Κόσμος Τετάρτη 15/09/2021, 15:42 ΚΟΡΑΛΙΑ ΞΕΠΑΠΑΔΕΑ
ΚΟΣΜΟΣ

Καμένες από οξύ

Καμένες από οξύ

Αυτή η σαδιστική μορφή τιμωρίας έχει στόχο να καταστρέψει το θύμα όσο περισσότερο γίνεται. Όποιος μπορεί -έστω και στον εαυτό του- να δικαιολογήσει μια τέτοια πράξη, οφείλει να πολεμήσει το σκοτάδι μέσα του

“Δεν είμαι παρά μια τεράστια ζωντανή πληγή. Το σώμα μου είναι σαν ένας μπόγος από κουρέλια. Είμαι ξαπλωμένη στο πίσω μέρος ενός αυτοκινήτου που με πηγαίνει στο νοσοκομείο της Τζαλαλπούρ. Δε σταματάω να κάνω εμετό σε όλη τη διαδρομή. Η κουνιάδα μου μού σκουπίζει το στόμα. Δε θα τα καταφέρω μέχρι το νοσοκομείο, θέλω το μαρτύριο να τελειώσει εδώ και τώρα.”

[…]

“Ο γιατρός μου βάζει αμέσως ορό. Πηγαίνουν το κρεβάτι μου σε ένα δωμάτιο. Μερικές νοσοκόμες μπαίνουν στο χώρο, με γδύνουν εντελώς και απολυμαίνουν τις πληγές μου. Τις ακούω που μιλούν μεταξύ τους. Λένε ότι δεν έχω καμιά ελπίδα να τα καταφέρω. Φεύγουν. Εγώ βυθίζομαι στο σκοτάδι.”

[…]

“Τις επόμενες μέρες είμαι με οξυγόνο, ενώ δε σταματάω να κάνω εμετούς. Η αδελφή μου ρωτάει τον γιατρό γιατί κάνω συνεχώς εμετό, αφού δεν τρώω τίποτα. Τις εξηγεί ότι φταίει το βιτριόλι. Οι χρωματιστές κηλίδες έχουν εξαφανιστεί κι όλα είναι μαύρα. Δεν έχω καθόλου όραση. Ακούω τον γιατρό να λέει ότι δε θα ξαναδώ πότε πια. Τα μάτια μου έχουν καταστραφεί πλήρως από το οξύ. Αλλά έτσι κι αλλιώς θα πεθάνω.”

[…]

Έχουν περάσει καμιά δεκαριά μέρες κι εγώ αργοσβήνω. Νιώθω ότι πλησιάζει το τέλος μου. Η μυρωδιά από τις πληγές μου είναι απαίσια. Ο αδελφός μου προτείνει να με πάει στη Λαχώρη για να με δει και άλλος γιατρός, αλλά ο γιατρός εδώ απαντά ότι δεν έχω καμία πιθανότητα να ζήσω, γιατί έχω καεί σε υπερβολικό βαθμό. Τίποτα δεν μπορεί να γίνει και είναι θέμα λίγων ημερών.”

[…]

Είναι περίπου μια εβδομάδα που παραπαίω ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο. Τώρα, όμως, αρχίζω να αναδύομαι επιτέλους. Διακρίνω τη φωνή μιας άγνωστης γυναίκας. Μου συστήνεται ως Βαλερί και δουλεύει για τη Μη Κυβερνητική Οργάνωση Ίδρυμα Επιζώντων από Επιθέσεις με Οξύ. Aπό την προφορά της καταλαβαίνω ότι είναι ξένη. Με ρωτάει πώς αισθάνομαι.

“Καλά…” ψιθυρίζω εγώ. Προσπαθώ να μη βογκάω μπροστά της, θέλω να της δείξω ότι είμαι θαρραλέα.

“Είσαι έτοιμη να παλέψεις, Ναζιράν;”

Γνέφω καταφατικά.

“Είμαστε εδώ για σένα και θα σε βοηθήσουμε. Θα τα καταφέρεις, αλλά αυτή η μάχη θα κρατήσει καιρό. Το ξέρεις;”

“Ναι…”

“Πρέπει να είσαι έτοιμη γι’ αυτό.”

Η γυναίκα φεύγει. Ψηλαφίζω το πρόσωπό μου, είμαι καλυμμένη με γάζες και επιδέσμους.

Δυσκολεύομαι να αναπνεύσω και μου βάζουν μια μάσκα οξυγόνου. Λιποθυμάω”.

Όταν είσαι μικρή και διαβάζεις μια αληθινή μαρτυρική ιστορία, όπως αυτή της Ναζιράν: Καμένη από οξύ, έχεις την αφελή εντύπωση ότι ο τρόμος που αναδύεται από το βιβλίο που κρατάς στα χέρια σου, κατοικεί σε ένα μακρινό σύμπαν, ότι πρόκειται για δυστοπία ή παραμύθι τρόμου, μη πραγματικό και έτη φωτός μακριά από την “ασφάλεια” του δικού σου μικρόκοσμου.

Το συναίσθημα της ανατριχίλας, ωστόσο, σε καταδιώκει χρόνια μετά την ανάγνωση της ιστορίας και, κάθε φορά που ανακαλείς στη μνήμη σου το τραγικό περιεχόμενο της μαρτυρίας, αναρωτιέσαι πώς είναι δυνατόν εκατομμύρια γυναικών που πάτησαν στη γη, να αντιμετωπίστηκαν (και να εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται) σαν πολίτες τελευταίας κατηγορίας, σαν ζώα, σαν γλάστρες που πωλούνται και αγοράζονται στην υπαίθρια αγορά, παρίες στην ίδια τους τη ζωή, που ήρθαν στον κόσμο για να σηκώσουν βαρύ φορτίο, να βασανιστούν και να φύγουν.

Βιτριόλι – «Όπλο» σε παγκόσμιο χάρτη

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Ιδρύματος Επιζώντων από Επιθέσεις με Οξύ (ASF)Βαλερί Χαν, οι επιθέσεις με οξύ δε γνωρίζουν μέχρι και σήμερα κανένα γεωγραφικό πολιτιστικό, γλωσσικό ή θρησκευτικό σύνορο. Υπήρχαν από τον 19ο αιώνα στην Ευρώπη και υφίστανται μέχρι σήμερα στην Ουγκάντα, την Αιθιοπία, τη Ζάμπια, την Υεμένη, τη Νότιο Αφρική, την Κολομβία, το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν, την Ινδία, την Καμπότζη, το Νεπάλ, την Ιαπωνία, τη Μαλαισία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Βουλγαρία, την Ελλάδα.

Τα θύματα επιθέσεων με βιτριόλι είναι κυρίως γυναίκες, αλλά και άντρες και παιδιά. Είναι η Νaziran Bibi και η 35χρονη Ιωάννα από την Ελλάδα, η προσωπική ζωή της οποίας κρεμιέται αναγκαστικά εδώ και τόσες μέρες στα μανταλάκια, η Κωνσταντίνα Κούνεβα, η Κέιτι Πάιπερ, η 13χρονη Naila Farhat όταν στα 13 της χρόνια αρνήθηκε μια πρόταση γάμου, η 30χρονη αγρότισσα Αnita Bala για τον ίδιο ακριβώς λόγο, o Andreas Christopheros, θύμα τραγικής επίθεσης από λάθος επειδή τον μπέρδεψαν με άλλον, η Consuelo Cordoba από την Κολομβία, η 17χρονη Fakhra Younus, η Hasina Akter κι η λίστα με τίτλο say their names δεν τελειώνει εδώ, ούτε χωράει σ’ αυτό το άρθρο. Οι άνθρωποι που υφίστανται την καταστροφική βία του βιτριόλι είναι σίγουρα πολλοί περισσότεροι απ’ όσους μπορούμε ν’ αντέξουμε.

Το θειικό οξύ ή βιτριόλι είναι ένα ανόργανο, ισχυρό και καυστικό οξύ, το οποίο, αν πέσει στο δέρμα, προκαλεί εγκαύματα και συνεπάγεται μια μακρόχρονη και εξαιρετικά επίπονη διαδικασία, σωματικά και ψυχικά, όπου ο/η ασθενής υπόκειται κατά μέσο όρο σε περίπου 20 εγχειρήσεις.

Κύριες χρήσεις του είναι τα υγρά μπαταρίας διαφόρων οχημάτων, η κατεργασία ορυκτών, η παρασκευή λιπασμάτων, η διύλιση του πετρελαίου, η κατεργασία αποβλήτων και η χημική σύνθεση, ενώ στην Ελλάδα, χρησιμοποιείται – καταχρηστικά – και στον καθαρισμό οικιακών δεξαμενών συγκέντρωσης λυμάτων (βόθρων).

Όπως έχει αποδειχθεί από πάμπολλες επιθέσεις, η πρόθεση του επιτιθέμενου με βιτριόλι είναι κυρίως για να ταπεινώσει και να τρομοκρατήσει και όχι να σκοτώσει το θύμα. Στη Βρετανία, ανάλογες επιθέσεις, ιδίως κάποιες κατά των ανδρών, πιστεύεται ότι δεν αναφέρονται, και ως εκ τούτου πολλές από αυτές δεν εμφανίζονται σε επίσημες στατιστικές.

Μερικά από τα πιο κοινά κίνητρα των δραστών περιλαμβάνουν -μεταξύ άλλων- προσωπική σύγκρουση στις οικείες σχέσεις και τη σεξουαλική απόρριψη, φυλετικά κίνητρα, σεξουαλική αντιζηλία, λαγνεία, εμμονή, βία συμμοριών και αντιπαλότητα, επιθέσεις εναντίον μειονοτήτων, κληρονομικά κίνητρα για την ιδιοκτησία της γης, τα ζώα εκτροφής ή τη στέγαση.

Παρότι ενδέχεται να μας προκαλεί μεγάλη εντύπωση, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει τις περισσότερες καταγεγραμμένες επιθέσεις με οξύ σ’ όλο τον κόσμο. Μόνο στο Λονδίνο, το 2016 σημειώθηκαν 454 επιθέσεις, ενώ από τις 2078 επιθέσεις που έχουν διαπιστωθεί στα έτη 2011-2016, μόνο οι 414 έχουν καταγγελθεί. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η πλειονότητα των θυμάτων είναι άνδρες και πολλές από αυτές τις επιθέσεις σχετίζονται με τη βία των συμμοριών.

Στην Ινδία το 2016 είχαμε 300 επιθέσεις, οι περισσότερες σε δημόσιους χώρους, στο δρόμο, στα σχολεία, στα πανεπιστήμια.

Στην Κολομβία έχουμε 100 επιθέσεις τον χρόνο κι αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν τα μέτρα. Για οποιαδήποτε χρήση του οξέως, ο δράστης τιμωρείται με 12 χρόνια φυλάκισης, ενώ αν το χρησιμοποιήσει για να πληγώσει κάποιον άνθρωπο, η ποινή φυλάκισης αγγίζει μέχρι και τα 50 έτη.

Στο Πακιστάν, περίπου 400 γυναίκες τον χρόνο δέχονται επίθεση με οξύ από τους συζύγους τους κι, ωστόσο, την τελευταία δεκαετία μόνο 1500 υποθέσεις έχουν καταγγελθεί.

Από το 2011 που άλλαξε ο νόμος, οι επιθέσεις με οξύ μπορεί να επισύρουν και ισόβια κάθειρξη.

Πριν από το 2011 και, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η Σελιά Μερσιέ, αφηγούμενη την τραγική ιστορία της Ναζιράν, ένα θύμα βιτριόλης που είναι φτωχό, ευάλωτο και ψυχικά τραυματισμένο, δεν είναι σε θέση να αμυνθεί, αφού, για να μπορέσει κάποιος να κάνει μήνυση πρέπει να πληρώσει μπαξίσι στους αστυνομικούς. Αν, όμως, ο δράστης της επίθεσης πληρώσει περισσότερα, η μήνυση κινδυνεύει να μη βγει ποτέ παρά έξω, ενώ, ακόμα κι αν η υπόθεση πάρει τον δρόμο της δικαιοσύνης, οι δράστες μπορούσαν και πάλι να δωροδοκήσουν τους δικαστές, κυκλοφορώντας τελικά ελεύθεροι και πληρώνοντας μια απλή αποζημίωση.

Στο Νεπάλ, οι επιθέσεις με οξύ δεν είναι τόσο συνηθισμένες, όσο τα καψίματα από κηροζίνη, όμως, δεν υπάρχουν στατιστικά δεδομένα. Το 16% των θυμάτων από τις επιθέσεις, καταλήγουν σε αυτοκτονία.

Στο Μπαγκλαντές, οι θύτες είναι κυρίως άτομα από το οικογενειακό περιβάλλον και πολύ χαμηλού εισοδήματος, όμως, οι επιθέσεις αφορούν γενικότερα όλα τα στρώματα.

Από το 1985 έως το 2011, υπήρξαν 382 θύματα στην Ουγκάντα και φυσικά μιλάμε για πολύ μικρό ποσοστό καταγραφής περιστατικών, αφού τα περισσότερα από αυτά δεν καταγγέλονται.

Οι χώρες της Νοτίου Ασίας διατηρούν την υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης επιθέσεων με βιτριόλι. Μια ακριβής εκτίμηση της αναλογίας φύλου των θυμάτων και των δραστών είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, επειδή πολλές επιθέσεις με οξύ δεν αναφέρονται ούτε καταγράφονται από τις αρχές.

Στη Τζαμάικα, οι γυναίκες που ρίχνουν οξύ σε άλλες γυναίκες ως πράξη εκδίκησης και αντιζηλίας είναι συχνό φαινόμενο.

Από το 2013, οι τρεις χώρες με την μεγαλύτερη συχνότητα επιθέσεων με οξύ είναι το Μπαγκλαντές, η Ινδία και η Καμπότζη.

Βιτριόλι, Σωματικό Τραύμα & Ανάρρωση 

Οι σωματικές συνέπειες της επίθεσης με βιτριόλι είναι μη αναστρέψιμες. Τα μέρη του σώματος που καταστρέφονται συνήθως είναι το πρόσωπο, σύμβολο της ομορφιάς και της θηλυκότητας, καθώς και το μπούστο, οι ώμοι, το στήθος, η πλάτη και μερικές φορές τα γεννητικά όργανα. Το ποσοστό επιβίωσης των θυμάτων από επιθέσεις με βιτριόλι είναι υψηλό, αλλά η ζημιά που προκαλούν οι πληγές είναι καταστροφική, επειδή το οξύ διαλύει το δέρμα και τα κόκαλα που λιώνουν Το δηλητήριο παραμένει για μεγάλο διάστημα στον οργανισμό και συνεχίζει να καταστρέφει τα όργανα. Είναι πολύ δύσκολο, επομένως, να προβλέψει κανείς το μέγεθος της ζημιάς.

Κατά την περίοδο της ανάρρωσης, το δέρμα φουσκώνει και πρέπει συνεχώς να ενυδατώνεται και να επιδένεται. Τα εγκαύματα γιατρεύονται, αλλά οι ουλές του θύματος συρρικνώνονται, αλλοιώνονται και καμιά φορά χειροτερεύουν. Είναι απαραίτητη η εντατική φυσιοθεραπεία, αλλιώς μένει μόνιμη αναπηρία. Όσο πιο σύντομα αρχίσει θεραπεία ο ασθενής, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα. Η θεραπεία είναι μακροχρόνια.. Ένας ασθενής που έχει καεί από βιτριόλι υπόκειται, κατά μέσο όρο, σε περίπου 20 εγχειρήσεις. Ανάμεσα, όμως, από κάθε χειρουργείο, πρέπει να γίνει φυσικοθεραπεία, άρα η μια εγχείριση απέχει χρονικά από την άλλη.

Το πρώτο στάδιο είναι η αφαίρεση του καμένου δέρματος. Στη συνέχεια γίνονται τα χειρουργεία της αντικατάστασης του δέρματος από άλλα σημεία του σώματος. Στο τέλος γίνονται οι αναπλαστικές επεμβάσεις: οι γιατροί πρέπει να ξανά φτιάξουν το στόμα, τη μύτη και τα αυτιά, να χαλαρώσουν τους σφιγμένους μυς και να εμφυτεύσουν μαλλιά.

Οι ψυχολογικές συνέπειες είναι βέβαια δραματικές. Ψυχικά, τα θύματα είναι τραυματισμένα και παθαίνουν καταθλιπτικά επεισόδια με συχνές αυτοκτονικές τάσεις.

Όπως σημειώνει η Μερσιέ στον πρόλογο του βιβλίου σχετικά με την υπόθεση της Ναζιράν και άλλων τόσων θυμάτων, οι ασθενείς του Ιδρύματος Επιζώντων από Επιθέσεις με Οξύ βιώνουν μια μακρόχρονη διαδικασία αποκατάστασης, καθώς πρέπει να μάθουν να διαχειρίζονται τα βλέμματα των άλλων και να αναπτύξουν δεξιότητες για να τα καταφέρουν στη ζωή. Υπάρχουν στιγμές που αποθαρρύνονται, αλλά άπαξ κι ένα άτομο οραματιστεί ένα πλάνο ζωής για το μέλλον, θα παλέψει για να το υλοποιήσει. Αυτό μπορεί να είναι η επιστροφή στην οικογένεια, στις σπουδές, ή το να μάθει ένα νέο επάγγελμα. Γολγοθάς..

Η υπόθεση της Katie Piper

Η χρήση του βιτριόλι ως μορφή εκδίκησης για να καταστρέψεις τη μορφή κάποιου (αν δεν την αφανίσεις πλήρως), υποχρεώνοντάς τον να ζει χωρίς πρόσωπο και, άρα, χωρίς ταυτότητα, δεν είναι “κεκτημένο” άλλων, αλλά μια απάνθρωπη μορφή τιμωρίας που εφαρμόζεται και στον Δυτικό κόσμο, ως “όπλο” στα χέρια απατημένων ψυχοπαθητικών συζύγων, “πληγωμένων” ανδρών ή γυναικών που διψάνε για εκδίκηση.

Ήταν Μάρτιος του 2008, όταν η 24χρονη τότε, Katie Piper, δέχεται επίθεση με οξύ στο πρόσωπο σε κεντρικό δρόμο του Λονδίνου. Η συγκλονιστική στιγμή της επίθεσης έχει καταγραφεί καρέ καρέ από κάμερες ασφαλείας. Στο βίντεο-ντοκουμέντο φαίνεται ένας άνδρας να πλησιάζει την ανυποψίαστη Katie, ενώ εκείνη, πριν προλάβει να συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει, της ρίχνει το βιτριόλι και τρέπεται σε φυγή. Ουρλιάζοντας από τον πόνο, η Piper μπαίνει σε ένα κατάστημα και εκλιπαρεί για βοήθεια.

Η Katie ήταν μόλις 24 ετών, εργαζόταν ως τηλεοπτική παρουσιάστρια και έκανε τα πρώτα της βήματα στο χώρο του μόντελινγκ. Τα έχασε όλα μέσα σε λίγα λεπτά. Χρειάστηκε να υποβληθεί σε περισσότερες από 40 επεμβάσεις για να αποκατασταθεί η εικόνα της και έχει ακόμα μέλλον.

Η ίδια έχει περιγράψει τις οδυνηρές στιγμές που έζησε μετά την επίθεση, δηλώνοντας χαρακτηριστικά ότι ήταν σαν να καιγόταν ολόκληρη.

Ο άνδρας που αποφάσισε να καταστρέψει το πρόσωπό της ήταν ο Daniel Lynch. Η Katie τον γνώρισε μέσω Facebook και για δύο βδομάδες που έβγαινε μαζί του όλα έδειχναν φυσιολογικά.

Κλείνουν ένα δωμάτιο σε ξενοδοχείο στο Bayswater και τη νύχτα εκείνη ο Lynch την απειλεί με ξυράφι και τη βιάζει. Παρότι χρειάστηκε να πάει στο νοσοκομείο, η νεαρή Katie δεν κατήγγειλε τον βιασμό από φόβο. Τις επόμενες δύο μέρες, ο δράστης την “βομβαρδίζει” με μηνύματα και τηλεφωνικές κλήσεις, ζητώντας της να συναντηθούν. Στις 31 Μαρτίου 2008, δύο μέρες μετά τη νύχτα του βιασμού, ο άνδρας την πείθει να πάει σε ένα ίντερνετ καφέ για να δει ένα mail που της είχε στείλει. Αυτό ήταν το δόλωμα. Εκεί την περίμενε ο Stefan Sylvestre, συνεργός του Lynch, ο οποίος και της έριξε το οξύ.

Από εκείνη την ημέρα ξεκίνησε ο εφιάλτης της Katie, αφού το πρόσωπό της έχει καταστραφεί, από το ένα της μάτι δεν μπορούσε να δει, ενώ η ζημιά στον οισοφάγο της είναι μεγάλη, καθώς έχει καταπιεί μεγάλη ποσότητα από το οξύ. ‘Εντεκα χρόνια μετά την επίθεση στην 24χρονη Katie, η μαρτυρία της μητέρας της συγκλονίζει, καθώς περιγράφει τις στιγμές που θα μείνουν για πάντα χαραγμένες στο μυαλό της.

Η Katie Piper έχει εξομολογηθεί σε συνεντεύξεις της ότι τους πρώτους μήνες είχε κλειστεί στον εαυτό της και πέρασε οδυνηρές στιγμές. Ένα χρόνο αργότερα, αποφασίζει να βγει μπροστά και να μοιραστεί την εμπειρία που τη στιγμάτισε, χωρίς να κρύβει το πρόσωπό της, με σκοπό να βοηθήσει κι άλλες γυναίκες που έχουν πέσει θύματα παρόμοιων επιθέσεων. Εμφανίζεται σε τηλεοπτικές εκπομπές, γράφει τρία βιβλία, γίνεται μια ακτιβίστρια που δίνει ελπίδα σε θύματα βιτριόλης από όλο τον κόσμο.

Η Katie κατάφερε να μετατρέψει τον πόνο σε δύναμη. Σήμερα είναι παντρεμένη με έναν ξυλουργό και μητέρα δύο παιδιών. Εκτός από την οικογένειά της, έχει αφοσιωθεί στο ίδρυμά της «Katie Piper» που φροντίζει θύματα επιθέσεων με οξύ, φροντίζει ανθρώπους που έχουν υποστεί παρόμοιες επιθέσεις και μάχεται για την επιβολή αυστηρότερων ποινών στους δράστες τέτοιων επιθέσεων.

Όσο για τoν δράστη της δικής της επίθεσης, έχει καταδικαστεί σε δις ισόβια. Ο συνεργός του, έχει βγει από τη φυλακή από το 2018.

Η περίπτωση της Κωνσταντίνας Κούνεβα

Tα μεσάνυχτα της 22ης Δεκεμβρίου του 2008 και, ενώ η Κωνσταντίνα Κούνεβα επέστρεφε από τη δουλειά της στο σπίτι της στα Άνω Πετράλωνα, δέχτηκε επίθεση από δύο αγνώστους, που την περιέλουσαν με βιτριόλι και την υποχρέωσαν να το καταπιεί, προκαλώντας απώλεια της όρασης από το ένα μάτι, βλάβες σε εσωτερικά όργανα (οισοφάγος και πνευμόνια), καταστροφή των φωνητικών χορδών.

Έχει δώσει τεράστια μάχη για να τα καταφέρει, κάνοντας περισσότερες από 30 χειρουργικές επεμβάσεις, ενώ έχει μπροστά της κι άλλες.

Η Κωνσταντίνα Κούνεβα, με καταγωγή από τη Βουλγαρία, εργαζόταν εκείνο το διάστημα στην εταιρεία καθαρισμού ΟΙΚΟΜΕΤ, με έδρα τον Πειραιά και ήταν δραστήρια γραμματέας της Παναττικής Ένωσης Καθαριστριών και Οικιακού Προσωπικού (ΠΕΚΟΠ). Είχε επανειλημμένως προχωρήσει σε καταγγελίες και παρεμβάσεις για σειρά αυθαιρεσιών της εργοδοσίας, άθλιες συνθήκες και εκμετάλλευση από τις εταιρείες καθαρισμού, ενώ, όπως προκύπτει από τον δικαστικό της φάκελο, είχε αναφερθεί σε παρακολουθήσεις πριν από την επίθεση. Σε μία από τις καταθέσεις της σημείωσε ότι: «παρατήρησα να είναι κάθε μέρα ένας διαφορετικός άνδρας και να με παρακολουθεί. Αυτό το κατάλαβα από το γεγονός ότι εγώ έκανα ξαφνικές και απρόβλεπτες κινήσεις, τις οποίες ακολουθούσε αμέσως. Η παρακολούθησή μου είχε αρχίσει από τον Οκτώβριο του 2008 κι ήταν έντονη και καθημερινή την τελευταία εβδομάδα πριν από την εις βάρος μου επίθεση».

Σε σχετική αποκάλυψη που έκαναν πρόσφατα “ΤΑ ΝΕΑ” για τη δικογραφία της εν λόγω επίθεσης, η οποία συνδέθηκε με επιχειρηματικά συμφέροντα και παραμένει μέχρι σήμερα ανεξιχνίαστη, η πρώην Ευρωβουλεύτρια και μαχητική συνδικαλίστρια είχε καταθέσει τα εξής:

“Ο πρώτος άνδρας ερχόταν προς το μέρος μου με έντονο βηματισμό και με επιθετική στάση σώματος, δείχνοντάς μου σαν να ήθελε να μου επιτεθεί και να με ληστέψει. Κάτι το οποίο τελικώς δεν έπραξε. Συνέχισε την πορεία του αφού είδε ότι εγώ έκανα κάποια βήματα για να τον αποφύγω και μετά συνέχισα να περπατάω. Αφού συνήλθα από το σοκ που προκάλεσε, λίγα μέτρα πιο πάνω και στη γωνία του τετραγώνου μού επιτέθηκε ο δεύτερος άνδρας, ο οποίος μου έριξε το οξύ στο πρόσωπό μου.

Χρησιμοποίησε το αριστερό του χέρι καθώς με το δεξί είχε προφυλάξει το πρόσωπό του. Ενώ, από όσο μπορώ να θυμηθώ, ο ίδιος είχε κρατήσει μία ικανή απόσταση ασφαλείας από μένα. Δεν θυμάμαι χαρακτηριστικά του προσώπου του, καθώς δεν μπόρεσα να τον δω καθαρά στο σκοτάδι. Εκείνος που μου έριξε το θειικό οξύ δεν φορούσε γάντια, χωρίς να είμαι και απολύτως βέβαιη, αλλά θυμάμαι με σιγουριά ότι πήρε μαζί του στη μηχανή το γυάλινο δοχείο το οποίο περιείχε το θειικό οξύ”.

Σε πρόσφατη κατάθεσή της στο ethnos.gr, η ίδια περιγράφει την επίθεση που έζησε 11 χρόνια πριν, λέγοντας ότι: “Ήταν ό,τι πιο φρικτό έχει ζήσει” […] “Ακόμα θυμάμαι την ταχύτητα με την οποία έλιωσε πάνω μου το δερμάτινο μπουφάν που φορούσα. Φανταστείτε ότι οι νοσηλευτές του ΕΚΑΒ όταν έφτασαν, δεν ήξεραν πως να αντιδράσουν”. 

Η υπόθεση της Κούνεβα παραμένει ανεξιχνίαστη, παρά τις αντιδράσεις και τις διαδηλώσεις συμπαράστασης που ακολούθησαν, ενώ η Διεθνής Αμνηστία χαρακτήρισε (δικαίως) την έρευνα της Ελληνικής Αστυνομίας μη λεπτομερή και μη αντικειμενική.

Η περίπτωση της Ναζιράν

“Ένα πρωινό η νοσοκόμα μου βγάζει τους επιδέσμους. Τη ρωτάω αν επανήλθαν τα χαρακτηριστικά του προσώπου μου. Μένει αμίλητη. Ψηλαφίζω το κεφάλι μου και παθαίνω σοκ. Δεν έχω πλέον πρόσωπο. Τα χαρακτηριστικά μου έχουν λιώσει. Ψηλαφίζω κομμάτια από δέρμα, με ράμματα, καρούμπαλα και κόμπους. Η μύτη μου έχει σχεδόν εξαφανιστεί, έχω μόνο τα ρουθούνια. Η μια κόγχη του ματιού μου είναι ανοιχτή, ενώ το άλλο μου μάτι είναι κολλημένο με το βλέφαρο. Το σαγόνι μου έχει γίνει ένα με το λαιμό μου. Η εμφάνισή μου είναι τρομακτική. Το ξέρω, αλλά δεν το βλέπω. Είμαι τυφλή πλέον. Το δέρμα στο μπούστο μου είναι σκληρό σα χαρτόνι και γεμάτο ζάρες σαν τσαλακωμένο ρούχο. 

Μοιάζω με τέρας. Καταρρέω ψυχολογικά. Παρακαλάω για άλλη μια φορά τον γιατρό να μου κάνει μια ένεση για να φύγω από τη ζωή. Δε θα γίνω ποτέ καλύτερα, Με αυτό το παραμορφωμένο πρόσωπο κι αυτά τα πεθαμένα μάτια δε μοιάζω πια με γυναίκα. Βασικά δεν είμαι πια τίποτα.”

Η Ναζιράν Bibi ήταν μια νεαρή γυναίκα από ένα μικρό χωριό του Πακιστάν.

Έζησε και μεγάλωσε σε μια αγροτική περιοχή που καλλιεργούταν μάνγκο, βαμβάκι και ζαχαροκάλαμο και που ακόμα πλανιέται το πνεύμα των σούφι. Μια φεουδαρχική περιοχή, όπου κουμάντο κάνουν μεγάλοι γαιοκτήμονες, κρατώντας τους χωρικούς σε μεσαιωνικές συνθήκες και σε απόλυτη άγνοια. Όσο λιγότερο μορφωμένοι είναι οι χωρικοί, τόσο πιο εύκολα γίνονται θύματα εκμετάλλευσης. Σε αυτά τα μέρη, όπως λέει η Σελιά Μερσιέ, “η βία που θρέφεται από τη φτώχεια και αναλφαβητισμό είναι στην ημερήσια διάταξη. Εδώ συγκεντρώνονται όλα τα κοινωνικά προβλήματα: Οι βιασμοί, οι γάμοι παιδιών, η ενδοοικογενειακή βία”. Σε αυτό το πατριαρχικό πλαίσιο, οι γυναίκες είναι υποταγμένες σε σκληρή εργασία και αγγαρείες, μαζεύοντας το βαμβάκι, αρμέγοντας τα ζώα, κόβοντας ζαχαροκάλαμα και παράλληλα, μεγαλώνοντας τα πολυάριθμα παιδιά τους. Σε αυτή τη γη, όπως λέει η Μερσιέ, μετά από επιτόπια παρατήρηση και αφηγήσεις γυναικών, γίνονται πολύ συχνά εγκλήματα. Με στόχο να τιμωρήσουν μια οικογένεια, κλέβουν, σκοτώνουν ή καίνε τις γυναίκες.

Η Ναζιράν έζησε και μεγάλωσε μέσα στις κακουχίες, ενώ στα δεκατρία της χρόνια, την παντρεύουν και πηγαίνει να ζήσει στο χωριό του άντρα της. Στην καθημερινότητά της, όπως την αφηγείται λεπτομερώς στο ομώνυμο βιβλίο η δημοσιογράφος και ερευνήτρια Celia Mercier. ο ένας εφιάλτης διαδέχεται τον άλλον και το αποκορύφωμα έρχεται τη στιγμή που, στα 22 της χρόνια, υφίσταται από τον δεύτερο σύζυγο που της έχουν επιβάλλει, μια από τις χειρότερες μορφές βίας, την επίθεση με βιτριόλι. Με τη στήριξη του Ιδρύματος Επιζώντων από Επιθέσεις με Οξύ, η υπόθεση της Ναζιράν θα φτάσει στο δικαστήριο και, εντούτοις, δεν έχει εκδικαστεί ακόμη.

Tο οξύ, λοιπόν, ή αλλιώς βιτριόλι, αποτέλεσε ένα όπλο που έκανε θραύση και σε κοινότητες του Πακιστάν. Στην αγροτική επαρχία από όπου προέρχεται η Ναζιράν, τα αρδευτικά κανάλια, κληροδότημα της βρετανικής αυτοκρατορίας, ευνόησαν την καλλιέργεια βαμβακιού.

Εκεί, το βιτριόλι χρησιμοποιείται κυρίως την άνοιξη για να καθαριστούν οι σπόροι του βαμβακιού πριν από τη σπορά. Το μοιραίο υγρό ήταν διαθέσιμο σε πολύ χαμηλή τιμή (40 ρουπιές, περίπου 0,40 ευρώ) και μπορούσε κανείς να το προμηθευτεί από τα περισσότερα καταστήματα. Χρησιμοποιείται επίσης για να ξεβουλώσουν οι υπόνομοι, να πλυθούν τα αγροτικά μηχανήματα και να καθαριστούν τα μπάνια. Καταλαβαίνουμε, άρα, ότι πρόκειται για ένα φθηνό προϊόν, άμεσα προσβάσιμο σε όλους, του οποίου η πώληση δεν ελέγχεται, ένα τρομακτικό όπλο που καταστρέφει ζωές, ενώ, με ένα μόλις φιαλίδιο, μπορεί να προκαλέσει αφανισμό.

Τα κίνητρα, όπως αναφέρεται στο βιβλίο, είναι πάντα δύο ειδών: Οικονομικά και σεξουαλικά.

Οικονομικά όταν πρόκειται για ξεκαθάρισμα λογαριασμών που αφορούν κάποια διαμάχη γύρω από τα χωράφια ή τα κληρονομικά ζητήματα. Στην αγροτική περιοχή του Πακιστάν, από όπου κατάγεται η Ναζιράν, η γη είναι η σάρκα και το αίμα της οικογένειας. Όταν, λοιπόν, δύο άνδρες τσακώνονται για ένα κομμάτι γης, ο ένας από τους δύο μπορεί να ρίξει βιτριόλι στη γυναίκα ή την κόρη του άλλου για τον εκδικηθεί, αφού, τιμωρώντας τη γυναίκα, τιμωρείται ουσιαστικά η αντίπαλος οικογένεια. Υπάρχει και το πρόβλημα της προίκας επίσης: Η οικογένεια των πεθερικών μπορεί να εκδικηθεί τη νεαρή νύφη, γιατί δεν έφερε την ανάλογη προίκα, ενώ μπορούν ακόμα και να επιτεθούν σε μια χήρα που αρνείται να αποποιηθεί την κληρονομιά της.

Σεξουαλικά, από την άλλη, θεωρούνται τα κίνητρα όταν η γυναίκα ή μια έφηβη απορρίπτει έναν άνδρα που τη θέλει ή αρνείται μια πρόταση γάμου. Ο ενδιαφερόμενος προσβάλλεται και θέλει να την τιμωρήσει με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην μπορέσει ποτέ να ανήκει σε κάποιον άλλο, ενώ υπάρχουν επίσης και τα “εγκλήματα πάθους”, ζήλιας και καβγάδες μεταξύ των ζευγαριών..

Τέλος, υπάρχουν και τα λεγόμενα “εγκλήματα τιμής”, όταν ο άνδρας ή η οικογένεια αισθάνονται ότι έχουν ατιμαστεί από μια γυναίκα και την τιμωρούν.

Ο στιγματισμός είναι παντού ο ίδιος

Το χειρότερο δεν έχει έρθει ακόμα, όμως, αφού, μερικές φορές η ίδια η κοινότητα του χωριού απορρίπτει τα καμένα από οξύ θύματα, θεωρώντας τα υπεύθυνα για ό,τι τους συνέβη. Τολμάμε να υποθέσουμε στο σημείο αυτό, ότι (πολύ δυστυχώς) ο τρόπος με τον οποίο αντιμετώπιζαν ή συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν οι κλειστές κοινότητες του Πακιστάν τα θύματα βιτριόλης, δε διαφέρει και πολύ από τον τρόπο που στιγματίζεται το θύμα και στις “ανεπτυγμένες” κοινωνίες της Δύσης, αφού “κάτι θα έκανε για να προκαλέσει την οργή της δράστριας”.

Ο λόγος για ορισμένα απεχθή σχόλια των τελευταίων ημερών, εμφανώς υποκινούμενα από ευτελή ένστικτα, στη δική μας, πολύ δική μας, κοντινή Ελλαδίτσα, όπου διάφοροι (άντρες και γυναίκες) σχολιάζουν κάτω από αναρτήσεις σε διαδικτυακούς τοίχους ότι ίσως της άξιζε αυτή η τιμωρία της νεαρής Ιωάννας, στην περίπτωση που υπήρξε το “μήλο της έριδος” για το ζευγάρι της δράστριας, είτε με την αποδοχή ενός απλού αιτήματος στο facebook, είτε με οποιαδήποτε άλλη κίνηση.

Πόσο μικρόψυχο αν μη τι άλλο -για να μην πούμε παρανοϊκό- είναι να κατηγορείς το ίδιο το θύμα;

Χωρίς να έχουμε ξεκάθαρη στατιστική εικόνα για το αν η εκδίκηση με ρίψη οξέος εξακολουθεί να αποτελεί συχνό φαινόμενο τα τελευταία χρόνια στις προαναφερόμενες  χώρες, γνωρίζουμε από αφηγήσεις θυμάτων, όπως της Ναζιράν, ότι πριν χρόνια, σε ορισμένες κοινότητες του Πακιστάν, τα θύματα βιτριόλης γίνονταν βάρος στην ίδια τους την οικογένεια. Κάποιες γυναίκες πέρασαν και περνούν όλη τους τη ζωή κλεισμένες στο σπίτι, μέσα στην ταπείνωση και την ντροπή για την εμφάνισή τους. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως αναφέρει στο εισαγωγικό μέρος του βιβλίου η Σελιά Μερσιέ, στέλνουν τις καμένες από οξύ γυναίκες στον δρόμο για να ζητιανεύουν ή τις επιδεικνύουν σαν τα ζώα του τσίρκου για να μαζεύουν χρήματα.

Ανάμεσα στα 2007-2010, τις χρονιές που μελέτησε η συγγραφέας το φαινόμενο και εκδόθηκε το βιβλίο (2010), ο αριθμός επιθέσεων από οξύ αυξανόταν σημαντικά. “Το 2007 το Ίδρυμα Επιζώντων από Επιθέσεις με Οξύ είχε καταγράψει 30 περιπτώσεις, ενώ το 2009 σαράντα οκτώ. Παρόλα αυτά, ο πραγματικός αριθμός εκτιμάται ότι είναι πάνω από 150 επιθέσεις, καθώς, όπως είπαμε και πιο πάνω, πολλά από τα θύματα δεν τολμούν να να υποβάλλουν μήνυση, ενώ άλλα πεθαίνουν χωρίς να αφήσουν ίχνη. Στην πλειοψηφία τους, τα θύματα ήταν χαμηλού μορφωτικού και βιοτικού επιπέδου, ενώ ένα ποσοστό γύρω στο 25% είναι άνδρες, θύματα ζήλιας ή οικογενειακών και οικονομικών διαφορών. Αυτός που επιτίθεται είναι σχεδόν πάντα άνδρας χαμηλού βιοτικού επιπέδου, ενώ τα παιδιά, που τραυματίζονται από σταγόνες οξέος είναι κυρίως παράπλευρες απώλειες.”

Η νομοθεσία για επιθέσεις με οξέα

Πολλές χώρες έχουν αρχίσει να πιέζουν για αυστηρή νομοθεσία σε περιπτώσεις επιθέσεων με οξέα.

Στο Πακιστάν, ο δράστης μπορεί να έχει την ίδια τύχη με το θύμα, να τιμωρηθεί δηλαδή με την έγχυση σταγόνων οξέος στα μάτια του! Ο νόμος, ωστόσο, δεν είναι δεσμευτικός και σπάνια εφαρμόζεται, σύμφωνα με μια έκθεση στους The New York Times.

Στην Ελλάδα, η νομολογία του Αρείου Πάγου χαρακτηρίζει τις επιθέσεις με βιτριόλι ως «βαριές σκοπούμενες σωματικές βλάβες» και προβλέπει ποινή κάθειρξης μέχρι και 10 χρόνια στον δράστη, ο οποίος -να σημειώσουμε- ότι, εάν συλληφθεί, δεν θα κρατηθεί προσωρινά, όπως σημειώνει ο δικηγόρος-ποινικολόγος, Μιχάλης Δημητρακόπουλος. “Με την υφιστάμενη νομοθεσία σε αδικήματα που τιμωρούνται μέχρι 10 χρόνια κάθειρξη, θα πρέπει να είναι πολύ αυστηρές οι προϋποθέσεις για να κρατηθεί. Αν συλληφθεί, θα αφεθεί ελεύθερος”.

Στην περίπτωση δε, που ο δικηγόρος του δράστη επικαλεστεί ψυχική νόσο, διαταραχή συμπεριφοράς ή οτιδήποτε παρεμφερές, ενδέχεται η ποινή φυλάκισης να μειωθεί κατά πολύ.

Όσο για την 35χρονη δράστρια που απασχολεί εδώ και δύο εβδομάδες την εγχώρια επικαιρότητα, συνελήφθη ως ύποπτη για την επίθεση με βιτριόλι στην 34χρονη Ιωάννα, το πρωί της 20ης Μαΐου, για προσωπικούς λόγους και βρίσκεται υπό προσωρινή κράτηση. Της ασκήθηκε από τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών ποινική δίωξη για το κακούργημα της απόπειρας ανθρωποκτονίας με πρόθεση σε ήρεμη ψυχική κατάσταση και το πλημμέλημα της απείθειας.

Κρατάω το μια ασθενής χωρίς πρόσωπο της Ναζιράν.

Αυτή είναι η τιμωρία και με αυτήν εξαναγκάζονται να ζήσουν τα θύματα από βιτριόλι. Χωρίς πρόσωπο και με ένα κυριολεκτικό και ψυχολογικό σαράκι μέσα τους για μεγάλο διάστημα, να συνεχίζει το καταστροφικό του έργο. Ανεπανόρθωτη ζημιά στο δέρμα, τον οργανισμό και την ψυχή. Αυτή είναι η τιμωρία και καταδικάζει το θύμα να βρει τη δύναμη να ζήσει.

Είναι ν’ αναρωτιέσαι ώρες ώρες σε τι παράξενο, βαθιά αρρωστημένο κόσμο ζούμε.

“Θα έπρεπε να είχα πεθάνει σε ένα δωμάτιο του νοσοκομείου του Μουλτάν, μια ασθενής χωρίς πρόσωπο. Ένα πρωινό η νοσοκόμα μου βγάζει τους επιδέσμους. Ψηλαφίζω το κεφάλι μου και παθαίνω σοκ. Δεν έχω πλέον πρόσωπο. Τα χαρακτηριστικά μου έχουν λιώσει. Η εμφάνισή μου είναι τρομακτική. Το ξέρω αλλά δεν το βλέπω. Είμαι τυφλή πλέον. Μοιάζω με τέρας. Με αυτό το παραμορφωμένο πρόσωπο κι αυτά τα παραμορφωμένα μάτια δεν μοιάζω με γυναίκα. Βασικά δεν είμαι πια τίποτα. Όμως επέζησα. Είχα δικαίωμα σε μία δεύτερη ζωή αλλά με άλλο σώμα. Εγώ, η όμορφη γυναίκα, είμαι πλέον φυλακισμένη σε μία αποκρουστική εμφάνιση που τρομάζει όποιον με πλησιάζει. Αποφάσισα να διηγηθώ την ιστορία μου, ώστε κάποια μέρα οι επιθέσεις με βιτριόλι να εξαλειφθούν, οι γυναίκες της χώρας μου να προστατεύονται και οι δράστες τέτοιων επιθέσεων να τιμωρούνται αυστηρά για τις πράξεις τους και να σαπίζουν στη φυλακή”.

Με πληροφορίες από: Naziran: Brûlé a l’acide, Guardian, The Telegraph, iforinterview, hindustantimes.com, Wikipedia, TA NEA, ethnos.gr

Πηγή: Neolaia.gr

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News