ήξερε ν’ ακούει

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Economist δημοσίευσε το τελευταίο food sustainability index. Ο δείκτης είναι σχεδιασμένος να μετρά τη βιωσιμότητα του τομέα τροφίμων μεταξύ 78 χωρών, και αναλύεται σε 95 επί μέρους στοιχεία. Η δημοσίευση αυτή μας δίνει την ευκαιρία να κάνουμε μερικές παρατηρήσεις και συσχετίσεις μεταξύ διαφόρων δεικτών και δεδομένων που εμπεριέχονται σε αυτήν, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν τροφή για σκέψη και περαιτέρω συζήτηση. Αρχικά, η θέση της Ελλάδας, στην 31η θέση, δεν είναι ιδιαίτερα κολακευτική, και αυτό κυρίως λόγω της σπατάλης τροφίμων, όπου η χώρα έχει την 41η θέση. Η σπατάλη στην Ελλάδα είναι κυρίως στο επίπεδο του νοικοκυριού, γεγονός το οποίο έχουμε καταγράψει ξανά κατά την διεθνή ημέρα επίγνωσης της σπατάλης φαγητού.

Η αξία του δείκτη όμως δεν είναι να μας επισημάνει όσα ήδη ξέρουμε. Είναι στον τρόπο με τον οποίο ομαδοποιεί τα δεδομένα και μπορεί να εντοπίζει δυνητικά ενδιαφέροντες συσχετισμούς. Φυσικά η συσχέτιση δεν συνεπάγεται αιτιότητα, συνεπάγεται όμως… συνειρμούς. Παραθέτουμε εδώ μερικούς ενδεικτικά, ελπίζοντας να κινήσουμε την περιέργεια για ιδίους πειραματισμούς, καθώς τα δεδομένα είναι ανοιχτά και ελεύθερα για όλους.

Ποιότητα ζωής και πρόσβαση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση: Βαθμός συσχέτισης 0,88 (1,00 = απόλυτη θετική συσχέτιση, ταύτιση)

Αντίστοιχα,

Ποιότητα ζωής και ανισότητα ανδρών/γυναικών: αρνητική συσχέτιση -0,88 (-1,00 = απόλυτη αρνητική συσχέτιση)

Επίσης,

Ποιότητα ζωής και παρουσία μεταναστών: θετική συσχέτιση 0,25 με πολύ πιο στενή σχέση διαγραμματικά.

Εστιάζοντας, όμως, και στο στενότερο μέτρο του κατά κεφαλή ΑΕΠ, οι συσχετίσεις διατηρούνται:

Κατά κεφαλήν ΑΕΠ και δευτεροβάθμια εκπαίδευση: Βαθμός συσχέτισης 0,77.

Κατά κεφαλήν ΑΕΠ και ανισότητα: Βαθμός συσχέτισης -0,84.

Κατά κεφαλήν ΑΕΠ και παρουσία μεταναστών: Θετική συσχέτιση 0,31.

Μπορούμε, επίσης, να δούμε τι λένε τα δεδομένα για το αιωνίως αναπάντητο ερώτημα: Τα λεφτά, τελικά, φέρνουν την ευτυχία;

Κατά τα φαινόμενα, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ με την ποιότητα ζωής έχει ένα βαθμό συσχέτισης θετικό ναι μεν (+0,75) αλλά μικρότερο τόσο από τη συσχέτιση με την εκπαίδευση, όσο και με την ισότητα.

Η ανάλυση αυτή όμως μπορεί να τραβήξει σε μεγάλη έκταση. Ο δείκτης αναλύεται σε 33 τμηματικούς δείκτες όπως αυτοί που εξετάσαμε, που σημαίνει ότι οι πιθανοί ανά δύο συνδυασμοί είναι 33!/(2!*(33-2)!)=528 συνδυασμοί. Φυσικά δεν είναι όλοι σημαίνοντες αλλά η διαδικασία της διερεύνησης έχει από μόνη της ενδιαφέρον.

Εκείνο που η μικρή Μόμο ήξερε να κάνει, όπως κανένας άλλος, ήταν ν’ ακούει. Σπουδαία τα λάχανα, ίσως πουν μερικοί από τους αναγνώστες. Ν’ ακούει μπορεί ο καθένας.

Εδώ όμως κάνουν ένα μεγάλο λάθος. Ν’ ακούν πραγματικά, ελάχιστοι άνθρωποι μπορούν μονάχα. Κι ο τρόπος που ήξερε ν’ ακούει η Μόμο είχε κάτι το μοναδικό.

Η Μόμο, Μίχαελ Έντε, 1973, μετάφραση Κίρα Σίνου, εκδόσεις Ψυχογιός, Οκτώβριος 1984

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News