Η εφεύρεση που βρίσκεται σε όλα τα γραφεία και πώς πήρε ελληνικό όνομα

8 Φεβρουαρίου 1906

Γεννιέται στο Σιάτλ ο Chester Floyd Carlson, ο Αμερικανός φυσικός και εφευρέτης που έφτιαξε το φωτοτυπικό μηχάνημα και οδήγησε στη γέννηση της Xerox, μιας πασίγνωστης εταιρείας με ελληνικό όνομα.

Ο Carlson γεννήθηκε σε μια οικογένεια που δοκιμαζόταν από τις ασθένειες και τη φτώχεια, αλλά σαν μαθητής λυκείου ακόμα, ερωτεύτηκε τη φυσική.

Μέχρι να φύγει από το σπίτι του για να σπουδάσει φυσική και χημεία, φρόντιζε και χρηματοδοτούσε τους άρρωστους γονείς του, αλλά τελικά, μετά τις σπουδές του, βρέθηκε στη Νέα Υόρκη.

Αδυνατώντας να βρει μια θέση στον τομέα του μέσα στη Μεγάλη Ύφεση, έπιασε δουλειά στο τμήμα ευρεσιτεχνιών της P.R. Mallory & Co., μιας εταιρείας που έφτιαχνε ηλεκτρικά εξαρτήματα.

Εκεί, διαπίστωσε πόσο δύσκολο ήταν να κάνει αντίγραφα των εγγράφων που κατέθετε για τις πατέντες: Έπρεπε είτε να τα κάνει με το χέρι –κάτι που απαιτούσε χρόνο και κόπο- ή να τα στέλνει να φωτογραφίζονται –διαδικασία που κόστιζε σε χρόνο και χρήμα.

Αντλώντας έμπνευση από τις εξελίξεις της περιόδου εκείνης στο πεδίο της φωτοαγωγιμότητας (όπου το φως που χτυπά την επιφάνεια ορισμένων υλικών αυξάνει τη ροή των ηλεκτρονίων), ο Carlson προσπάθησε να χρησιμοποιήσει το φαινόμενο αυτό για να δημιουργήσει στεγνά αντίγραφα (σε αντίθεση με τις μεθόδους της εποχής που χρησιμοποιούσαν υγρά χημικά).

Έτσι, για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, δούλευε τα πρωινά στο τμήμα ευρεσιτεχνιών της εταιρείας και το βράδυ κλεινόταν στην κουζίνα του σπιτιού του ή στο κομμωτήριο της πεθεράς του, στην Αστόρια της Νέας Υόρκης, αναζητώντας τρόπους να εφαρμόσει την ιδέα του.

Το φωτοτυπικό μηχάνημα δεν ήταν μια εφεύρεση της στιγμής αλλά ούτε και το αποτέλεσμα της δουλειάς ενός μόνο ανθρώπου. Ο Carlson χρειάστηκε να συνεργαστεί με τον Otto Kornei, έναν νεαρό Γερμανό φυσικό, ώστε στις 22 Οκτωβρίου του 1938 να φτιάξουν το  πρώτο ξηρογραφικό αντίγραφο σε ένα κομμάτι κερωμένου χαρτιού.

Ο Carlson, που είχε μάθει από αυτά στην δουλειά του στην Mallory, προστάτευσε την εφεύρεσή του με μια σειρά από πατέντες. Όμως, χρειαζόταν χρήματα για να την εκμεταλλευτεί εμπορικά. Και μέσα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η χρηματοδότηση σπάνιζε. Περισσότερες από 20 επιχειρήσεις, μεταξύ αυτών η IBM, η Kodak και η General Electric,  τον απέρριψαν, από το 1939 έως το 1944.

Τελικά, το 1944 πέτυχε μια συμφωνία με το μη κερδοσκοπικό Battelle Memorial Institute. Το Battelle έδωσε στον Carlson μερίδιο 40% της εφεύρεσης και ανέθεσε στον φυσικό Roland Schaffert να δουλέψει για την τελειοποίηση της ηλεκτροφωτογραφίας. 

Το 1947, η Battelle έδωσε τα δικαιώματα της τεχνολογίας στην Haloid, μια εταιρεία παραγωγής φωτογραφικών ειδών και στις 22 Οκτωβρίου του 1948, οι δυο τους παρουσίασαν την διαδικασία. Είχαν περάσει ακριβώς 10 χρόνια από τη στιγμή που ο Carlson την είχε εφαρμόσει για πρώτη φορά με επιτυχία. 

Τα φωτοτυπικά μηχανήματα κυκλοφόρησαν το 1949 και η χρήση τους ήταν κάθε άλλο παρά απλή: Ο χρήστης έπρεπε να ακολουθήσει 14 βήματα και χρειαζόταν 45 δευτερόλεπτα για να κάνει ένα και μόνο αντίγραφο. 

Ήταν σαφές ότι η Haloid είχε και άλλη δουλειά να κάνει για να τελειοποιήσει την τεχνολογία. Ανάμεσα στις κινήσεις που έκανε ήταν να ζητήσει από έναν καθηγητή ελληνικών στο Ohio State University να βρει ένα καλύτερο όνομα από το «ηλεκτροφωτογραφία». Εκείνος σκέφτηκε την λέξη «ξηρογραφία» και έτσι το 1958 η Haloid μετονομάστηκε και επίσημα σε Haloid Xerox. 

Η πρώτη μεγάλη επιτυχία της εταιρείας ήρθε τον επόμενο χρόνο, με το πρωτοποριακό αυτόματο φωτοτυπικό Xerox 914. Το όνομά της απλοποιήθηκε σε Xerox το 1961. 

Όσο για τον Chester Carlson, υπολογίζεται ότι έβγαλε 150 εκατ. δολάρια (950 εκατ. δολάρια σε σημερινά χρήματα) από την εφεύρεσή του, ενώ δώρισε τα δύο τρίτα σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Πέθανε το 1968.

moneyreview.gr 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News