Παρατείνεται το μπλόκο για τα ρωσικά τάνκερ στον Λακωνικό Κόλπο

Το ελληνικό πολεμικό ναυτικό παρέτεινε σήμερα Τετάρτη συμβουλευτική οδηγία (NAVTEX) που απαγόρευε ουσιαστικά την κυκλοφορία πλοίων στα ανοικτά των ακτών της νοτιοανατολικής Πελοποννήσου, η οποία, σύμφωνα με δύο πηγές, αποσκοπούσε στην αποτροπή της μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο στα ανοικτά της Ελλάδας.

Η Ελλάδα τις τελευταίες εβδομάδες έχει εκδώσει δύο ανακοινώσεις NAVTEX για στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή του Λακωνικού Κόλπου, συμβουλεύοντας εμπορικά και άλλα πλοία να αποφεύγουν την περιοχή, σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters. Η μία από αυτές εκδόθηκε την 1η Μαΐου. «Αρχικά έληγε στις 9 Μαΐου, αλλά παρατάθηκε σήμερα», δήλωσε αξιωματούχος του υπουργείου.

Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, οι διεθνείς κυρώσεις έχουν καταστήσει το εμπόριο ρωσικού αργού και πετρελαιοειδών όλο και πιο δύσκολο, ωθώντας τους εμπόρους να αναζητούν παραθυράκια για την εξαγωγή τους, συμπεριλαμβανομένων των υπεράκτιων μεταφορών από πλοίο σε πλοίο.

Τους τελευταίους μήνες, η θάλασσα στις νότιες ακτές της Ελλάδας και τον Λακωνικό Κόλπο έχουν γίνει σημεία συνάντησης μεταφοράς πετρελαίου, ειδικά για τα δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο σε άλλα πλοία.

Τα πλοία τοποθετούνται πέρα από το όριο των έξι ναυτικών μιλίων από την ακτή για να αποφύγουν τους ελέγχους φορτίου και πλοίων από τις ελληνικές αρχές.

«Δεν μπορείς να κάνεις έλεγχο σε πλοίο με ξένη σημαία σε διεθνή ύδατα. Αν ένα πλοίο δεν φέρει ελληνική σημαία, τα χέρια σου είναι δεμένα», δήλωσε δεύτερη πηγή. «Η συμβουλή της NAVTEX είναι ένας έμμεσος τρόπος για να αποτρέψεις τέτοιες δραστηριότητες», πρόσθεσε.

Ειδικότερα, το Π.Ν. δέσμευσε τα διεθνή ύδατα του Λακωνικού Κόλπου, όπου γίνονται οι «μαύρες» μεταφορτώσεις ρωσικού πετρελαίου, εν ολίγοις η αναβάπτιση του ρωσικού πετρελαίου διά της μετάγγισής του σε πλοίο που είναι «καθαρό» από κυρώσεις. Αυτές γίνονται σε διεθνή ύδατα εντός του Λακωνικού, δηλαδή σε απόσταση μεγαλύτερη των έξι ναυτικών μιλίων από τη ξηρά.

Αυτή η πραγματικότητα ουσιαστικά υπαγορεύει και το εύρος της αντίδρασης των ελληνικών αρχών, καθώς το Λιμενικό Σώμα δεν μπορεί να προβεί σε έλεγχο ή νηοψία σε εμπορικά πλοία εκτός των χωρικών υδάτων, παρά μόνον αν αυτά πλέουν υπό ελληνική σημαία.

Ούτε, βεβαίως, και υπάρχει κάποια διεθνής αποστολή ή ειδική εντολή που να επιτρέπει τις νηοψίες σε διεθνή ύδατα, όπως για παράδειγμα με την αποστολή «Ειρήνη» της Ε.Ε. για την τήρηση του εμπάργκο όπλων προς τη Λιβύη.

Ένας τρίτος κυβερνητικός αξιωματούχος δήλωσε ότι η Αθήνα σχεδιάζει να παρατείνει τις συμβουλές για στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή αυτή, γεγονός που θα μπορούσε τελικά να απομακρύνει τις μεταφορές κοντά στα ελληνικά ύδατα.

Τον Απρίλιο, το Reuters ανέφερε ότι τέσσερα δεξαμενόπλοια είχαν κολλήσει κοντά στον Λακωνικό Κόλπο, αφού οι Ηνωμένες Πολιτείες έπληξαν τα πλοία με κυρώσεις που σχετίζονται με το Ιράν.

Η Ρωσία παλεύει με την απώλεια ασφαλιστικών και άλλων ναυτιλιακών υπηρεσιών, καθώς οι δυτικές χώρες επιβάλλουν οικονομικές κυρώσεις στη Μόσχα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να επιβάλει κυρώσεις σε πετρελαιοφόρα του λεγόμενου «σκιώδους στόλου» που μεταφέρει ρωσικό πετρέλαιο εκτός του ορίου των ανώτατων τιμών πετρελαίου της Ομάδας των Επτά Χωρών (G7), δήλωσαν πηγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Reuters τον περασμένο μήνα.

Επιπλέον φαίνεται πως η Αθήνα ενεργοποιείται και για περιβαλλοντικούς λόγους.

For reasons unknown, the Laconian Gulf in Greece, used as a transshipment point for Russian oil; was completely vacated of major tankers on the afternoon of 2024-05-01. The STS transfers are now taking place directly south of the gulf. Maritime data by @MarineTraffic, a @Kpler… pic.twitter.com/9WUPircXTi

— TankerTrackers.com, Inc. (@TankerTrackers) May 3, 2024

To κόλπο

Τα τάνκερ που εμπλέκονται σε μεταγγίσεις πετρελαίου στον Λακωνικό Κόλπο, πολλές φορές δεκάδες σε μία ημέρα (σε ρεπορτάζ του Bloomberg τον περασμένο Δεκέμβριο είχαν μετρηθεί τουλάχιστον 12 πετρελαιοφόρα, τα οποία περίμεναν στη σειρά για το κοντραμπάντο), αποτελούν κίνδυνο για το περιβάλλον, αλλά και την τοπική τουριστική βιομηχανία.

Είναι προφανές πως ένα ατύχημα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας μετάγγισης πετρελαίου ανάμεσα στο τάνκερ που έπλευσε στον Λακωνικό από το Νοβοροσίσκ, προς ένα από τα πλοία «φαντάσματα» τα οποία στη συνέχεια κατευθύνονται προς την Ινδία ή σε άλλους προορισμούς, όπου το αργό διυλίζεται και αποκτά νέα ταυτότητα προέλευσης, θα μπορούσε να έχει εξαιρετικά δυσμενείς επιπτώσεις για όλες τις παράκτιες περιοχές από το Γύθειο μέχρι τη Νέαπολη Βοιών ή το Πόρτο Κάγιο.

Το γεγονός ότι ο Λακωνικός Κόλπος παραμένει «ανοιχτός», δηλαδή δεν έχει «κλείσει» όπως ο Μεσσηνιακός, που βρίσκεται στην άλλη πλευρά της Μάνης, αποτελεί μια παράπλευρη επίπτωση της απόφασης που έλαβε η ελληνική κυβέρνηση το 2020 να σταματήσει στο Ταίναρο. Πρόκειται για το Προεδρικό Διάταγμα του Δεκεμβρίου 2020 (107/2020), με το οποίο επεκτάθηκε η αιγιαλίτιδα ζώνη από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια. Ενώ όλοι οι μικροί και μεγάλοι κόλποι (Αμβρακικός, Κορινθιακός, Μεσσηνιακός) από την Κέρκυρα μέχρι τη νησίδα Βενέτικο στο ακρωτήρι Ταίναρο «έκλεισαν», δημιουργώντας τις γραμμές βάσης από τις οποίες μετρώνται τα 12 ν.μ.

Οι κλειστοί κόλποι αποτελούν χώρο άσκησης απόλυτης κυριαρχίας, έχουν δηλαδή καθεστώς αντίστοιχο με εκείνο των εθνικών χωρικών υδάτων.

Αν, εν ολίγοις, το 2020 αποφασιζόταν να μεταφερθεί το όριο ανατολικότερα, έως τον Κάβο Μαλέα, τότε μια δραστηριότητα όπως αυτή της μετάγγισης πετρελαίου ανάμεσα σε τάνκερ δεν θα ήταν δυνατή, διότι θα διεξάγονταν εντός εθνικών χωρικών υδάτων.

Τότε η κυβέρνηση σταμάτησε στο Ταίναρο κυρίως λόγω της ανησυχίας για τον τρόπο που θα γινόταν αντιληπτή η επέκταση των εθνικών χωρικών υδάτων σε σημείο που φτάνει και το Αιγαίο Πέλαγος.

Και τούτο διότι είτε θα επεκτείνονταν τα χωρικά ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια μόνο στα δυτικά των Κυθήρων και των Αντικυθήρων ή κανονικά, δηλαδή γύρω από τα νησιά. Η δεύτερη περίπτωση εμπίπτει στο τουρκικό casus belli και, δεδομένου ότι είχε προηγηθεί η ελληνοτουρκική περιπέτεια του θέρους του 2020, αποφασίστηκε να μην αναληφθεί το συγκεκριμένο ρίσκο.

moneyreview.gr με πληροφορίες από Reuters και kathimerini.gr

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News