Κρυπτομανία
Υπάρχουν περίπου 10.000R κρυπτονομίσματα καταχωρημένα στο Coin Market Cap, ο οποίος είναι ένας δημοφιλής ισότοπος πληροφοριών για όλα τα κρυπτονομίσματα. Δεν είναι λοιπόν μια διαφημιστική εκστρατεία που απλά θα περάσει. Είναι ένα φαινόμενο που ήρθε για να μείνει.
Το όνομα των κρυπτονομισμάτων υποδηλώνει ότι πρόκειται για νομίσματα. Τα περισσότερα από αυτά είναι όντως νομίσματα, δ εδομένου ότι έχουν αξία και γίνονται αποδεκτά ως μέσο πληρωμής. Αλλά αν κοιτάξει κανείς από κοντά θα δει ότι δεν είναι πολύ καλά χρήματα. Κυρίως για τρεις λόγους.
Πρώτον, δεν γίνονται ευρέως αποδεκτά: δεν μπορείτε να πληρώσετε με κρυπτονομίσματα για να κάνετε τις καθημερινές σας δουλειές. Είναι απίθανο να είστε σε θέση να πληρώσετε για διακοπές ή για να κλείσετε μια πτήση ή να αγοράσετε ένα εισιτήριο κινηματογράφου. Μπορεί να είστε σε θέση να αγοράσετε ένα σπίτι, με bitcoins για παράδειγμα, αλλά και πάλι μόνο σε πολύ λίγα μέρη. Από την άλλη, εάν εμπορεύεστε αγαθά προς ή από το εξωτερικό, τα κρυπτονομίσματα γίνονται και πάλι ενδιαφέροντα, καθώς είναι πολύ βολικά στη χρήση και δεν χρειάζονται κανέναν μεσάζοντα.
Δεύτερον, δεν είναι μια καλή αποθήκη αξίας. Η τιμή του bitcoin, και πάλι, ήταν εξαιρετικά ασταθής καθιστώντας το επομένως πολύ ακατάλληλο για εμπόριο ή για αποταμίευση για μια «βροχερή μέρα», στο κοντινό ή στο μακρινό μέλλον. Ομολογουμένως, μια δεύτερη γενιά κρυπτονομισμάτων, με το όνομα stablecoins, προσπαθεί να λύσει αυτό το ζήτημα της υψηλής μεταβλητότητας, καθώς τα συνδέει με ένα καλάθι από πιο συμβατικά περιουσιακά στοιχεία.
Και τρίτον, τα κρυπτονομίσματα είναι ιδιωτικά νομίσματα. Δεν υπάρχει κράτος από πίσω τους να διαχειρίζεται την τιμή τους (που είναι αυτό που κάνουν οι κεντρικές τράπεζες με τη διαχείριση του πληθωρισμού) ή να εγγυάται την τήρηση των πληρωμών. Πάρτε ξανά την περίπτωση του bitcoin, όπου υπάρχει ένας ολόκληρος μύθος πίσω από το ποιος είναι ο εφευρέτης του. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι η πρόθεση αυτού του εφευρέτη ήταν να διαθέσει συνολικά 21 εκατομμύρια bitcoins στην αγορά. Όταν φτάσουμε σε αυτό το όριο δεν θα εξορύσσονται άλλα νέα bitcoins. Αυτή τη στιγμή είμαστε στα 18,5 εκατομμύρια που υπάρχουν, και καθημερινά δημιουργούνται όλο και λιγότερα καινούργια bitcoins, έτσι ώστε να χρειαστούν ακόμα 120 χρόνια πριν από την εξόρυξη του τελευταίου bitcoin. Από εκεί και πέρα θα εμπορεύονται μόνο όσα υπάρχουν στην αγορά.
Πιθανώς το σκεπτικό ήταν πως αν η «αξία προέρχεται από τη σπανιότητα» πρέπει να υπάρχει μια περιορισμένη και πεπερασμένη ποσότητα από αυτά, ανάλογη με την αξία που έχουν οι πρώτες ύλες, όπως το πετρέλαιο, ο χρυσός κλπ. Αλλά ο αυθαίρετος ρυθμός με τον οποίο προσφέρονται στην αγορά καθώς και η πεπερασμένη φύση τους τα κάνουν ακατάλληλα ως αποθήκες προβλέψιμης αξίας και για πληρωμές, καθώς δεν μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει την προσφορά τους για να διαχειριστεί τη ζήτηση. Ως εκ τούτου, η τιμή τους μπορεί να υπόκειται σε φούσκες κι έτσι να είναι πολύ ασταθής. Αντιθέτως, η νομισματική πολιτική ενός κράτους έχει στόχο να προσαρμόζει την προσφορά του χρήματος καθώς η ζήτηση μεταβάλλεται, προκειμένου να διατηρεί την τιμή του χρήματος σταθερή.
Αλλά αν είστε διατεθειμένοι να αποδεχτείτε ότι τα κρυπτονομίσματα μοιάζουν περισσότερο με περιουσιακό στοιχείο παρά με μέθοδο πληρωμής, τότε προσφέρουν απλά άλλο ένα είδος επένδυσης, αν και με υψηλό ρίσκο.
Στη συνέχεια λοιπόν τίθεται το ζήτημα τι σημαίνει αυτό το υψηλό ρίσκο και σε ποιον βαθμό ο καταναλωτής πρέπει να προστατευτεί από την υπερβολική ανάληψη κινδύνων.
Άρα μπαίνει το ζήτημα της ρύθμισης και υπάρχουν πολλές παράμετροι που πρέπει να λάβετε υπόψη εδώ, ξεκινώντας από την ταξινόμηση των διαφορετικών κρυπτονομισμάτων σε διαφορετικές κατηγορίες.
Αλλά πέρα από αυτό, τουλάχιστον προς το παρόν, αυτά τα στοιχεία παραμένουν χαμηλής οικονομικής αξίας και, ως εκ τούτου, οποιαδήποτε συμβάν δεν θα έχει ακόμη συστημικές επιρροές σε ολόκληρη την οικονομία.
Αυτό θα ήταν πολύ διαφορετικό αν το Facebook είχε τελικά προχωρήσει με τη δημιουργία του δικού του stablecoin, το Libra. Το Facebook έχει σήμερα 2,8 δισεκατομμύρια χρήστες. Εάν το Libra είχε δημιουργηθεί, το Facebook θα είχε αυτόματα πρόσβαση σε 2,8 δισεκατομμύρια πελάτες, νούμερο που ισοδυναμεί με 2 φορές τον πληθυσμό της Κίνας. Το Libra είχε επομένως τη δυνατότητα να γίνει αμέσως πολύ δημοφιλές. Σε συνδυασμό με τις αμφιβολίες που υπάρχουν για τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται το Facebook ιδιωτικά στοιχεία, τότε -ναι- τίθεται θέμα προστασίας του καταναλωτή.
Οι ρυθμιστικές αρχές του χρηματοπιστωτικού τομέα αντέδρασαν άμεσα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και η Επιτροπή δήλωσαν τον Νοέμβριο του 2019 ότι κανένα stablecoin δεν θα επιτραπεί να λειτουργήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πριν εντοπιστούν και αντιμετωπιστούν επαρκώς οι νομικές, κανονιστικές και εποπτικές προκλήσεις και κίνδυνοι. Αυτό αποθάρρυνε αποτελεσματικά όλους τους επενδυτές που επρόκειτο να χρηματοδοτήσουν τις προσπάθειες του Facebook, κι εν τέλη και τη δημιουργία του Libra.
Αλλά αν τα κρυπτονομίσματα δεν είναι καλά χρήματα και ενέχουν τόσο μεγάλο κίνδυνο, τότε γιατί τόση δημοσιότητα και θόρυβος; Από τη μία πλευρά, σίγουρα τα κρυπτονομίσματα προκαλούν συγκρίσιμα συναισθήματα, ενθουσιασμό και συγκίνηση, με αυτά που προκαλεί ο τζόγος. «Μακάρι να είχα επενδύσει σε bitcoins»… Από την άλλη όμως, έχει να κάνει με τη συναρπαστική τεχνολογία που βρίσκεται από πίσω τους, και συγκεκριμένα με την αποκεντρωμένη φύση της (decentralised ledger), που επέτρεψε τη δυνατότητα απομάκρυνσης των μεσαζόντων, εγγύησης της ψηφιακής ανωνυμίας και δημιουργίας μοναδικής αναγνώρισης. Ακόμα και η διαδικασία της εξόρυξης – κατά την οποία «εξόρυχοι» ανταγωνίζονται μεταξύ τους προκειμένου να επιλύσουν ένα περίπλοκο μαθηματικό παζλ, έναντι αμοιβής σε κρυπτονομίσματα- είναι μια πολύ σημαντική καινοτομία ως προς το πώς προστατεύει από τον κίνδυνο απάτης.
Οι δυνατότητες τις οποίες παρέχει αυτή η τεχνολογία μόλις αρχίζουν να γίνονται κατανοητές, όπως βλέπουμε και μέσα από τις πρόσφατες πρωτοβουλίες Κεντρικών Τραπεζών σε όλον τον κόσμο, προκειμένου να δημιουργήσουν τα δικά τους ψηφιακά νομίσματα.
Αλλά ίσως το λιγότερο ελκυστικό χαρακτηριστικό των αποκεντρωμένων κρυπτονομισμάτων είναι η κατάχρηση ενέργειας στην οποία προβαίνουν. Ενδεικτικά, η παγκόσμια ενέργεια που καταναλώνει η εξόρυξη bitcoin σε έναν χρόνο είναι μεγαλύτερη από την ετήσια κατανάλωση ενέργειας σε ολόκληρη την Αργεντινή. Έτσι λοιπόν υπάρχει ακόμα μεγάλο περιθώριο προσαρμογής και περιορισμού αυτής της… κρυπτομανίας.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
