Ο μεγαλύτερος «λάκκος» του πλανήτη: Γιατί η Ρωσία πληρώνει 7 δισ. ετησίως

Φωτ. Vegitel

1 Δεκεμβρίου, 2021 Τε 01/12/2021, 13:28

Κρυμμένο από τον υπόλοιπο κόσμο για αρκετές 10ετίες, το κοσμοδρόμιο Baikonur βοήθησε -όσο τίποτα άλλο- τους Σοβιετικούς (αλλά και την ανθρωπότητα) να φθάσουν στο διάστημα και να ξεπεράσουν τα πεπερασμένα όρια της Γης.

Πρόκειται άλλωστε, για την πρώτη και πιο μυστική διαστημική βάση του κόσμου, η οποία βρίσκεται στο κέντρο μιας αχανούς ερήμου στην κεντρική Ασία, περίπου 2.600 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Μόσχας.

Η ιστορία του Baikonur είναι κάτι παραπάνω από «πλούσια». Από εκείνο το σημείο, το 1957, η Σοβιετική Ένωση εκτόξευσε με επιτυχία τον πρώτο δορυφόρο, τον Sputnik 1, σε τροχιά γύρω από τη Γη.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1961, ο Γιούρι Γκαγκάριν από εκείνο το κοσμοδρόμιο ξεκίνησε το ταξίδι για να καταστεί ο πρώτος άνθρωπος που πέταξε στο διάστημα. Το ίδιο έγινε και το 1963 με την Βαλεντίνα Τερέσκοβα, την πρώτη γυναίκα που πέταξε στο διάστημα.

Ακόμη και σήμερα, βέβαια, το Baikonur παραμένει το μεγαλύτερο κοσμοδρόμιο του πλανήτη. Αλλά, πλέον, δεν είναι ούτε κρυφό, ούτε μυστικό. Και πώς να ισχύει κάτι τέτοιο, από την στιγμή που αποτελεί δημοφιλές τουριστικό αξιοθέατο.

Φωτ. Vegitel

Από έρημο σε… πύλη του διαστήματος

Πώς όμως, αυτή η απομακρυσμένη τοποθεσία της άγριας στέπας του Καζακστάν κατάφερε να μετατραπεί στη βασική πύλη της ανθρωπότητας προς το διάστημα;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο καλύτερος δρόμος προς το διάστημα πρέπει να πληροί δύο βασικές προϋποθέσεις:

1) να είναι μακριά από κατοικημένες περιοχές

2) να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στον Ισημερινό, προκειμένου να αξιοποιείται η ταχύτητα περιστροφής της Γης, η οποία σε αυτό το σημείο είναι η υψηλότερη δυνατή

Για τις ΗΠΑ, αυτός ο δρόμος βρίσκεται στον Κόλπο του Τέξας. Για τη Σοβιετική Ένωση, στη μεγάλη έρημο του Καζακστάν.

Φωτ. AP

Ο μεγαλύτερος λάκκος του πλανήτη

Η Σοβιετική Ένωση ξεκίνησε να δοκιμάζει τους πρώτους διαστημικούς πυραύλους από τη δεκαετία του 1920, Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατάφερε να οικειοποιηθεί τη γερμανική τεχνολογία πυραύλων V-2, η οποία ενίσχυσε αισθητά τις δυνατότητές της.

Τη δεκαετία του ‘50, οι Σοβιετικοί βρήκαν αυτή την τέλεια τοποθεσία κατά μήκος του ποταμού Syr Darya. Το γεγονός δε, ότι υπήρχε ήδη μια σιδηροδρομική γραμμή (είχε κατασκευαστεί από επενδυτές που αναζητούσαν ορυκτά καύσιμα), αποτελούσε ιδανικό πλεονέκτημα.

Επρόκειτο, άλλωστε, για μια επίπεδη και άδενδρη έκταση, μακριά από τον πολιτισμό, καθώς οι καιρικές συνθήκες ήταν και είναι αρκετά ακραίες. Οι αμμοθύελλες είναι συχνές, οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν πάνω από τους 50 βαθμούς Κελσίου το καλοκαίρι, ενώ πέφτουν έως του -30 βαθμούς Κελσίου τον χειμώνα.

Οι εργάτες, μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, κατόρθωσαν να φτιάξουν τον μεγαλύτερο τεχνητό κρατήρα του πλανήτη. Έχει μήκος 250 μέτρων, πλάτος 100 μέτρων και βάθος 45 μέτρων. Από αυτό τον λάκκο, εκτοξεύονταν όλοι οι σοβιετικοί πύραυλοι προς το διάστημα.

Υπό αυτές τις συνθήκες, αυτή η απομονωμένη περιοχή έγινε το τελευταίο μέρος που βλέπουν οι αστροναύτες πριν φύγουν από τη Γη και το πρώτο μέρος που βλέπουν όταν επιστρέφουν σπίτι τους.

Το πλεονέκτημα της απομόνωσης

Για τους Σοβιετικούς, η απομόνωση πρόσφερε μια χρήσιμη μυστικότητα, καθώς είχαν την ελευθερία να κάνουν πειράματα, να παίρνουν μεγαλύτερα ρίσκα και να κρύβουν τυχόν αποτυχίες, κρατώντας μακριά τα φώτα της δημοσιότητας.

Με αυτόν τον τρόπο, επί σειρά δεκαετιών διατήρησαν κρυφή την τοποθεσία των πυραύλων και προστάτευσαν την τεχνολογία τους. Ας μην ξεχνάμε ότι εκείνη την περίοδο διανύαμε και την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.

Με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης τον Δεκέμβριο του 1991, το Καζακστάν κέρδισε την ανεξαρτησία του και ξαφνικά η πιο σημαντική διαστημική βάση της Ρωσίας βρισκόταν σε ξένο έδαφος.

Αποτέλεσμα ήταν το 1994 η Μόσχα να υπογράψει διμερή συμφωνία με το Καζακστάν για τη μίσθωση του Baikonur, με δαπάνη περίπου 7 δισ. ρουβλιών ετησίως (84 εκατ. ευρώ περίπου).

Σήμερα, ένας ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός τουριστών επισκέπτεται το Baikonur για να παρακολουθήσει τις εκτοξεύσεις, τις ειδικές αποστολές προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, αλλά και να νιώσει τη μυστικότητα, η οποία εξακολουθεί να διαπερνάει την ατμόσφαιρα.

Φωτ. Vegitel