Ο πληθωρισμός είναι παγκόσμιος. Και αυτό μπορεί να είναι καλό.

Μεγάλες ανατιμήσεις καταγράφονται σε πολλές οικονομίες, καθώς η καταναλωτυική ζήτηση, οι ελλείψεις σε βασικά υλικά και άλλοι παράγοντες, που συνδέονται με την πανδημία, έχουν πυροδοτήσει έκρηξη του πληθωρισμού. 

Η εκτίναξη αυτή των τιμών είναι πηγή ανησυχίας για τους καταναλωτές αλλά και τους αρμοδίους για τη χάραξη της οικονομικής πολιτικής, που φοβούνται ότι θα μπορούσαν να έχουν διάρκεια. Συνιστά δε τον βασικό παράγοντα στις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζιτών για την επιστροφή της νομισματικής πολιτικής στην κανονικότητα. 

Οι περισσότεροι ειδικοί πάντως πιστεύουν ότι η σημερινή επιτάχυνση του πληθωρισμού θα εξασθενήσει. Η εκτίμηση αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι είναι κάτι που βιώνουν πολλές οικονομίες ταυτόχρονα, παρά το γεγονός ότι έχουν αξιοποιηθεί πολύ διαφορετικά εργαλεία πολιτικής για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. 

Η κοινή αυτή εμπειρία πληθωρισμού υπογραμμίζει την αναντιστοιχία ανάμεσα σε αυτό που οι καταναλωτές θέλουν να αγοράσουν και οι επιχειρήσεις μπορούν να προσφέρουν, με αποτέλεσμα να οδηγούνται οι τιμές ανοδικά. Οι ανατιμήσεις δεν είναι απλά το αποτέλεσμα συγκεκριμένων επιλογών εθνικής πολιτικής. 

«Υπάρχει αρκετή τόνωση στο σύστημα και αυτό σπρώχνει τη ζήτηση και οδηγεί υψηλότερα τον πληθωρισμό» λέει η Κριστίν Φορμπς, οικονομολόγος του MIT και πρώην μέλος της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας. «Ορισμένες από αυτές τις παγκόσμιες κινήσεις τείνουν όντως να περνούν και αποδεικνύονται προσωρινές» λέει η κ. Φορμπς. «Το μεγάλο ερώτημα είναι: Για πόσο αυτές οι πιέσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα θα επιμείνουν;» 

Ο δείκτης τιμών, που παρακολουθεί η Federal Reserve αυξήθηκε 4,2% τον Ιούλιο σε σχέση με πέρυσι- ήταν δηλαδή υπερδιπλάσιος του στόχου του 2% της κεντρικής τράπεζας. Στην Ευρωζώνη πρόσφατα ο πληθωρισμός σκαρφάλωσε σε υψηλά δεκαετίας. Στη Βρετανία, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία, τη Νότια Κορέα και την Αυστραλία έχει επίσης υπερβεί τον στόχο. 

Οι μεγάλες αυξήσεις έρχονται καθώς οι εφοδιαστικές αλυσίδες έχουν πιεστεί σημαντικά, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει το κόστος μεταφορών και να διαταράσσεται η εύθραυστη ισορροπία της επιχειρηματικής παγκοσμιοποίησης. Η πιθανότητα και μόνο να έχει μεγαλύτερη διάρκεια ο πληθωρισμός εντείνει την πίεση στις κεντρικές τράπεζες να εξετάσουν την απόσυρση μέτρων νομισματικής στήριξης των οικονομιών τους- αν και πολλές ακόμη δεν έχουν ανακάμψει πλήρως και η πανδημία συνεχίζεται. 

Οι οικονομίες αναπτύσσονται ταχύτατα φέτος, εν μέρει ως αποτέλεσμα των τεράστιων κρατικών δαπανών. Οι κυβερνήσεις των 20 μεγαλύτερων ανεπτυγμένων και αναδυόμενων οικονομιών έχουν ρίξει 8,7 τρισ. δολάρια σοτ σύστημα από τον Ιανουάριο του 2020 και οι πολιτικές των κεντρικών τραπεζών έχουν καταστήσει πολύ φθηνό τον δανεισμό και τις δαπάνες. Οι κεντρικές τράπεζες αγοράζουν κρατικά ομόλογα προκειμένου να διατηρήσουν χαμηλά τα μακροπρόθεσμα επιτόκια και κοντά στο μηδέν (ή και υπό το μηδέν) τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια.

Οι διαμαρτυρίες για ελλείψεις σε προσωπικό επίσης εντείνονται ανά τον κόσμο. Οι κενές θέσεις εργασίας αυξάνονται στον κατασκευαστικό τομέα της Ευρώπης, στον τεχνολογικό, στην αναψυχή και στον κλάδο φιλοξενίας.

Ορισμένοι κεντρικοί τραπεζίτες αρχίζουν να είναι νευρικοί για τις πολιτικές τους σε χώρες, όπου ο πληθωρισμός είναι υψηλότερα και το πρόβλημα με την προσφορά εργασίας σπρώχνει τους μισθούς υψηλότερα. Φοβούνται ότι τα χαμηλά επιτόκια και οι μεγάλες αγορές κρατικών ομολόγων θα ρίξουν περισσότερο λάδι στη φωτιά του πληθωρισμού βοηθώντας τις τιμές ενεργητικού και τις τιμές καταναλωτή να παραμείνουν υψηλότερα. Διακεκριμένοι σχολιαστές, τόσο στα μίντια όσο και στα χρηματοοικονομικά κέντρα, όπως στο Σίτι του Λονδίνου και στη Wall Street, υποστηρίζουν ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν μείνει πίσω από την καμπύλη.  

Οι περισσότεροι ποντάρουν ότι οι ανατιμήσεις θα είναι προσωρινές. Από την Οτάβα έως τη Φρανκφούρτη, προειδοποιούν να μην υπάρξουν υπερβολικές αντιδράσεις. Αν ωστόσο ο πληθωρισμός κρατήσει, οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι πιο σοβαρές. «Αν κάνω λάθος και ο πληθωρισμός τελικά ξεφύγει, θα μπορούσε να οδηγήσει σε βραδύτερη οικονομική ανάπτυξη μακροπρόθεσμα» λέει ο Τζέι Μπράισον της Wells Fargo. 

Οι Eshe Nelson και Ben Dooley συνέβαλαν στο ρεπορτάζ. 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News