Πού θα πάει αυτό;
Η 31η Μαΐου έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως ημέρα χωρίς προϊόντα καπνού. Το θέμα της φετινής καμπάνιας είναι υποσχέσου να το κόψεις (pledge to quit). Με την ευκαιρία, επιχειρήσαμε να εξετάσουμε την έκταση του θέματος στην Ελλάδα. Δεν είναι εύκολο.
Κατ’ αρχήν υπάρχουν δύο πηγές τις οποίες ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) χρησιμοποιεί και δίνουν αντιφατικά στοιχεία: η έρευνα υγείας της ΕΛΣΤΑΤ, και το Ευρωβαρόμετρο. Η έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ δίνει πιο αισιόδοξα στοιχεία. Επίσης, βασίζεται σε σημαντικά μεγαλύτερο δείγμα. Έτσι, παρατηρούμε:
Εκτός από το μέγεθος του δείγματος, οι δύο έρευνες έχουν και άλλες μεθοδολογικές διαφορές (π.χ. η ΕΛΣΤΑΤ αναφέρει χρήστες καπνικών προϊόντων που κάνουν χρήση καθημερινά, ενώ το ευρωβαρόμετρο ρωτάει τους ερευνώμενους αν κάνουν χρήση καπνικών προϊόντων την τρέχουσα περίοδο). Σε κάθε περίπτωση, με τη δική της μεθοδολογία η κάθε μία, δεν μπορεί να τεθεί υπό ποιοτική αμφισβήτηση ακόμη και αν, έτσι, είναι δύσκολο να εκτιμήσουμε πόσοι είναι τελικά οι καπνιστές στην Ελλάδα σήμερα.
Οι δύο έρευνες φαίνεται να έχουν περίπου σταθερή διαφορά (γύρω στις 10 ποσοστιαίες μονάδες). Έτσι, μπορούμε να δούμε τις τάσεις που, και στις δύο έρευνες, είναι περίπου ίδιες, και σαφέστατα καθοδικές. Πλην του 2020, έτους της καραντίνας! Φαίνεται ότι τη χρονιά που μας πέρασε χάσαμε μία δεκαετία προόδου στη μείωση του καπνίσματος. Αυτό από μόνο του ενδεχομένως να οδηγήσει σε μεγαλύτερες απώλειες μακροπρόθεσμα από ότι ο ίδιος ο covid-19.
Όμως, υπάρχουν και άλλες ενδιαφέρουσες αναγνώσεις των στοιχείων. Καταρχήν, η Ελλάδα είναι πρώτη στον ΟΟΣΑ σε καπνιστές, με δεύτερη τη Ρωσία (27,5%) και τρίτη τη Γαλλία (26,9%). Επίσης, είμαστε πρώτοι και σε κατανάλωση κατά κεφαλήν ποσότητας καπνικών προϊόντων (έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών, ΕΛΣΤΑΤ). Τουλάχιστον, στην ηλικιακή ομάδα 15-24, είμαστε δεύτεροι, με 29%, έναντι 32% της Γαλλίας.
Αν και σε δεινή γενικά θέση στο συγκεκριμένο θέμα λοιπόν, είχαμε κάνει μία σχετική πρόοδο μέχρι πέρυσι, και επίσης οι νεαρότεροι το διαχειρίζονται καλύτερα. Ίσως να μπορούμε, τώρα που ξανανοίγουμε τη χώρα, να ανακτήσουμε το χαμένο έδαφος.
Όλο καπνίζεις και καπνίζεις και καπνίζεις
πού θα πάει αυτό;
Πέντε πακέτα την ημέρα δε σε φτάνουν
πού θα πάει αυτό;
Τόσες φορές προσπάθησα να σου το κόψω
όμως δεν μπορώ,
εσύ μ’ ανάγκασες σου λέω να καταλήξω
στον εκβιασμό.
Ή το τσιγάρο ή εγώ,
τελεσίγραφο.
Αν θα τα `χανες μια μέρα και τα δυο
τι θα σου `λειπε πιο πολύ θα `θελα να δω…
το τσιγάρο ή εγώ;
όλο καπνίζεις και καπνίζεις άλλο να σε βλέπω
δεν μπορώ
τα τσιγάρα σου όλη μέρα να αναπνέω
πες μου τι χρωστώ
κι αν ποτέ μια μέρα τίποτε μου πάθεις
μόνος πως θα ζω
κι άμα τώρα σ’ εκβιάζω είναι
επειδή σε αγαπώ
Ή το τσιγάρο ή εγώ,
τελεσίγραφο.
Αν θα τα `χανες μια μέρα και τα δυο
τι θα σου `λειπε πιο πολύ θα `θελα να δω…
το τσιγάρο ή εγώ;
Νίκος Καρβέλας, 1987, από το άλμπουμ «Όλα ή τίποτα»
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
