Πολιτική Δευτέρα 7/12/2020, 14:18 ΔΡ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΔΗΜΗΤΡΟΥΛΗ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Άποψη: Ο «δρόμος της μοναξιάς» για Ουγγαρία και Πολωνία

Άποψη: Ο «δρόμος της μοναξιάς» για Ουγγαρία και Πολωνία

Μπορείς να οδηγήσεις το άλογο στο νερό, αλλά δεν μπορείς να το αναγκάσεις να πιει. Πρόκειται για βρετανική παροιμία. Και μπορεί η Βρετανία να έχει τραβήξει το δρόμο της εξόδου από την Ενωμένη Ευρώπη, αλλά η παροιμία των αγγλοσαξόνων είναι αυτή που όπως όλα δείχνουν ταιριάζει περισσότερο στην περίπτωση της Ουγγαρίας και της Πολωνίας και του βέτο κατά του οικονομικού πακέτου ανάκαμψης από τον κορωνοϊό. 

Μπορεί επίσης τον Μάιο του 2004 η Ευρώπη να γιόρτασε περισσότερο από κάθε άλλη φορά, με τα μπαρ του Στρασβούργου να ασφυκτιούν από στελέχη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου των χωρών της πρώην Ανατολικής Ευρώπης που πανηγύριζαν την ένταξη τους στην ευρωπαϊκή οικογένεια, αλλά από τότε μέχρι σήμερα φαίνεται ότι ορισμένα μέλη εκ των 10 αρνούνται ακόμα πεισματικά να πιουν νερό από την ευρωπαϊκή πηγή. Για την ακρίβεια νερό έχουν πιεί αν αναλογιστεί κανείς ότι στην Πολωνία οι ευρωπαϊκοί πόροι αντιστοιχούσαν το 2018 στο 3,43% του ΑΕΠ, ενώ στην Ουγγαρία στο 4,97%,, το 2019 η Πολωνία έλαβε 12,1 δις από την ΕΕ ενώ η Ουγγαρία 5,1 δισ. ευρώ. Καμία όμως από τις δύο δεν θέλει να αναγνωρίσει ότι η πηγή αυτή πρέπει να τροφοδοτείται και μάλιστα με σεβασμό στις ευρωπαϊκές αξίες.

Βέβαια θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι εκείνη την εποχή, που όλα φάνταζαν ιδανικά Καθηγητές ευρωπαϊκών σπουδών με βαθιά γνώση του ενοποιημένου ευρωπαϊκού οικοδομήματος όπως ο κ. Παναγιώτης Ιωακειμίδης Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών είχαν προειδοποιήσει ότι «η ένταξη στην ΕΕ συνιστά συμμετοχή σε μια πολιτική οντότητα, η οποία στηρίζεται και διαμοιράζεται ένα σύνολο αξιών και «δεσμεύεται» από ένα πολιτικό στόχο και όραμα. Εάν οι αξίες, οι στόχοι και το όραμα δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά, τότε υπάρχει ουσιαστικό πρόβλημα νομιμοποίησης». 

Το εγχείρημα όμως τότε της μεγάλης διεύρυνσης ήταν αδιαμφισβήτητα εξαιρετικά ελκυστικό για να μπορέσει η Ενωμένη Ευρώπη να λάβει υπόψη της τις προειδοποιήσεις των ειδικών. Μπορεί και να το γνώριζαν αλλά ο κόσμος και οι οικονομίες της ευρωπαϊκής δύσης (βλέπε Γερμανία) είχαν ανάγκη το όνειρο της εξ’ ανατολών ευρωπαϊκής διεύρυνσης. 

Ίσως τελικά ήταν πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς ότι στα πολύ δύσκολα δεν αρκούν μόνο οι προθέσεις για το ευρωπαϊκό όραμα. Και δεν είναι μόνο αυτή η κρίσιμη ώρα της πανδημίας, που ανέδειξε και πάλι τη διαφορετική προσέγγιση που έχουν υιοθετήσει η Πολωνία και η Ουγγαρία για το κράτος δικαίου και τις ευρωπαϊκές αξίες. Τα τελευταία χρόνια τέτοια δείγματα μας έδωσαν και άλλες χώρες της επονομαζόμενης μεγάλης διεύρυνσης. Ενδεικτικά, στην οικονομική κρίση χρέους δεν ήταν λίγες οι φορές, που εκπρόσωποι τους επέδειξαν αξιοζήλευτο σθένος για δημοσιονομική πειθαρχία απέναντι στους εταίρους τους του Ευρωπαϊκού νότου, που αποζητούσαν απεγνωσμένα τη βοήθεια της ΕΕ. Λίγο αργότερα διαχώρισαν επίσης τη θέση τους σε ένα τεράστιο θέμα ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, το μεταναστευτικό/προσφυγικό. 

Το ερώτημα τώρα είναι το εξής: μπορούν να προχωρήσουν μόνοι αποφασιστικά χωρίς τις δύο αυτές χώρες, που για τους ηγέτες τους ο όρος κράτος δικαίου και μάλιστα η διασύνδεση του με την χρήση κοινοτικών κονδυλίων ερμηνεύεται ως «εργαλείο προπαγάνδας σοσιαλιστικής εποχής» (Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι) και νέα «Σοβιετική Ένωση» (Ούγγρος Πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν); Θα μπορούσαν να το πράξουν. Το πρόβλημα έγκειται ότι εάν δεν υπάρξει συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής της 10ης Δεκεμβρίου, η ΕΕ θα λειτουργήσει για πρώτη φορά εδώ και 30 χρόνια με προϋπολογισμό έκτακτης ανάγκης. Το Ταμείο Ανάκαμψης επομένως δεν θα μπορούσε να τεθεί σε ισχύ στην περίπτωση αυτή. Στο πλαίσιο της ειδικής ρύθμισης, δεν θα λάβει χρηματοδότηση κανένα νέο project, μόνο εκείνα που άρχισαν επί ισχύος του προηγούμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού 2014-2020.

Είναι όμως πολλά τα χρήματα και είναι υπερπολύτιμα σε μία εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία. Δεν μπορεί και δεν πρέπει η Ενωμένη Ευρώπη να λυγίσει για μία ακόμα φορά στα τερτίπια και στα «φαντάσματα» του παρελθόντος, που ορισμένοι έχουν εξακολουθούν να χρησιμοποιούν κατά το δοκούν για να εξυπηρετούν είτε προσωπικές τους πολιτικές φιλοδοξίες είτε για να κυβερνούν τους λαούς τους με απολυταρχικό τρόπο. Η Ενωμένη Ευρώπη δεν μπορεί να περιμένει κάθε φορά πως θα ερμηνεύσει ο καθένας την έννοια της αλληλεγγύης, της ελευθερίας του λόγου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. Πολύ περισσότερο δε μάλιστα όταν οι πολίτες της βρίσκονται αντιμέτωπη με μία πρωτόγνωρης μορφής ύφεση που έχει ισοπεδώσει οριζόντια τα πάντα: παραγωγή, κατανάλωση, θέσεις εργασίας, εισόδημα. 

Οι Ευρωπαίοι πολίτες είναι έτοιμοι να πάρουν ξανά τη ζωή στα χέρια τους εφόσον το επιτρέψουν οι υγειονομικές συνθήκες και σίγουρα αυτό που χρειάζονται είναι η αποφασιστικότητα των ηγετών τους και της Ενωμένης Ευρώπης να δώσει «σάρκα και οστά» στο νέο αυτό Ταμείο των 1,8 τρισ. Ευρώ ώστε να διεκδικήσουν με αξιοπρέπεια τη θέση τους στο διεθνές στερέωμα στη μετά Covid εποχή. Κανείς λοιπόν δεν μπορεί να τους κλέψει το όνειρο! Πολύ δε περισσότερο μάλιστα αν πρόκειται για ηγέτες που αρνούνται να κατανοήσουν ότι η Ευρώπη δεν κλείσει στο χρονοντούλαπο της ματωμένης ιστορίας της τους σκελετούς τους μακρινού απολυταρχικού παρελθόντος της. Και εν τέλει όποιος δεν θέλει ας μείνει πίσω!

*Η Δρ. Κωνσταντίνα Δημητρούλη είναι Διδάκτωρ Διεθνών & Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών, με ειδίκευση στη διεθνή πολιτική οικονομία και στα ενεργειακά ζητήματα.

moneyreview.gr

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News