Θα δεις, ο πόλεμος θα τελειώσει
Στη στατιστική, όταν περιγράφουμε κάτι χρησιμοποιούμε εκτός από μέτρα κεντρικής τάσης (π.χ. μέση τιμή), και μέτρα διασποράς των τιμών. Αυτό μας βοηθάει να εντοπίσουμε εκείνες τις περιπτώσεις με μεγάλη μεταβλητότητα, όπου η μέση τιμή δεν είναι αντιπροσωπευτική. Αν, για παράδειγμα, έχω το κεφάλι μου στο φούρνο και τα πόδια μου στην κατάψυξη, αυτό δε θα φανεί στη μέση θερμοκρασία του σώματός μου, όπου θα φαίνομαι μια χαρά. Θα φανεί όμως αν υπολογίσω τη μεταβλητότητα (όχι τη μεταβολή), την διαφορά δηλαδή μεταξύ όλων των τιμών και της μέσης τιμής. Το βασικό μέτρο που χρησιμοποιούμε για τη μέτρηση της διασποράς είναι η τυπική απόκλιση.
Στις αγορές χρησιμοποιούμε την τυπική απόκλιση για τη μέτρηση του κινδύνου. Έτσι, αντί να εστιάζουμε μόνο στη μεταβολή των τιμών, που είναι και η απόδοση για έναν επενδυτή, μπορούμε να μετρήσουμε την απόδοση ανά μονάδα κινδύνου. Μπορούμε, επίσης, να φροντίσουμε να τοποθετηθούμε σε εκείνα τα επενδυτικά προϊόντα των οποίων ο κίνδυνος είναι συμβατός με το επενδυτικό μας προφίλ.
Το 2020 υπήρξε πολύ γενναιόδωρο για τους επενδυτές που αποζητούν τον κίνδυνο. Η τυπική απόκλιση ήταν παραπάνω από διπλάσια σε σχέση με κάθε μία από τις τρεις προηγούμενες χρονιές. Συγκεκριμένα κοιτώντας τον δείκτη FTSE/XA Large Cap του χρηματιστηρίου υπολογίζουμε τις παρακάτω τυπικές αποκλίσεις:
|
Ετήσια τυπική απόκλιση |
|
|
2020 |
43.7% |
|
2019 |
18.4% |
|
2018 |
19.8% |
|
2017 |
17.2% |
Αυτό είναι και η αποτύπωση στην χρηματιστηριακή αγορά της ανησυχίας και αγωνίας που ζήσαμε όλοι την χρονιά που πέρασε. Όμως αυτό είναι ιστορικό, δε μας λέει δηλαδή τι αναμένει η αγορά για το επόμενο διάστημα.
Μπορούμε ωστόσο να συνάγουμε τις εκτιμήσεις της αγοράς για το επόμενο διάστημα μέσα από την αγορά δικαιωμάτων προαίρεσης. Ένα δικαίωμα αγοράς δίνει στον ιδιοκτήτη τη δυνατότητα να αγοράσει μία υποκείμενη αξία (τον δείκτη π.χ. του χρηματιστηρίου) σε προκαθορισμένο μελλοντικό χρόνο και σε προκαθορισμένη τιμή. Είναι προφανές ότι όσο μεγαλύτερη η μεταβλητότητα της υποκείμενης αξίας, τόσο μεγαλύτερη και η αξία του δικαιώματος. Οι άλλες, δε, τέσσερις αποτιμησιακές μεταβλητές των δικαιωμάτων είναι πολύ σαφέστερα προσδιορισμένες. Είναι η τιμή της υποκείμενης αξίας στην αγορά (γνωστή), η τιμή εξάσκησης του δικαιώματος (γνωστή), ο χρόνος μέχρι τη λήξη (γνωστός) και το επιτόκιο, όπου υπάρχει μία ασάφεια μεν, αλλά σε στενό εύρος και με μικρή σημασία στην τελική αποτίμηση.
Την Παρασκευή 18/1 λήγουν τα δικαιώματα προαίρεσης του μηνός Ιανουαρίου, και έτσι για να δούμε τις εκτιμήσεις της αγοράς επιλέξαμε τα δικαιώματα Φεβρουαρίου (λήξη 19/2/2021). Συνήθως το ζεύγος δικαιωμάτων (αγοράς και πώλησης) με τη μεγαλύτερη κινητικότητα (και άρα με τιμές πιο αντιπροσωπευτικές) είναι αυτό με τιμή εξάσκησης πιο κοντά στην τρέχουσα τιμή της υποκείμενης. Έτσι εξετάσαμε τα δικαιώματα αγοράς και πώλησης Φεβρουαρίου με τιμή εξάσκησης τις 1950 μονάδες δείκτη.
Αν αποτιμούσαμε τα δικαιώματα αυτά με μεταβλητότητα ανάλογη με αυτή του 2020 η τιμή τους θα ήταν κατά μέσο όρο 76% υψηλότερη. Το επιτόκιο που χρησιμοποιούμε είναι 0,09% που σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος είναι το επιτόκιο καταθέσεων στην αγορά (δημοσίευση 7/1/2021). Ακόμη όμως και αν πάρουμε το -0,13% των κρατικών ομολόγων, η διαφορά είναι στο τρίτο δεκαδικό.
Το συμπέρασμα απλά είναι ότι η αγορά δεν περιμένει συνέχιση του επιπέδου κινδύνου του 2020. Περιμένει όμως και πλήρη επιστροφή στην προηγούμενη κανονικότητα; Και πάλι η απάντηση είναι όχι. Αποτιμώντας τα δικαιώματα προαίρεσης με το μέσο όρο της μεταβλητότητας των τριών προηγουμένων ετών (2017-2019) καταλήγουμε σε τιμές 25% χαμηλότερες των σημερινών.
Λύνοντας το αποτιμησιακό μοντέλο (Black – Scholes) ως προς την μεταβλητότητα λοιπόν βλέπουμε ότι οι τρέχουσες εκτιμήσεις είναι για μία μεταβλητότητα γύρω στο 25%. Σημαντικά μεγαλύτερη από τα προηγούμενα χρόνια, αλλά ταυτόχρονα τίποτα που να μοιάζει με το 2020. Η αγορά ‘βλέπει’ συνεπώς μία σταδιακή πορεία εξομάλυνσης.
Τούτο το βρομερό καλοκαίρι να περάσει και θα δεις, ο πόλεμος θα τελειώσει. Οι σύμμαχοι είναι πολύ δυνατοί. Θα νικήσουμε και θα ξαναζήσουμε σαν πρώτα. Μη λυπάσαι, αύριο όλα θα πάνε καλύτερα, είμαι σίγουρη.
Ζώρζ Σαρή, όταν ο ήλιος, 1971, εκδόσεις Κέδρος 1986.
Ο Σόλων Μόλχο είναι finance analyst
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
