Η Κίνα θέλει τώρα περισσότερα παιδιά. Γιατί είναι δύσκολο να το πετύχει

«Παρακαλώ, κάντε κι άλλα παιδιά». Αυτό είναι το μήνυμα της κινεζικής κυβέρνησης, η οποία ανακοίνωσε τη δυνατότητα απόκτησης και τρίτου παιδιού για τις οικογένειες όλης της χώρας. Μία απόφαση, η οποία σχετίζεται άρρηκτα με το δημογραφικό πρόβλημα.

Εξάλλου, σύμφωνα με τις τρέχουσες εκτιμήσεις, ο πληθυσμός της χώρας τα αμέσως επόμενα χρόνια θα αρχίσει να μειώνεται, δημιουργώντας σημαντικά προσκόμματα στις μακροπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας.

Το ποσοστό του εργάσιμου πληθυσμού, δηλαδή όσοι είναι ηλικιακά ικανοί να εργαστούν, μειώνεται διαρκώς, με τους αναλυτές να προεξοφλούν ότι έως το 2030 το 1/4 του πληθυσμού θα είναι ηλικίας άνω των 60 ετών.

Ας δούμε, αναλυτικά τι ακριβώς σημαίνει η σημερινή απόφαση του Πεκίνου, μέσα από πέντε ερωτήσεις – απαντήσεις

Τι έχει γίνει;

Στις 31 Μαΐου, η κυβέρνηση αποφάσισε να επιτρέψει σ’ όλα τα ζευγάρια να αποκτήσουν και τρίτο παιδί, εφόσον το επιθυμού. Η απόφαση ελήφθη μόλις πέντε χρόνια αφότου καταργήθηκε η πολιτική του ενός παιδιού ανά γυναίκα. Μέχρι στιγμής, είναι άγνωστο πότε ακριβώς θα ξεκινήσει η εφαρμογή της νέας πολιτικής ή ποιος θα είναι ο αντίκτυπός της. Το 2016, πάντως, όταν είχε επιτραπεί στα ζευγάρια να αποκτήσουν και δεύτερο παιδί, οι γεννήσεις αυξήθηκαν κατά τουλάχιστον 1 εκατομμύριο και έφθασαν τις 17,9 εκατ. Όμως, το 2020, οι γεννήσεις δεν ξεπέρασαν τις 12 εκατ., αριθμός ο οποίος είναι ο μικρότερος από το 1961. Ο μέσος όρος των γεννήσεων ανά γυναίκα, δε, υποχώρησε στο 1,3 το 2020. Για να παραμείνει ο πληθυσμός σταθερός, ωστόσο, απαιτούνται 2,1 γεννήσεις ανά γυναίκα (σ.σ. χωρίς να υπολογίζονται οι εισροές μεταναστών).

Ο πληθυσμός ακόμη αυξάνεται;

Μέχρι τώρα ναι, αλλά πολύ σύντομα θα σταματήσει. Οι εκτιμήσεις της κυβέρνησης αναφέρουν ότι ο πληθυσμός θα φθάσει το ανώτατο σημείο (1,45 δισ.) έως το 2030. Ένα από τα κρατικά think tank εκτιμά ότι αυτό θα γίνει το 2027. Την ίδια ώρα, το ποσοστό του εργάσιμου πληθυσμού, δηλαδή οι ηλικίας από 15 έως 59 ετών, υποχώρησε πέρυσι στο 63,4% έναντι 70% πριν από δέκα χρόνια. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού διαμορφώθηκε στο 0,53% κατά μέσο όρο τη δεκαετία 2010 – 2020, το χαμηλότερο επίπεδο από το 1953.

Πώς προέκυψε η πολιτική του ενός παιδιού

Μετά την ίδρυση του κινεζικού κράτους το 1949 και το τέλος του εμφυλίου πολέμου, η κυβέρνηση προσέλαβε δεκάδες χιλιάδες γιατρούς, προκειμένου να βελτιωθεί η υγεία των φτωχών και αγροτικών πληθυσμών. Ο δείκτης θνησιμότητας κατρακύλησε και ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού από το 16 ανά 1.000 κατοίκους το 1949 αυξήθηκε σε 25 ανά 1.000 κατοίκους το 1954. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο πληθυσμός της Κίνας ξεπέρασε τα 800 εκατ. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, η χώρα αντιμετώπισε σοβαρές ελλείψεις τροφίμων αλλά και κατοικιών. Το 1979, η κυβέρνηση αποφάσισε να υιοθετήσει την πολιτική του ενός παιδιού ανά ζευγάρι (σ.σ. με εξαίρεση τους αγρότες, τις εθνοτικές μειονότητες, όσους είχαν παιδί με αναπηρία κ.α.).

Πώς εφαρμόστηκε;

Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Κίνα ανάγκαζε τις γυναίκες να κάνουν αμβλώσεις. Όσα παιδιά γεννιούνταν «παράνομα», δεν είχαν δικαίωμα πρόσβασης στο κοινωνικό σύστημα. Η συγκεκριμένη πολιτική άφησε πολλαπλά τραύματα στην κοινωνία. Η προτίμηση των Κινέζων στα αγόρια είχε ως αποτέλεσμα τη συστηματική επιλογή αμβλώσεων σε περίπτωση εγκυμοσύνης σε κορίτσι.

Ποια η λύση

Θα είναι αρκετά δύσκολο να πειστούν οι Κινέζοι να αποκτήσουν περισσότερα παιδιά. Η χρονική συγκυρία και οι οικονομικές ανησυχίες καθιστούν δύσκολη ακόμη και την απόκτηση ενός μόνο παιδιού. Για τις εργαζόμενες γυναίκες, δε, η γέννα πολλών παιδιών δεν συνάδει με τις φιλοδοξίες για μία επιτυχημένη καριέρα, όπως δείχνει πρόσφατη έρευνα του Brown University. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με μία Επιτροπή στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, οι γυναίκες υφίστανται σημαντικές διακρίσεις, ιδίως όσον αφορά τα επιδόματα μητρότητας ή τις άδειες εγκυμοσύνης. Παράλληλα, η επιλογή απόκτησης και τρίτου παιδιού θα πρέπει να συνοδευτεί από την ανέγερση περισσότερων και καλύτερων νοσοκομείων, όπως και σχολείων. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Xinhua, η πολιτική των τριών παιδιών θα πρέπει να συνδυαστεί με μια σειρά υποστηρικτικών μέτρων, όπως για παράδειγμα η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης (59 έτη σήμερα). Επίσης, η είσοδος ξένων υπηκόων πολύ δύσκολα θα βοηθήσει στην επίλυση του δημογραφικού προβλήματος, δεδομένων των αυστηρών περιορισμών της κυβέρνησης.

moneyreview.gr με πληροφορίες από Bloomberg

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News