ΑΠΟΨΕΙΣ

Ελλάδα ίσον Ευρώπη

Σαν σήμερα το 1979 υπεγράφη στο Ζάππειο Μέγαρο η πράξη (συνθήκη) “περί προσχωρήσεως της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα και στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας”. Η χώρα μας εντάχθηκε επισήμως πριν από σαράντα χρόνια, την 1η Ιανουαρίου του 1981, στις τότε Ευρωπαϊκές Οικονομικές Κοινότητες ως μόλις το 10ο μέλος τους.

Στον λόγο που εκφώνησε ο τότε Πρωθυπουργός της Ελλάδας Κωνσταντίνος Καραμανλής μετά την υπογραφή της συνθήκης – παρουσία αρχηγών κρατών, πρωθυπουργών και υπουργών εξωτερικών των εννέα άλλων κρατών μελών της Κοινότητας –, επεσήμανε ότι η Ευρώπη με το ελληνικό της όνομα της είναι οικείος χώρος, αφού ο πολιτισμός της είναι σύνθεση του ελληνικού, του ρωμαϊκού και του χριστιανικού πνεύματος· το ελληνικό πνεύμα εισέφερε την ιδέα της ελευθερίας, της αλήθειας και της ομορφιάς· το ρωμαϊκό πνεύμα, την ιδέα του κράτους και του δικαίου· και ο Χριστιανισμός, την πίστη και την αγάπη.

Ο ιστορικός ηγέτης εξέφρασε την πεποίθησή του ότι η ενοποίηση της Ευρώπης θα εξελισσόταν ως το μεγαλύτερο πολιτικό γεγονός στην ιστορία της ηπείρου μας. Χαρακτήρισε την ενωτική διαδικασία της Ευρώπης «αμετάκλητη», χωρίς επιστροφή.

Δεδομένου ότι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης οι οικονομικές εξελίξεις κινούνται ταχύτερα από τις πολιτικές, η ιστορία έμελλε να επαληθεύσει τον αμετάκλητο χαρακτήρα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μέσα από το κοινό νόμισμα που μοιράζονται τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης. Όπως παρατηρεί ο Henry Kissinger στην Παγκόσμια Τάξη, το ευρώ εξασφάλισε έναν βαθμό ενότητας που η Ευρώπη δεν είχε γνωρίσει από την εποχή της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Στην ευρωπαϊκή ιστορική πραγματικότητα, εξάλλου, η «νομισματική ειρήνη» διασφαλίστηκε με τη δημιουργία του ευρώ, το οποίο θα πρέπει να θεωρηθεί ως πρωτίστως πολιτικό εγχείρημα στην πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Πράγματι, το ευρώ απεδείχθη, σε ολόκληρη τη διαδρομή των δύο δεκαετιών ζωής του μέχρι και σήμερα, αλλά κυρίως μέσα από την ίδια την υπαρξιακή κρίση της Ευρωζώνης πριν από δέκα χρόνια, πως είναι πρώτα και κύρια πολιτικό project και όχι αμιγώς χρηματοοικονομικό. Η – δίχως υπερβολή – διάσωση του ευρώ στην κορύφωση της κρίσης το καλοκαίρι του 2012, όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υπό την προεδρία του Mario Draghi διεμήνυσε στις αγορές ότι θα κάνει οτιδήποτε χρειαστεί για να προστατεύσει το «αμετάκλητο» κοινό νόμισμα, έθεσε τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων, αναδεικνύοντας τον πολιτικό χαρακτήρα του εγχειρήματος.

Σαν σήμερα πριν από 42 χρόνια ο Κωνσταντίνος Καραμανλής οραματιζόταν την Ενωμένη Ευρώπη διαβλέποντας την ανάγκη να οργανωθεί η οικονομία γύρω από τον άνθρωπο, αντί ο άνθρωπος γύρω από την οικονομία. Η ζωή το έφερε να είναι τα λόγια αυτά τόσο επίκαιρα. Εδώ και πάνω από έναν χρόνο, ολόκληρος ο πλανήτης βρίσκεται σε πόλεμο κατά ενός κοινού αόρατου εχθρού, του κορονοϊού. Μοιραία ο διχασμός μεταξύ ευρωπαϊκού «ηθικού» Βορρά και «ανήθικου» Νότου, όσο και η επισκίαση της «ισχύος του δικαίου» από το «δίκαιο του ισχυρού», που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια της μεγάλης χρηματοοικονομικής κρίσης, χάνουν το νόημά τους στη συγκυρία της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης. Η πανδημία αλλά και η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής επιβάλλουν τον συλλογικό σχεδιασμό πολιτικών με επίκεντρο την προστασία του υπέρτατου αγαθού της ανθρώπινης ζωής.   

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στην ομιλία του στην εκδήλωση για τα 40 χρόνια από την ένταξη στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, επεσήμανε τη σημαντική συμβολή της Ελλάδας στη σύσταση του Ταμείου Ανάκαμψης και στην έκδοση του Ευρωπαϊκού Πιστοποιητικού Covid, τα δύο κορυφαία – όπως τα χαρακτήρισε – επιτεύγματα της Ευρώπης για την υπέρβαση της υγειονομικής κρίσης.   

Ελλάδα ίσον Ευρώπη.

 

Ο Κωνσταντίνος Γκράβας είναι διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης (ΙΦΕ) του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και αναλυτής διεθνών αγορών. Το βιβλίο του «Οικονομικός Πόλεμος και Νομισματική Ειρήνη. Η Ελληνική Οικονομική Κατάθλιψη» (Πρόλογος: Γιάννης Στουρνάρας), κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ι. Σιδέρης (δεύτερη επιμελημένη ανατύπωση, Νοέμβριος 2020). 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News