν κατά την εποχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης, σε μια ύστατη προσπάθεια μείωσης του κόστους δανεισμού και «τιμωρίας» των τραπεζών που αποταμίευαν ρευστό αντί να χορηγούν δάνεια. Το πείραμα των αρνητικών επιτοκίων, σε συνδυασμό με τις μαζικές αγορές χρέους από τις κεντρικές τράπεζες στο πλαίσιο των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης άλλαξαν άρδην τα δεδομένα στις αγορές ομολόγων, συμπιέζοντας τις αποδόσεις.
Παρά τη συγκεκριμένη στρατηγική, η ανάπτυξη τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ιαπωνία παρέμεινε υποτονική, ενώ και ο πληθωρισμός δεν επανήλθε ποτέ κοντά στο στόχο των κεντρικών τραπεζών. Από την άλλη, τα αρνητικά επιτόκια «ροκάνισαν» τα κέρδη των τραπεζών και είχαν αρνητικό αντίκτυπο και στους καταθέτες. «Τα αποτελέσματα των αρνητικών επιτοκίων είναι αμφιλεγόμενα», όπως παραδέχθηκε τον Μάιο ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ(FED), Tζερόμ Πάουελ.
Στις αγορές χρήματος, οι traders έχουν περιορίσει τα στοιχήματα για αρνητικά επιτόκια σε ΗΠΑ και Νέα Ζηλανδία. Και παρότι αναμένουν ότι η Τράπεζα της Αγγλίας θα μειώσει το κόστος δανεισμού ώστε να στηρίξει την οικονομία μπροστά στις προκλήσεις του κορωνοϊού και του Brexit, εντούτοις δεν βλέπουν κάποια κίνηση υπό το μηδέν. Μάλιστα, στρατηγικοί αναλυτές επενδυτικών τραπεζών -από την Bank of America μέχρι τη Societe Generale- «βλέπουν» τις αποδόσεις των 10ετών αμερικανικών ομολόγων να ανεβαίνουν προς το 1,5% έως τα τέλη του 2021.
moneyreview.gr
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
