Πόσο θα στοιχίσει στους Αμερικανούς η απόσυρση από το Αφγανιστάν;

Ο Τζο Μπάιντεν διαθέτει ίσως την περισσότερη εμπειρία στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής από κάθε άλλο Αμερικανό πρόεδρο των τελευταίων δεκαετιών. Από το πρώτο όμως έτος της θητείας του έχουμε μία δραματική εξέλιξη στη διεθνή σκηνή, η οποία ερμηνεύεται ως βαρύτατο ηθικό και πολιτικό πλήγμα για τη Δύση και ειδικά για τις ΗΠΑ. Η ανάκτηση του ελέγχου του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν και η επιστροφή στον νόμο της Σαρία, τις ωμότητες και τις μεσαιωνικές πρακτικές έχουν προκαλέσει σοκ και ανησυχία. Το ερώτημα τώρα είναι τι θα φέρει η εξέλιξη αυτή στο άμεσο και απώτερο μέλλον; 

Ο ίδιος ο Μπάιντεν υπεραμύνθηκε χθες βράδυ σθεναρά της απόφασης για πλήρη απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων, υπογραμμίζοντας ότι δεν θα έπρεπε να χαθούν άλλες αμερικανικές ζωές σε έναν πόλεμο που ήταν απρόθυμες να δώσουν οι ίδιες οι αφγανικές δυνάμεις. 

Ύστερα από 20 χρόνια αμερικανικής παρουσίας στο Αφγανιστάν, οι εικόνες πανικόβλητης και ταχείας αποχώρησης και οι εκκλήσεις συμμάχων των ΗΠΑ και του Αφγανιστάν παρουσιάζουν μια κατάσταση αντίθετη από αυτή που επιθυμεί να προβάλει ο Αμερικανός πρόεδρος. Οι σκηνές αυτές, αντί να δείχνουν μια δυναμική επιστροφή από το μέρος των ΗΠΑ στη διεθνή σκηνή, υποδηλώνουν πως η συμπόνια και κατανόηση έρχονται δεύτερες στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής μετά την ιδιοτέλεια, πως μετά από την τετραετία Τραμπ οι ΗΠΑ ακόμη δεν έχουν αποκτήσει δυναμικό σχεδιασμό. Η Αμερική ακόμα δεν «έχει επιστρέψει», όπως θέλει να πιστεύει ο πρόεδρος Μπάιντεν.

Μέχρι τις 8 Αυγούστου, η ιδέα ότι οι Ταλιμπάν θα εισβάλουν τόσο συντονισμένα στην χώρα και ότι θα έχουν υπό τον έλεγχό τους κάθε μεγάλη πόλη φάνταζε απίθανο. Προσπαθώντας να στρέψει τα βλέμματα μακριά από την κυβέρνησή του, ο πρόεδρος Μπάιντεν έριχνε τα φώτα της δημοσιότητας στον προκάτοχό του και τις αποφάσεις που λήφθηκαν την προηγούμενη τετραετία. Δημοσκοπήσεις μέχρι τις 9 Αυγούστου έδειχναν επίσης πως η απόφαση αποχώρησης από το Αφγανιστάν υποστηριζόταν από τους Δημοκρατικούς, οι οποίο εύχονταν τον ερχομό της μέρας εκείνης για αρκετά χρόνια.

Σαφώς και η εξαφάνιση των Αμερικανικών στρατευμάτων μέσα σε μία νύχτα, έπειτα από μακροχρόνια προσήλωση στα Αφγανικά εδάφη και την «επένδυση» πάνω από $80 δισεκατομμυρίων, κάνει πολλούς να σκέφτονται ότι η κυβέρνηση του Αφγανιστάν απογοήτευσε τις ΗΠΑ, και όχι το αντίστροφο. Υποστηρίζουν επίσης πως τα Αμερικανικά στρατεύματα θα μπορούσαν να είχαν παραμείνει στην περιοχή, διατηρώντας μια ομάδα 2.500 στρατιωτών. Οι επικριτές του από την άλλη φοβούνται ότι η χώρα θα εξελιχθεί τώρα σε εύφορο έδαφος για τη διεθνή τρομοκρατία. 

Τόσο ο Μπάιντεν όσο και ο ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, δήλωσαν πως δεν υπάρχει τίποτα που θα ήθελαν να δουν οι ανταγωνιστές των ΗΠΑ (βλ. Κίνα, Ρωσία) περισσότερο «από το να βρεθούμε παγιδευμένοι και εγκλωβισμένοι ξανά στο Αφγανιστάν». Η συνέχεια αποστολής περισσότερων στρατευμάτων απλώς θα «επανακκινούσε έναν πόλεμο ο οποίος έπρεπε να τελειώσει». Η συνέχεια ενός πολέμου ο οποίος κόστισε στις ΗΠΑ 2.300 Αμερικανικές ζωές και τρισεκατομμύρια δολάρια δεν ανήκε στην λίστα προτεραιοτήτων και ‘στρατηγικών στόχων’ για την διάρκεια της τετραετίας της τωρινής κυβέρνησης.

Ο πρόεδρος Μπάιντεν δήλωσε χαρακτηριστικά πως θα κριθεί όταν και εφόσον παρουσιαστεί ξανά κίνδυνος από το Αφγανιστάν, με την όποια μορφή λάβει. Οι σύμβουλοί του δηλώνουν πως η πρόοδος στον τομέα της τεχνολογίας, των μυστικών πληροφοριών και της στρατιωτικής προετοιμασίας καθιστούν τις ΗΠΑ έτοιμες να αποτρέψουν κάθε πιθανή απειλή. Ποια θα ήταν όμως η αντίδραση σε ένα νέο τρομοκρατικό χτύπημα; 

Το μοτίβο αποφάσεων που έχει λάβει ο πρόεδρος Μπάιντεν τα προηγούμενα χρόνια δεν μας δίνει ξεκάθαρη απάντηση. Η υποστήριξη που έδειξε για τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια αποτέλεσε μέρος μιας λογικής η οποία διέφερε πλήρως με την άποψή του σχετικά με την απόφαση του πρώην προέδρου Τζόρτζ Μπούς για το πόλεμο στο Ιράκ. Παρομοίως, ενώ ήταν αντίθετος με την παρέμβαση του πρώην προέδρου Ομπάμα στην Λιβύη, έδωσε την συγκατάθεσή του στην αποστολή 30.000 στρατευμάτων στο Αφγανιστάν το 2009.

Το μόνο το οποίο διαφαίνεται καθαρά είναι πως συμπεράσματα σχετικά με τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της νέας κατάστασης στο Αφγανιστάν δεν μπορούν να συντεθούν ακόμα. Οι πρώην κινήσεις των ΗΠΑ σε παρόμοιες καταστάσεις δεν συνάδουν με την πολιτική που επιθυμεί να ακολουθήσει η τωρινή κυβέρνηση, γι’ αυτό και οφείλουν να χρησιμοποιηθούν με προσοχή. Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι πως οι προτεραιότητες έχουν αλλάξει, και τα βλέμματα θα στραφούν για αρκετό χρονικό διάστημα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Moneyreview.gr με πληροφορίες από Economist.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News