Ο ηγέτης που νομίζαμε ότι ξέραμε καλά
Μόσχα – Οι Ρώσοι νόμιζαν ότι γνώριζαν τον πρόεδρό τους. Έκαναν λάθος.
Στο μεγαλύτερο μέρος της 22χρονης διακυβέρνησής του, ο Βλαντιμίρ Πούτιν παρουσίαζε μια αύρα «ήρεμης αποφασιστικότητας» -μια ικανότητα να καθοδηγήσει με οξυδέρκεια τη μεγαλύτερη χώρα του κόσμου μέσα στα επικίνδυνα μονοπάτια. Η επίθεση στην Ουκρανία ανέτρεψε αυτή την εικόνα και πλέον περιγράφεται ως ένας ηγέτης, ο οποίος παρασέρνει μια πυρηνική υπερδύναμη σε έναν πόλεμο χωρίς προβλέψιμο τέλος -έναν πόλεμο, ο οποίος κατά τα φαινόμενα θα τερματίσει τις (εδώ και τρεις 10ετίες) προσπάθειες της μετασοβιετικής Ρωσίας να βρει θέση σε έναν ειρηνικό κόσμο.
Οι Ρώσοι ήταν σοκαρισμένοι στις 24 Φεβρουαρίου, όταν έμαθαν ότι ο Πούτιν, με μια ομιλία πριν τις 6.00 το πρωί, είχε διατάξει μια ευρείας κλίμακας επίθεση εναντίον αυτού, το οποίο οι Ρώσοι όλων των πολιτικών χρωμάτων συχνά αποκαλούν ως «αδελφό έθνος».
Δεν υπήρξαν φωνές υπέρ του πολέμου. Αντίθετα, φιλελεύθεροι που για χρόνια προσπαθούσαν να προσαρμοστούν στον υφέρποντα αυταρχισμό του Πούτιν, προέβησαν σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δηλώνοντας την αντίθεσή τους σε έναν πόλεμο που δεν είχαν τρόπο να σταματήσουν. Κι από την Αγία Πετρούπολη έως τη Σιβηρία, χιλιάδες πολίτες βγήκαν στους δρόμους φωνάζοντας «Όχι στον πόλεμο!», παρά τη δυναμική παρουσία της αστυνομίας. Η OVD Info, μια οργάνωση για τα δικαιώματα, δήλωσε ότι περισσότερα από 1.700 άτομα συνελήφθησαν σε ολόκληρη τη χώρα εκείνη την ημέρα.
Και στο μέτωπο της ρωσικής διπλωματίας, όπου οι αναλυτές χαρακτήριζαν τον στρατιωτικό κλοιό του Πούτιν γύρω από την Ουκρανία ως μπλόφα, πολλοί παραδέχτηκαν ότι είχαν λάθος εκτίμηση για έναν άνθρωπο, τον οποίο είχαν μελετήσει για δεκαετίες.
«Όλα όσα πιστεύαμε αποδείχτηκαν λάθος» παραδέχθηκε ένας αναλυτής, επιμένοντας στην ανωνυμία.
«Πάντα προσπαθούσα να καταλάβω τον Πούτιν» δήλωσε μία άλλη, η Tatiana Stanovaya από την εταιρεία πολιτικής ανάλυσης R. Politik. Αλλά τώρα, πρόσθεσε, η χρήση της λογικής φαίνεται ότι είναι οριακή. «Έχει γίνει λιγότερο ρεαλιστής και περισσότερο συναισθηματικός».
Το Κρεμλίνο προσπάθησε να προβάλει έναν αέρα κανονικότητας. Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης χαρακτήρισαν την εισβολή ως «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», η οποία περιορίζεται στην ανατολική Ουκρανία. «Δεν είναι η αρχή ενός πολέμου», δήλωσε στην τηλεόραση η Maria V. Zakharova, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών. «Επιθυμία είναι να αποτρέψουμε εξελίξεις, οι οποίες θα μπορούσαν να καταλήξουν σε παγκόσμιο πόλεμο».
Εντωμεταξύ, στο διαδίκτυο οι Ρώσοι έβλεπαν τον στρατό τους να σπέρνει τον τρόμο σε μια χώρα, στην οποία εκατομμύρια από αυτούς έχουν συγγενείς και φίλους.
«Ο κόσμος έχει ανατραπεί», δήλωσε η Αναστασία, 44 ετών, διαμαρτυρόμενη κατά του πολέμου σε συγκέντρωση στη Μόσχα. «Δεν μπορώ καν να φανταστώ τις συνέπειες. Είναι μια καταστροφή».
Πολλοί Ρώσοι είχαν αποδεχθεί την αφήγηση του Κρεμλίνου ότι η χώρα τους είναι μια ειρηνική δύναμη και ο Πούτιν ένας προσεκτικός ηγέτης. Άλλωστε, πολλοί πιστεύουν ότι ο Πούτιν είναι αυτός που έβγαλε τη χώρα από τη φτώχεια και την έκανε ένα κράτος άξιο διεθνούς σεβασμού.
«Είναι τόσο παράξενο που η Ρωσία μπορεί να επιτεθεί σε οποιονδήποτε» τόνισε μια 60χρονη συνταξιούχος ενόσω περπατούσε στο Zaryadye, το πάρκο της Μόσχας το οποίο σχεδιάστηκε για το Παγκόσμιο Κύπελλο της Ρωσίας του 2018.
Τους τελευταίους μήνες, καθώς Αμερικανοί αξιωματούχοι προειδοποιούσαν ότι η συγκέντρωση στρατευμάτων αποτελούσε προοίμιο εισβολής, οι Ρώσοι απέρριπταν τέτοιου είδους εγκλήσεις, κάνοντας λόγο για αδυναμία κατανόησης της αποφασιστικότητας του Πούτιν να διαχειριστεί τον κίνδυνο.
Η Ksenia Sobchak, της οποίας ο πατέρας ήταν δήμαρχος της Αγίας Πετρούπολης και μέντορας του Πούτιν, δημοσίευσε στο Instagram ότι εφεξής θα «πιστεύει μόνο στα χειρότερα δυνατά σενάρια» για τη Ρωσία. Μέρες νωρίτερα, είχε επαινέσει τον Πούτιν ως «μεγάλο» σε σύγκριση με τους Ουκρανούς και Αμερικανούς ομολόγους του.
«Είμαστε όλοι παγιδευμένοι σε αυτή την κατάσταση», έγραψε στις 24 Φεβρουαρίου. «Δεν υπάρχει έξοδος. Εμείς οι Ρώσοι θα περάσουμε πολλά χρόνια, προσπαθώντας να αποφύγουμε τις συνέπειες αυτής της ημέρας».
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι αναλυτές είχαν παρατηρήσει μια αλλαγή στον Πούτιν, ο οποίος είχε απομονωθεί. Φαινόταν πιο θιγμένος και μιλούσε για την ανάγκη να διορθωθούν τα ιστορικά λάθη.
Ο πολιτικός επιστήμονας Gleb O. Pavlovsky, στενός σύμβουλος του Πούτιν μέχρι το 2011, θυμάται ότι έμεινε έκπληκτος από την αναφορά του Ρώσου προέδρου στην Ουκρανία, την οποία χαρακτήρισε ως τρομερή απειλή για τη Ρωσία, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στις 21 Φεβρουαρίου.
«Δεν έχω ιδέα πού τα βρήκε όλα αυτά. Φαίνεται να διαβάζει κάτι εντελώς περίεργο. Έχει μετατραπεί σε έναν απομονωμένο άνθρωπο, πιο απομονωμένος από τον Στάλιν».
Η Stanovaya σημείωσε πως τώρα αντιλαμβάνεται ότι η αυξημένη εμμονή του Πούτιν με την ιστορία έχει καταστεί κλειδί για την κατανόηση των κινήτρων του. Άλλωστε, ο πόλεμος κατά της Ουκρανίας αναπόφευκτα θα αυξήσει το αντιρωσικό αίσθημα στο εξωτερικό και θα κλιμακώσει την αντιπαράθεση με το ΝΑΤΟ.
Δήλωσε: «Ο Πούτιν θεωρεί πιο σημαντικό, πιο ενδιαφέρον και πιο επιτακτικό το να αγωνιστεί για την αποκατάσταση της ιστορικής δικαιοσύνης, παρά να ακολουθήσει τις στρατηγικές προτεραιότητες της Ρωσίας».
* Η Alina Lobzina, ο Oleg Matsnev και ο Ivan Nechepurenko συνέβαλαν στη συγγραφή του άρθρου.
Copyright:
2021 The New York Times
Διαβάστε επίσης:
Γιατί ζούμε στον αιώνα των Τυράννων
Χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την Ουκρανία, ο Πούτιν χτίζει νέες συμμαχίες
Ο ηγέτης που βρίσκεται στον έλεγχο του Πούτιν
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
