Ερευνα για τους «φιλότεχνους» δουλέμπορους

Στις 7 Ιουνίου 2020 στο Μπρίστολ, ένα εξαγριωμένο πλήθος διαδηλωτών του κινήματος Black Lives Matter ξηλώνει το άγαλμα του δουλέμπορου του 17ου αιώνα, Εντουαρντ Κόλστον και το πετά στο γειτονικό ποτάμι. Η Βρετανία, όπως και αρκετές ακόμα πρώην αποικιοκρατικές δυνάμεις, έρχεται αντιμέτωπη με την διόλου αψεγάδιαστη ιστορία της και την συμβολή της στα δεινά ανθρώπων, οι οποίοι έγιναν αντικείμενο εκμετάλλευσης επί αιώνες.

Πολλοί μάλιστα από τους συγκεκριμένους εκμεταλλευτές, όπως ο Κόλστον, συμβαίνει να υπήρξαν και μεγάλοι πάτρωνες των τεχνών ή/και φιλάνθρωποι με αποτέλεσμα να τιμώνται σε αδριάντες, ονομασίες δρόμων κ.ο.κ. ακόμα και σήμερα. Φαίνεται πάντως ότι το σκοτεινό παρελθόν αρχίζει σιγά σιγά να ανασκαλεύεται.

Σε μια γενναία πράξη όχι τόσο αυτοκριτικής όσο αυτοπροσδιορισμού, η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου διεξήγαγε και δημοσίευσε πρόσφατα μεγάλη έρευνα γύρω από τους συνδέσμους της με το δουλεμπόριο, ξεκινώντας από την περίοδο 1824-1880. Το συγκεκριμένο διάστημα επιλέχθηκε ως τα πρώτα χρόνια από την ίδρυση του σπουδαίου μουσείου, κατά το οποίο φαίνεται πως οι συλλογές του πλουτίστηκαν με έργα αγορασμένα ή δωρισμένα από δουλεμπόρους. Τουλάχιστον 67 σύμβουλοι, δωρητές αλλά και ζωγράφοι της περιόδου συνδέονται με τέτοιου είδους δραστηριότητες, σύμφωνα με την έρευνα, η οποία προσπαθεί να εντοπίσει «σε τι ποσοστό τα κέρδη από τις φυτείες των σκλάβων επηρέασαν την πρώιμη ιστορία μας».

Η πιο αξιοσημείωτη φιγούρα από όσες παρουσιάζονται στην εργασία της Πινακοθήκης είναι αυτή του Τζον Τζούλιους Ανγκερστάιν, τραπεζικού και ασφαλιστή από το Λονδίνο, ο οποίος συγκέντρωσε μια πελώρια περιουσία, δρώντας μεταξύ άλλων και ως εκπρόσωπος του βρετανικού στέμματος στην Γρενάδα και την Αντίγκουα, όπου «φρόντισε» για τον εξανδραποδισμό εκατοντάδων ανθρώπων. Το 1824 ο ίδιος πούλησε στην βρετανική κυβέρνηση 38 πίνακες «Παλαιών Δασκάλων», οι οποίοι αποτέλεσαν και τον αρχικό πυρήνα της Πινακοθήκης.

Η τελευταία έχει δεσμευτεί να συνεχίσει την έρευνά της, καλύπτοντας τους συλλέκτες από το 1640 και έπειτα όπως και τους δωρητές από το 1880 μέχρι το 1920. Οπως λέγεται «σκοπός δεν είναι να αφαιρέσουμε κάποιο έργο από την έκθεση, επειδή αυτό σχετίζεται με την δουλεία […] αλλά να πυροδοτήσουμε την συζήτηση και την κατανόηση γύρω από αυτά τα ζητήματα».

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News